Afhankelijkheid in de zorgrelatie doorbreek je met aandacht

Afhankelijkheid in de zorgrelatie is onvermijdelijk in de zorg voor kwetsbare ouderen. Dat is niet altijd een probleem, maar vaak ook wel. Zorgverleners krijgen namelijk niet altijd te horen wat cliënten nodig hebben. Als cliënten zwijgen, gaat er iets mis in de relatie tussen de cliënt en de zorgverlener. In dit artikel lees je over onderzoek en ervaringen over afhankelijkheid in zorgrelaties. Afhankelijkheid in de zorgrelatie doorbreek je met aandacht.  

Cliënten in een afhankelijkheidspositie zwijgen vaak over hun behoeften 

Uit onderzoek blijkt dat afhankelijkheid in de zorgrelatie invloed heeft op de kwaliteit van zorg. Om uit te zoeken hoe dat zit, deed onderzoeksbureau Nivel een studie naar de factoren die daar invloed op hebben. Een van de conclusies is dat zorgverleners met meer aandacht de individuele behoeften van cliënten moeten zien te achterhalen. Als dat ontbreekt daalt de kwaliteit van de zorg. Na deze studie gaat Nivel samenwerken met cliënten als co-onderzoeker. Daarmee zijn ze te weten gekomen waarom mensen niet altijd vertellen wat ze nodig hebben. De co-onderzoekers hoorden dat van kwetsbare mede-cliënten toen ze hen vroegen hoe dat komt dat ze gaan zwijgen en wat zorgverleners beter kunnen doen. Die gesprekken gaven veel inzicht in behoeften van cliënten. Welke tips hebben deze co-onderzoekers voor zorgverleners?

Kijk echt naar de persoon en scheer mensen niet over één kam

Dit is een dringend advies van de co-onderzoekers. Kwaliteit van leven is persoonlijk, blijkt uit dit onderzoek. Daarom is oprechte belangstelling voor de persoon van wezenlijk belang, zeggen ze. Als dat ontbreekt, dan werkt het niet tussen een cliënt en een zorgverlener. Met gemeende aandacht geef je cliënten het gevoel dat ze belangrijk zijn en er toe doen. Dat verhoogt de kans dat cliënten vertellen waar ze tegen aan lopen en hulp bij nodig hebben. De co-onderzoekers zijn unaniem positief over het onderzoek. Een de co-onderzoekers vertelt dat hij veel heeft geleerd van het onderzoek én ook van de mensen die hij sprak. "Geweldig", zegt hij, "het was een feest". Wil je meer weten van dit onderzoek en de resultaten klik dan hier.

Gelijkwaardigheid in de zorgrelatie is voor kwetsbare cliënten doorslaggevend

Bij afhankelijkheid van cliënten is oprechte belangstelling van zorgverleners dus cruciaal. Ouderen voelen haarfijn aan wanneer iemand niet echt luistert. Ze merken het ook gelijk als je hen als gelijkwaardige samenwerkingspartner ziet. En daar is grote behoefte aan. De gelijkwaardigheid neemt toe, als zorgverleners laten merken dat ze begrijpen wat er op het spel staat voor cliënten. Als cliënten dat merken verandert er iets in de afhankelijkheid in de zorgrelatie. Die wordt minder pijnlijk voor cliënten. Voor een gelijkwaardige zorgrelatie is dus tijd nodig, maar die staat in de zorg erg onder druk. Hoeveel tijd heb je eigenlijk nodig om je oprechte belangstelling te tonen?

Waardevolle zorg zit in kleine noodzakelijke dingen

Iedere zorgverlener hoort cliënten zeggen 'ik zou best even een praatje willen maken, maar ze hebben het al zo druk’. Toch maakt dat praatje veel uit voor ouderen. Dat benadrukt Mimi, een verzorgende zzp 'er in een gesprek over haar ervaringen in de verpleeghuiszorg. Ze ervaart zelf ook dat er bijna geen tijd is voor gesprek met cliënten, maar toch doet ze het. In een gesprek van zo 'n 10 minuten hoort ze wat cliënten dwars zit en nodig hebben. Het zit soms in hele kleine dingen, vertelt Mimi. Het is bijvoorbeeld voor veel cliënten heel erg belangrijk dat hun haar goed zit, er geen vlekken op hun kleding zitten en kleding aankrijgen, die ze graag dragen.

Heb je als zzp'er in de zorg wel tijd om aandacht aan cliënten te besteden?

Doordat je als ZZp 'er nu wel al die tijd in een cliënt kan steken, doe je dat ook met veel meer liefde. Als cliënten eerder vroegen: ‘Kan je even blijven voor een bakje koffie?’, dat ik dan altijd moest zeggen: ‘Nee, ik kom alleen voor uw oogdruppels.’ Je hebt letterlijk maar vijf minuten en dan moet je ook nog naar de volgende cliënt fietsen. Dan heb ik zoiets van: zo kan ik niet werken. Ik miste het contact en het menselijke in het beroep en dat kan ik als ZZP’er wel kwijt. (ZZP-VIG) Bron Hoe ervaar jij dat als zzp 'er in de zorg? We zijn benieuwd naar jouw ervaringen!

Lees ook: Cliënten goed ondersteunen als tijd schaars is. Hoe gaat dat?

Toets jezelf regelmatig met deze stellingen

• Kwaliteit is persoonlijk en ik weet wat ik daaronder versta;
• Ik heb oprechte belangstelling voor cliënten;
• Als er keuzes nodig zijn, overleg ik met de client (en naasten) en beslissen we samen.
• In ieder contact met cliënten vraag ik of er iets wat de cliënt nog kwijt wil;
• Ik vraag cliënten regelmatig naar feedback over de zorg en doe er iets mee.

Wil je meer weten over dit onderwerp, kijk dan eens op deze pagina van het Kennisplein Zorg voor Beter.

Wil je jouw verhaal een keer aan ons vertellen of heb je er nog vragen over? Stel ze hier >>