7 redenen waarom de groei van zzp'ers in de zorg aanhoudt

In dit artikel brengen we 7 redenen waarom de groei van zzp'ers in de zorg aanhoudt bij elkaar. De arbeidsmarkt in de zorg is inmiddels een gelaagd en complex probleem geworden. Dat zorgmedewerkers voor een bestaan als zzp'er in de zorg kiezen is logisch. 

Het dienstverband put zorgmedewerkers uit

De werkdag en de vrije dag van een gemiddelde zorgmedewerker is er de laatste jaren niet eenvoudiger op geworden. De gaten in het rooster zorgen voor voortdurende stress, ook als je een vrije dag hebt. 'Hoe staan mijn collega's er vandaag voor?'. En op het moment dat je werkt, sta je met te weinig medewerkers ingeroosterd en is de werkdag dus bovengemiddeld zwaar. De werkdruk heeft een directe relatie met de uitstroom. Logischerwijs blijft het verzuim in de zorg maar stijgen, ook na aftrek van zzp'ers in de zorg. Die betalen hun verzuimkosten zelf. In verband met voortdurende piekbelasting, overwegen steeds meer zorgmedewerkers een bestaan als flexmedewerker of zzp'er in de zorg. Zodat zij 'normaal' kunnen blijven werken in de zorg.

Zorgmedewerkers verdienen onvoldoende om rond te komen

Van de 7 redenen waarom de groei van zzp'ers aanhoudt, merken we dat dit een heel belangrijke is. Een te laag loon stuwt de groei van het aantal zzp'ers in de zorg. Of eigenlijk stuwt onvoldoende salaris het aantal zorgmedewerkers die een beroep wil doen op de marktwerking in de zorg. Want ondanks de schaarste aan zorgmedewerkers, hoef je in loondienst niet te rekenen op marktwerking. Te weinig salaris leidt dus tot flexibilisering. Dat zal door de enorme inflatie alleen maar toenemen. Daarnaast krijgen de huidige zorgmedewerkers in dienstverband een te klein contract aangeboden. Werkgevers veroorzaken daarmee hun eigen uitstroom. Ons eigen onderzoek stelde dat een te klein contract bijdraagt aan de stap naar zzp.

De rechten die horen bij een dienstverband, zijn niet de praktijk

Waar zorgmedewerkers recht op hebben, ligt vast in de CAO en wetgeving. Dit maakt dat de polder denkt dat het georganiseerd is voor medewerkers in loondienst. De praktijk binnen zorgorganisaties laat zien dat rechten lang niet altijd te verzilveren zijn. Simpelweg omdat de omstandigheden dit niet (meer) toelaten. Een voorbeeld. De richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden is vanaf 1 augustus dit jaar van kracht geworden. Dit is Europese wetgeving. Het zou onder meer een meer 'voorspelbare arbeidsrelatie' moeten borgen. Medewerkers met een geheel of grotendeels onvoorspelbaar werkpatroon horen minimaal 4 dagen van tevoren helderheid te hebben over de dagen en tijdstippen waarop dient te worden gewerkt. Als de werknemer binnen de 4 dagen wordt afgezegd, heeft de werknemer alsnog recht op loon. Deze omstandigheden staan ver af van de huidige praktijk in de zorg.

ZZP is BTW vrijgesteld; uitzenden en detacheren zijn BTW belast

Als medewerkers dan flexibel willen gaan werken, kiezen zij bovengemiddeld vaak voor zzp'er in de zorg. Dit wordt veroorzaakt door marktomstandigheden. De prijsstelling voor uitzendkrachten en gedetacheerden ligt namelijk hoger dan bij zzp. Zorgorganisaties betalen namelijk BTW als zij een uitzendkracht of gedetacheerde inhuren. Dit is bij zzp'ers in de zorg veelal niet het geval. Onlangs zijn de spelregels rondom BTW verder aangescherpt. Het ligt vast dat als je personeel uitleent aan een ander, dit BTW belast is. Dit heeft ook gevolgen voor de mogelijkheden om tussen zorgorganisaties een regionale flexpool te organiseren.

Alternatieven zoals een flexpool zijn lastig te organiseren

Het bieden van een alternatief op de stap naar zzp-schap, uitzenden of detacheren kreeg onlangs een knauw toen bekend werd dat BTW van toepassing is. De intenties van een regionale flexpool zoals Workflow zijn helder, echter de praktische implementatie is niet eenvoudig. Zo mag er bijvoorbeeld niet meer dan 5% marge toegepast worden bij het over en week uitlenen van zorgmedewerkers. Naast de BTW opslag.

ZZP biedt mogelijkheden voor professionele ontwikkeling

Daarnaast zijn er naast 'push' factoren uit het dienstverband, ook duidelijk 'pull' factoren onder de 7 redenen waarom de zzp'er ontstaat. Het zzp-schap biedt zorgmedewerkers ruimte voor professionele ontwikkeling. Meer flexibiliteit, werk en privé kunnen combineren en meer verdienen kwamen tien jaar geleden al als belangrijke voordelen van het zzp in de zorgnaar voren. Meerdere onderzoeken onder werknemers in de zorg laten inmiddels eenzelfde beeld aan behoeftes zien. Als een zorgorganisatie zich overigens richt op die behoeftes, dan is inmiddels bewezen dat zzp'ers hun ondernemerschap opgeven en kiezen voor een dienstverband.

De polder en het ministerie zit nog in het 'zzp is verkeerd' standpunt

Daarnaast valt vooral op dat er door bewindslieden en de polder vertraagd en alleen negatief wordt gereageerd op deze ontwikkelingen. Het verzet tegen de ontwikkeling van de zzp'er, is op zichzelf één van de 7 redenen waarom de groei aanhoudt. Het gebrek aan een gedragen aanpak werkt vertragend en zelfs contra-productief. Ongefundeerde aannames, ondoordachte 'oplossingsrichtingen' en het beschuldigen van zorgmedewerkers is in volle gang. Ondanks dat 95% van de zorgmedewerkers die de stap maakt, vrijwillig kiest voor een bestaan als zzp'er, wordt dat besluit niet gerespecteerd. Zo stelt een taskforce 'optimale inzet zorgprofessionals' onlangs nog dat zzp-schap terug gedrongen moet worden. Zorgverzekeraars geven zonder nadere onderbouwing aan dat de minister een stokje moet steken voor de zzp'ers in de zorg. Een dienstverband verplicht opleggen maakt onderdeel uit van het regeerakkoord. Ondanks dat ruim de helft van de zzp'ers in de zorg de sector verlaat, bij een gedwongen dienstverband.

De groei van de groep zzp'ers in de zorg is logisch

De groei van het aantal zzp'ers in de zorg is wat ons betreft een logisch symptoom van de problematische en ingewikkelde arbeidsmarkt in de zorg. Wantrouwen is tot op heden het uitgangspunt bij de blik op zzp'ers in de zorg. Het Financieel Dagblad schreef onlangs terecht dat 'vertrouwen in goede intenties en competentie zou het uitgangspunt moeten zijn, maar het wantrouwen diep zit en eigenlijk alle partijen in de zorg raakt'. De doorgewinterde zzp'er in de zorg is er inmiddels aan gewend. En werkt ook deze zomer hard door.