Coronacrisis voorbij? Toekomst zzp'er in de zorg biedt kansen.

De aandacht voor de impact van de coronacrisis op de zorg wordt minder, ook al blijft de druk hoog. We kijken vooruit wat er in het verschiet ligt voor de zzp'er in de zorg als Nederland de coronacrisis meer achter zich laat. 

Aantal opdrachten in de zorg blijft groeien

We voorspellen een forse toename van de vraag naar zelfstandige zorgprofessionals in het restant van dit jaar. Omdat sommige opdrachtgevers afzien van de inzet van zelfstandigen, neemt het aantal opdrachten voor een aantal zzp’ers in de zorg op dit moment af. Die afname wordt veroorzaakt doordat vaste medewerkers niet op vakantie willen of kunnen en omdat er door de lock-down extra handen van buiten de zorg voor de zorg beschikbaar zijn. Deze ontwikkelingen zijn tijdelijk. Het is onvermijdelijk dat mensen van buiten de zorg straks weer zelf (deels) aan het werk gaan en zorgprofessionals die werken voor een werkgever zullen later dit jaar alsnog met vakantie willen.

Stijging van verzuim onder zorgprofessionals

Wat daarnaast redelijk onzichtbaar blijft met die extra handen en weinig opgenomen vakantie, is dat het verzuim fors aan het stijgen is binnen de zorg. Dit wordt ten eerste veroorzaakt doordat veel zorgprofessionals zelf corona hebben opgelopen. Daarnaast zie ik ook dat een aantal professionals het werk niet meer aandurven of kampen met psychische klachten. Het verzuim is gedurende de coronacrisis opgelopen in sommige sectoren tot wel 10% gemiddeld (!). Jij bent en blijft hard nodig om opdrachten bij zorgorganisaties te vervullen. Tenslotte zal ook de totale zorgvraag straks weer toenemen, omdat als zorgorganisaties het steeds meer aandurven om cliënten in zorg te nemen.

Aantal zzp’ers in de zorg blijft toenemen

Daarnaast doet deze coronacrisis ook veel met de mindset van zorgprofessionals verwacht ik. Ik verwacht een toename van het aantal zzp’ers in de zorg omdat de druk op professionals nog verder is opgelopen. Je krijgt er dus mogelijk flink wat zelfstandige collega’s bij. Als zelfs de baas van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd aangeeft dat het vertrouwen van professionals beschadigd is, dan weet je dat het ernstig is. De coronacrisis heeft eens temeer laten zien dat er over, in plaats van met professionals besloten wordt. Het ziekenhuis werd door de zorgpolder speciaal gemaakt en andere sectoren hadden het nakijken.

Onbegrip bij zorgprofessionals

Het onbegrip van zorgverleners is groot als het op de verdeling van middelen aankomt. Ik krijg terug van zorgprofessionals dat zij zich niet goed behandeld voelen. Al jaren schrijf ik over de drijfveren van zorgprofessionals om voor het zzp-schap te kiezen.  Zelf mee mogen beslissen over de eigen omstandigheden staat hierbij met stip op één. Tijdens deze coronacrisis is dat verder onder druk komen te staan. Alhoewel er meerdere malen door professionals zelf op inspraak is aangedrongen tijdens de coronacrisis, trok de zorgpolder haar eigen plan. We vermoeden dat de sporen die dat getrokken heeft, de aankomende jaren verder duidelijk worden.

Niet-gecontracteerde zorg bemoeilijkt door nieuwe maatregelen

Je zou denken dat zorgverzekeraars door de coronacrisis wat meer rekening zouden houden met de hardwerkende zorgverleners die niet-gecontracteerd zorg verlenen in de wijkverpleging (thuiszorg). Helaas zit je er dan naast. Zij lobbyen ondertussen via de minister rustig door om het zorgsysteem verder naar hun eigen hand te zetten. De tijd dringt, want het wetsvoorstel zal voor 1 januari aangenomen moeten zijn als zorgverzekeraars dit op willen kunnen nemen in hun polissen. Minister de Jonge houdt het wetsvoorstel ‘Bevordering contractering’ prominent op de agenda, zo blijkt hier (pagina 3 onderaan). De enorme gevolgen van afschaffing van de ‘vrije artsenkeuze’ werd hier al eerder duidelijk uitgelegd door Daniël en Karik van Eldermans | Geerts.

Weggemoffeld tussen een wijziging in de Drank- en horecawet en een spoedreparatie op de Wvggz en Wzd staat de aankondiging van het wetsvoorstel over één van de meest fundamentele herzieningen aan ons zorgsysteem.

De minister probeert in de Eerste en Tweede Kamer er voor te zorgen dat de vergoeding voor wijkverpleging en de GGZ tot 0% terug gebracht kan worden. Dit doet hij onder het rookgordijn van ‘kostenbeheersing en efficiënte inzet schaars personeel'. Dat tijdens deze coronatijd is gebleken dat de contractering van zorgorganisaties niet heeft kunnen voorkomen dat gecontracteerde (!) zorgorganisaties zelf besluiten te stoppen met het leveren van thuiszorg, de zorg niet veilig geleverd kan worden en dat het verzuim bij deze gecontracteerde zorgorganisaties inmiddels tot wel 10% oploopt. En dan spreekt de minister over ‘kostenbeheersing en efficiënte inzet van schaars personeel’, door nog meer te gaan leunen op die gecontracteerde organisaties.

Stichting Vrije Artsenkeuze heeft hier meer informatie beschreven over deze situatie: Minister de Jonge misbruikt Corona: Vrije Artsenkeuze met spoed op de helling

“Dit betekent voor het zomerreces de opheffing van de vrije artsenkeuze regelen. Dit is dé wet waarin de minister bij Algemene Maatregel van Bestuur de maximumvergoeding voor niet-gecontracteerde zorg per sector wettelijk kan vastleggen. Om dit met een voorbeeld te illustreren, de minister kan dan met een eenvoudige AMvB bepalen dat de maximumvergoeding voor niet-gecontracteerde zorg als revalidatie en GGZ niet 75% is, maar bijv. 60% of nog minder. Met zo’n wet wordt de vrije artsenkeuze feitelijk afgeschaft en komt de absolute macht bij de zorgverzekeraars te liggen.“

Meer kritiek op het zzp-schap

De samenhorigheid om ‘met elkaar’ deze crisis te overleven heeft niet lang geduurd. De afgelopen weken grijpt onder meer minister Koolmees de crisis aan om aan te tonen dat de commissie Borstlap het juist had en iedereen weer terug in dienst zou moeten. Het gaat allemaal om het behoud van ‘banen’. Alles dat geen vast dienstverband heeft, brengt teveel risico voor de samenleving met zich mee. “De kwetsbaarheid van de Nederlandse arbeidsmarkt komt (tijdens deze crisis, red.) evident op tafel te liggen: de verschillen tussen vast en flex en een groep die ernaast staat en de klappen opvangt.”

Terugdringen van flexibilisering

Oftewel, deze crisis onderstreept dat we echt iets moeten doen aan de flexibilisering van de arbeidsmarkt, aldus minister Koolmees. “Dat kan niet wachten tot de volgende kabinetsperiode.” Of neem deze uitspraak: “ZZP’ers betalen weinig belasting, maar doen wel een beroep op staatssteun. Dat is niet solidair“, vindt een hoogleraar belastingrecht. Een ander voorbeeld in de voortdurende zoektocht naar hoe de zzp’er als groep weggezet kunnen worden.

Het is teleurstellend dat ook de minister het onderscheid tussen dienstverband en ZZP verder vergroot. Het vaste contract is te vast en flexibel werken is veel te flexibel, daar zijn we het wel mee eens. Meer balans tussen de verschillende contractvormen en sociale zekerheden is nodig, om te zorgen dat iedereen op een manier kan werken die bij hem of haar past en dat daar sociale zekerheden op aansluiten. Daar zijn we nog niet en kritiek op zzp-schap tijdens deze coronacrisis gaat daar niet bij helpen. Wij werken intensief samen met andere belangenbehartigers zoals de Werkvereniging om dit geluid te laten horen. Luister deze, kijk deze en lees deze bijvoorbeeld.

De druk groeit vanuit de Belastingdienst

Dat de gezondheidszorg één van de sectoren was waar de Belastingdienst naar zou gaan kijken, hebben we al eerder verteld en de aankondiging dat ziekenhuizen aan de beurt waren bracht veel onrust. De aanpak van de Belastingdienst richting zzp’ers in de zorg in de zorg lijkt inmiddels een nieuwe fase in gegaan. Wat is er aan de hand?

Als je als zzp’er in de zorg jezelf bij de Kamer van Koophandel inschrijft, dan ben je niet onmiddellijk vrijgesteld van BTW. Veel zzp’ers in de zorg doen om die reden een verzoek tot BTW vrijstelling. Voorheen was het zo dat je als zorgverlener een oordeel thuisgestuurd kreeg over hoe de Belastingsdienst naar de BTW vrijstelling keek. Inmiddels zit daar een stap tussen. De Belastingdienst vraagt bij ontvangst van jouw BTW verzoek, de overeenkomsten op die jij gaat gebruiken bij de opdrachtgever. Dit is nieuw. Als zzp’ers dan vervolgens deze overeenkomsten toesturen, dan krijgen zij daarop een brief terug waarin staat dat zij deze overeenkomst als een dienstverband beoordelen. Zonder dat de zzp’er ook nog maar een dag heeft gewerkt, weet de Belastingdienst blijkbaar al hoe die arbeidsrelatie zal zijn.

Beoordeling vindt achteraf plaats

Dit beoordelen vooraf is een nieuwe en vrij bijzondere werkwijze. Dit aangezien de Belastingdienst pas achteraf (!) op basis van feiten en omstandigheden kan vaststellen of iemand binnen of buiten een dienstverband aan het werk was. Een beoordeling vooraf is eigenlijk niet mogelijk. Hier bestaan dan ook geen bezwaarprocedures voor. Je kunt er dus weinig mee. Als je te maken krijgt met zo’n brief, laat je niet van de wijs brengen. 

We verwachten dat de Belastingdienst steeds meer zal doen om het dienstverband in de zorg te bevorderen. Uiteraard volg ik dit op de voet en spreek ik hen hierop aan.

ZZP-erindezorg.nl geeft om jouw mening

Tot zover een aantal ontwikkelingen die wij de aankomende periode verwachten. Heb je vragen over deze ontwikkelingen of wil je hierover eens van gedachten wisselen? Benader ons hier.