Als coöperatie meer kans op contractering als zzp in de zorg.

werken als zzp'er Aug 11, 2021

De groep zzp'ers in de zorg groeit al jaren en deze groei lijkt voorlopig niet af te nemen. Dit heeft impact op hoe al deze zelfstandige zorgverleners gecontracteerd moeten worden. De mogelijkheden voor een individueel contract worden beperkt, samenwerking met een coöperatie komt daarentegen vaker terug. Hoe werkt een coöperatie en welke voordelen of nadelen biedt het?

Ook in de markt zien we dat zzp'ers niet altijd gecontracteerd worden. Deze trend ziet de NZa (Nederlandse Zorgautoriteit) ook al jaren. Zo schrijven ze in de Monitor contractering wijkverpleging 2020:

"‘éénpitter-zzp’ers worden net als vorig jaar door drie zorgverzekeraars niet gecontracteerd. Wel accepteren deze zorgverzekeraars zzp’ers, die aangesloten zijn bij een samenwerkingsverband of coöperatie."

Wat is de betekenis van een coöperatie?

Een coöperatie is een rechtsvorm waarbinnen zzp'ers in de zorg kunnen samenwerken. Binnen dit samenwerkingsverband bespreek je onderling als deelnemers hoe je samenwerkt en aan wat voor opdrachtgevers je zorg wilt leveren. Voor zorgorganisaties zijn coöperaties interessant omdat ze daarmee meer volume aan zorgverlening kunnen inhuren met minder administratieve lasten. Daarom zien we centrale contractering van een coöperatieve samenwerking vaker voorkomt.

Jouw deelname in een coöperatie telt als tweede onderneming

Deelnemen in een coöperatie betekent dat je vanaf dat moment in feite twee ondernemingen hebt. Deze kennen beiden hun eigen verantwoordelijkheden. Als zzp’er in de zorg houd je de vier rollen die je al had:

zorgprofessional;
ondernemer voor de Inkomstenbelasting;
Solistisch werkend zorgverlener;
Werken buiten een dienstverband.

Deze rollen verantwoordelijkheden rondom jouw zzp-schap blijven hetzelfde. Hier bovenop komen de verantwoordelijkheden van de coöperatie zelf. Daar ben je als mede-eigenaar ook mede-verantwoordelijk voor. Door het contract met een financier (bijvoorbeeld een zorgverzekeraar) dien je als coöperatie te voldoen aan alle eisen die gelden voor een zorgorganisatie. Voorbeelden hiervan zijn:

Kwaliteitsborging richting de cliënt;
Continuïteit van zorg organiseren;
Eisen in het contract opvolgen.

Het is belangrijk dat jij als deelnemer beoordeelt of dit op een manier verloopt waar jij achter staat. Dit kan je doen door bijvoorbeeld de stukken te lezen van jouw coöperatie. Ook het bijwonen van een Algemene Leden Vergadering (ALV) is hierin belangrijk.

Buiten dienstverband blijven

Daarnaast speelt het buiten dienstverband proberen te blijven ook bij een eigen coöperatie. Als jij via jouw coöperatie zorg verleent als onderaannemer, dan ben jij in feite mede-eigenaar van jouw eigen hoofdaannemer. De coöperatie heeft een contract met een financier en ‘geeft’ jou als het ware werk door. Een goede overeenkomst tussen jouw eigen coöperatie en jouw eigen eenmanszaak is daarom erg belangrijk. Laat je hier goed en onafhankelijk bij voorlichten. Uitspraken zoals ‘bij ons werk je fiscaal veilig’ of ‘onze constructie is goedgekeurd door de Belastingdienst’ geven géén garanties. Er blijft dus veel onduidelijkheid over buiten dienstverband blijven.

Als deelnemer aan een coöperatie heb je een officieel netwerk

Zzp’ers hebben gemiddeld 17 andere zzp’ers in hun directe netwerk zitten. De coöperatieve samenwerking geeft je de mogelijkheid om zo’n netwerk professioneel in te richten. Via het Huishoudelijk Reglement kun je afspraken maken over hoe leden onderling met elkaar omgaan. Via de statuten is vastgesteld hoe het bestuur zich dient te verhouden tot haar leden. Met een coöperatie kun je dus een aantal zaken organiseren die normaal gesproken wat informeler verlopen als je er geen organisatievorm van maakt. Voorbeelden hiervan zijn:

Afspreken hoe je omgaat met vervanging,
Waar deelnemers zich in willen specialiseren
Organiseren van intervisie
Bepalen wat kwaliteit nou eigenlijk is
Uitbesteden van administratieve werkzaamheden of marketing

Zoals eerder gezegd moet je er voor waken dat de coöperatie afbreuk doet aan jouw zzp-ondernemerschap. Je dient bijvoorbeeld ook met onderaannemerschap bij jouw eigen coöperatie nog steeds te zorgen voor voldoende klanten náást de coöperatie. Over het algemeen wordt de coöperatie namelijk gezien als 1 klant, ook als het deels jouw eigen coöperatie is. Bij de coöperatie als netwerk ga je samenwerken met een groep mensen die je misschien niet heel goed kent. Hierbij heeft niet iedereen dezelfde normen en waarden. Dat kan een coöperatieve samenwerking soms ook een heel complex netwerk maken, zeker als het een wat grotere coöperatie betreft.

Lees ook: Verschillen tussen een coöperatie en een maatschap

Meer kans op een contract met een coöperatie

Een belangrijke argument om deel te nemen aan een coöperatie, is de kans op een contract met een financier, zoals een gemeente, zorgverzekeraar of zorgkantoor. Zo’n centraal contract geeft de leden een goede mogelijkheid op opdrachten en een voorspelbaar inkomen. Alhoewel dat een prima overweging is, is het wel goed om je te realiseren waarom zo’n financier zzp’ers het liefst in een coöperatie contracteert. Het verminderen van hun administratieve lasten is de meest voorname reden zo hebben wij geleerd. Daarnaast hebben financiers ook zorgen over continuïteit en kwaliteit bij individuele contractering. Bij zorgsoorten zoals de thuiszorg (wijkverpleging), zijn er meerdere zorgprofessionals actief rondom 1 cliënt. Dat vraagt een bepaalde manier van regie, organiseren en samenwerken. Via het contracteren van één aanspreekpunt (de coöperatie) hoopt de financier dat er voldoende georganiseerd wordt, zodat de cliënt of deelnemer erop kan rekenen dat de zorgverlening op orde is. De vraag is of dat per se via een coöperatie moet lopen.

Ook coöperaties worden beperkt door zorgverzekeraars

We merken dat zorgverzekeraars ook gecontracteerde coöperaties nog weleens het vuur aan de schenen leggen met een maximum aan te verdelen omzet en zelfs afspraken vóóraf over hoeveel uur er gemiddeld per cliënt besteed mag worden. Hiermee ziet de zorgverzekeraar een coöperatie als middel om grip te krijgen op het volume aan verleende zorg. Je moet daar als deelnemer aan een coöperatie wel in mee willen gaan.

Coöperatieve samenwerking vraagt maatwerk

Bij ZZP-erindezorg.nl zijn we niet per se voor of tegen een coöperatieve samenwerking. We vinden vooral dat individuele contractering mogelijk moet blijven. Alhoewel een centraal contract voor een zorgverzekeraar, gemeente of zorgkantoor prima kan werken, hoeft dit voor het ondernemerschap van de zzp’er helemaal niet zo te zijn. Er komt namelijk nogal wat kijken bij werken via een eigen coöperatie, bovenop het eigen ondernemerschap. Daarnaast merken we ook dat er behoorlijk wat zorgprofessionals zijn die een eigen, individueel beeld hebben over hoe ze willen werken. Aansluiten bij een formele coöperatie past daar niet zomaar bij. Een individueel contract past daar beter bij. In de praktijk zien we op een natuurlijke wijze netwerken van zzp’ers ontstaan die variëren binnen een bepaalde regio of waarbij zelfs per cliënt wordt bepaald wie er samenwerkt met elkaar. We zijn van mening dat we vanuit de zorgprofessional moeten starten als we kijken naar contractering en niet vanuit de partij die betaalt. De zorgprofessional zal tenslotte het werk moeten doen.

Meer dan 10 deelnemers vraagt vergunningsplicht volgens de Wtza

Sinds 2022 dienen zzp'ers in de zorg te voldoen aan de Wtza. Dit houdt in dat ze zich moeten melden als zorgaanbieder bij het toetredingzorgaanbieders.nl, oftewel het Landelijk Register Zorgaanbieders. Als je als zzp'er deelnemer bent aan een coöperatie of een ander samenwerkingsverband van meer dan 10 deelnemers dien je volgens de Wtza ook te voldoen aan de vergunningsplicht.

Lees meer: Onderaannemer in je eigen zorgorganisatie. Hoe zit het met meldplicht?