Groei van aantal zzpers in de zorg zet door. 700% stijging in 15 jaar.

Groei van aantal zzpers in de zorg zet door. Inmiddels is er sprake van een 700% stijging in de afgelopen 15 jaar. In 2019 steeg het aantal zzpers in de zorg met 11% en in 2020 met 18%. De groei is met name te wijten aan hetgeen zorgprofessionals in een dienstverband missen. 

700% stijging in 15 jaar

Als we de cijfers van het CBS erbij pakken en we selecteren de SBI codes die betrekking hebben op de gezondheidszorg, dan wordt de groei van zzpers in de zorg duidelijk. De afgelopen 15 jaar is het aantal zelfstandig werkenden in de zorg verzevenvoudigd. Een rapport dat vorige week uitgebracht werd, bevestigd het beeld van forse groei. In 2019 steeg het aantal zzpers in de zorg met 11% en in 2020 was dat 18%. Als je in de zorg werkt, zijn er gemiddeld vijf vacatures om uit te kiezen. Voor een zorgprofessional die zelfstandig wil werken betekent dit relatief veilig overstappen van dienstverband naar zzp. Er ligt voldoende werk.

Kwaliteit van dienstverband kwetsbaar

De corona pandemie heeft de kwetsbare omstandigheden tijdens het werk benadrukt zo lijkt het, gezien het feit dat - voor het eerst - ontevredenheid als eerste reden opgegeven wordt voor een vertrek uit een dienstverband. Werkdruk bleef toenemen enerzijds en een structureel gebrek aan waardering anderzijds stuwen de flexibilisering in de zorg, zo lijkt het. Tot op heden bleef landelijk onderzoek naar de relatie tussen werkomstandigheden in dienstverband enerzijds en flexibilisering aan de andere kant uit. Wat ons betreft is dat een gemiste kans, omdat hiermee de flexibilisering veel beter begrepen zou worden.

Gebrek aan werkgeverschap lijkt een taboe

Hoe reageren werkgevers op de toename van flexibilisering in de zorg? Tot op heden komt er vanuit zorgorganisaties geen gemeenschappelijke aanpak op dit thema. Dat veel zorgorganisaties niet goed zijn in hun werkgeverschap lijkt nog steeds een taboe te zijn om hardop uit te spreken en aan te pakken. De handen komen er simpelweg niet voor op elkaar. Verder dan de basis reflex van 'meer geld' komen partijen niet tot op heden. Aan de roep om goed werkgeverschap ligt het overigens niet als je bijvoorbeeld hier, hier, hier en hier leest.

Gebrek aan uitstroom is een succes

Wat opvalt is dat een landelijke koepel van werkgevers onlangs een succes claimt met de boodschap dat relatief weinig medewerkers de sector verlaten. Dat zorgverleners binnen de sector blijven werken wordt als succes aangehaald, maar wát deze zorgverleners gaan doen wordt buiten beschouwing gelaten. Als tussen zorgorganisaties onderling 39% van de medewerkers binnen twee jaar van baan wisselt, maar zorgverleners wel in de sector blijven werken, dan komen we bij de groei van aantal zzpers uit.

Als de groep breder getrokken wordt dan werkgevers in de zorg, daalt de mobiliteit van zorgprofessionals aanzienlijk. Je zou positief kunnen zijn over het feit dat relatief weinig zorgverleners van baan wisselen. 7% van de zorgprofessionals is op zoek naar een andere baan in de zorg, terwijl het landelijk gemiddelde over alle sectoren heen 12% is. Daarmee lijkt de zorgverlener - ondanks alles - in delen van de zorg nog steeds een vrij loyale medewerker.

Wat als digivaardigheden toenemen?

Maar is die loyaliteit ook niet deels vertekend? De onderzoekers stellen mogelijk terecht dat de beperkte digivaardigheden van de groep zorgverleners mee zouden kunnen spelen in het behoud van zorgmedewerkers. Omdat zorgverleners beperkt online aanwezig en daarmee vindbaar zijn, zijn ze beperkt te benaderen door andere werkgevers en intermediairs. De mobiliteit van zorgmedewerkers zou dus puur achter kunnen blijven simpelweg omdat zorgverleners weinig geconfronteerd worden met de mogelijkheden. Het flexwerken in de zorg zou op dit moment dus relatief zwak kunnen zijn. Desondanks leidt de flexibilisering voor werkgevers nu al tot niet vervulbare vacatures.

Lees ook: Geen marktwerking voor schaarse zorgmedewerkers met dienstverband

Groei van aantal zzpers is logisch

Groei van aantal zzpers in de zorg en daarmee de flexibilisering in de zorg houdt aan en dat is logisch. Zorgverleners houden van hun vak en willen niet uit de sector stromen. Als we naar de resultaten van ons eigen doorlopende onderzoek kijken, dan geeft 40% van de respondenten aan het gevoel te hebben uit een dienstverband geduwd te worden. 50% van de respondenten heeft meer behoefte aan inspraak en zeggenschap. Maar liefst 63% overwoog wel degelijk een dienstverband, maar verwachtte bij een andere werkgever geen betere omstandigheden aan te treffen. De flexibilisering in de zorg is wat ons betreft logisch. Het wordt tijd dat er een integrale aanpak op deze ontwikkeling komt.