Europese regels belemmerde ondergrens in Wet DBA

Er is lang nagedacht over hoe er invulling gegeven kon worden aan de wet DBA. Het idee was in eerste instantie om met een ‘opdrachtgeversverklaring’ te werken. Deze zou binnen de Wet DBA boven een tarief ondergrens van €15- €18 in werking zou treden. Onder de €15 – €18 euro zou een zzp’er sowieso in een dienstverband terecht komen. Toen bleek uit een Kamerbrief dat Europese wetgeving uit 2006 dit niet toestaat. Deze verbiedt waarschijnlijk een ondergrens.

Wat was het idee achter de ondergrens bij de wet DBA?

De uitgangspunten voor de opvolger van de wet DBA waren (1) het niet toestaan van een opdracht aan een zzp’er onder een tarief €15 – €18 per uur, (2) geen discussie meer over wel of geen ondernemerschap bij een tarief boven de 75 euro per uur (je zou dan onmiddellijk ondernemer zijn) en (3) een digitale webmodule die een uitspraak geeft over de relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer bij een tarief tussen de 15 en 75 euro. Het laatste nieuws is dat het geheel nu haakt op dat minimum tarief.

Het idee achter dat minimum tarief was dat de status van zzp’er zijn, ofwel IB-ondernemerschap, niet geloofwaardig is bij dienstverleners met een heel laag tarief. De rechter is het hier niet zomaar mee eens, zie ook de rechtszaak tegen Deliveroo. De stellingname van het kabinet is echter wel op deze wijze ingericht. Personen die zo’n laag uurtarief berekenen zouden ‘schijnzelfstandigen’ zijn die de criteria voor ondernemerschap niet dichtlopen. Zij zouden sociale zekerheden zouden moeten genieten. Door met een minimum tarief te werken zou er een enorme groep met dienstverleners in één keer niet meer in aanmerking komen voor de status van ondernemer. Het perspectief van deze wet is het perspectief van de overheid. We moeten schijnconstructies voorkomen en voor onze kwetsbare burgers zorgen.

Waarom kon deze ondergrens in de wet DBA niet doorgaan?

De Europese wetgeving blijkt echter uit te gaan van de rechten van het individu. ‘Vrijheid van vestiging’ en ‘vrij verrichten van diensten’ vormen hierbij één van de peilers. Wetgeving die de mobiliteit van bedrijven en beroepsbeoefenaren ‘waarborgen binnen de EU’. Het doel is dat.. “Zelfstandigen, beoefenaars van vrije beroepen en rechtspersonen … die rechtmatig werkzaam zijn … (i) in een andere lidstaat op duurzame wijze economische activiteiten mogen uitoefenen (vrijheid van vestiging); of (ii) op tijdelijke basis diensten aanbieden en verlenen in andere lidstaten terwijl zij in hun land van oorsprong blijven.” Wetgeving uit 2006 stelt dus in deze dat het individu zelf mag bepalen op welke wijze er diensten worden verricht, dus ook buiten een dienstverband. De burger binnen de Europese Unie geniet hierin dus heel wat meer keuzevrijheid dan ons eigen kabinet graag zou zien. Er is meer tijd nodig om de alternatieven voor dit uitgangspunt te onderzoeken stelt het kabinet, die nieuwe wetgeving  uitstelde.

Geen ondergrens in de Wet DBA, maar wel een visie op gedrag

Hetgeen wel overeind blijft op korte termijn, is de zoektocht naar wat ‘gezag’ precies behelst. Deze vraag is onder de wet DBA net zo actueel als onder nieuwe wetgeving.  Opdrachtgevers krijgen hiermee een handvat om zelf te beoordelen of er sprake zou moeten zijn van een dienstbetrekking en uiteraard kunnen zzp’ers zichzelf ook inlezen in wat ‘gezag’ nu precies is. Het voorkomen van gezag betekent dat je buiten een dienstverband kunt blijven, een belang van zowel opdrachtgever als opdrachtnemer.

Nadat een aantal wetenschappers via position papers hebben beschreven op welke wijze zij kijken naar ‘gezag’, is de conclusie dat dit fenomeen van veel omstandigheden afhangt. Aangezien een rechter de bredere context in acht neemt (en niet heel precies aangeeft wat nu precies gezag is), blijkt de zoektocht naar de concretisering van ‘gezag’ niet eenvoudig. De conclusies zouden moeten gaan over ‘indicaties voor gezag, contra-indicaties voor gezag en voorbeelden van gezag‘. De ontwikkeling van de webmodule is sindsdien verder gevorderd.

Lees ook: ZZP'ers in de zorg en buiten dienstverband werken. Hoe zit dat?

Waar sta jij straks?

De zzp’er in de zorg is uiteindelijk geholpen bij een eigen, zelfstandige status van ondernemerschap. Voorlopig ziet het er echter naar uit dat de ‘nieuwe’ wetgeving een vervolg is op het bestaande, in plaats van een kanteling naar een nieuw perspectief. Aangezien zzp’ers in de zorg gemiddeld bijna €40 per uur berekenen, gaat de discussie over het belemmerde minimum tarief grotendeels aan hen voorbij. Het blijft wel van belang hoe jullie, de zzp’er in de zorg, buiten dienstverband blijft. De uitwerking van het aspect ‘gezag’ draagt hiertoe bij. Deze ontwikkeling blijven we dus nauwgezet volgen. Daarnaast is de kans aanwezig dat de webmodule straks actief wordt en van toepassing is op zzp’ers in de zorg, aangezien zij veelal onder de 75 euro per uur verrekenen met de opdrachtgever. Tenslotte is ook de lengte van de opdracht tussen opdrachtgever en opdrachtnemer onderwerp van gesprek binnen het nieuwe kabinetsbeleid en de moeite van het volgen waard.