Het regeerakkoord en zzp'ers in de zorg: welke kant gaat het op?
Dec 20, 2021Vorige week is het regeerakkoord voor het nieuwe kabinet gepubliceerd. De VVD, D66, CDA en ChristenUnie presenteerden hun coalitieakkoord, met als titel 'Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst'. Met dit regeerakkoord wordt de koers van de gezondheidszorg voor de aankomende jaren duidelijk en wordt er ook duidelijk wat er voor zelfstandigen in de zorg staat te gebeuren. Het regeerakkoord en zzp'ers in de zorg: welke kant gaat het op? In dit artikel zetten we een aantal zaken op een rij die van belang zijn als je zelfstandig onderneemt in de zorg.
De zzp'er in de zorg heeft vier rollen
Als zzp'er in de zorg heb je een vier rollen tegelijkertijd. Het regeerakkoord heeft consequenties voor de vier rollen die jij hebt. Welke rollen zijn er?
- Een zzp'er in de zorg is vooral zorgprofessional. Maar dan zelfstandig;
- Iedere zzp'er in de zorg wordt door de Wtza gezien als een zorgaanbieder;
- Je moet hiermee voldoen aan de Wet Kwaliteit, Klachten en Geschillen in de zorg (Wkkgz);
- Als zzp'er wil je graag gezien worden als ondernemer voor de Inkomstenbelasting;
- Een verkapt dienstverband voorkomen is een dossier apart.
In dit artikel gaan we in op deze vier rollen en wat er staat te gebeuren de aankomende jaren.
Voor zorgprofessionals is weinig afgesproken
Al jaren staan zorgprofessionals in een dienstverband onder grote druk. Dit is te zien door de alsmaar stijgende cijfers van verloop en verzuim. Met 7,4% gemiddeld in de zorg en in sommige sectoren zelfs 8,7% is verzuim nog nooit zo hoog geweest. Naast de belasting staat ook de beloning van zorgverleners al jaren ter discussie. Daar bovenop staan onderwerpen als inspraak en zeggenschap voor professionals hoog op het wensenlijstje van zorgmedewerkers.
In het regeerakkoord valt op dat er geen toezeggingen worden gedaan aan zorgmedewerkers. Niet op het vlak van beloning, inspraak of het voorkomen van verzuim of verloop. De opdacht om de zorg aantrekkelijk te maken wordt bij werkgevers neergelegd. "Van werkgevers vraagt dit daarnaast goed werkgeverschap, waaronder gerichte verbeteringen in waardering en de onregelmatigheidstoeslag." Beroepsorganisaties reageren teleurgesteld op het akkoord, omdat zij verwachten dat de arbeidsomstandigheden en werkomstandigheden niet zullen verbeteren.
Lees ook: V&VN: coalitieakkoord maakt werken in zorg niet aantrekkelijker
Wat betekent dit voor zzp'ers in de zorg?
Het is onze verwachting dat de flexibilisering in de zorg verder zal toenemen. Steeds meer zorgverleners zullen kiezen voor een bestaan als zzp'er, om het werk in de zorg vol te kunnen houden. Het aantal openstaande vacatures in de zorg zal verder toenemen, omdat het werken in een dienstverband steeds onaantrekkelijker wordt. Dit zit hem op onderwerpen als eigen regie en flexibiliteit, maar ook op het inkomen. De inflatie breekt met 5,2% 40 jaar oude records, terwijl de CAO in de zorg zo'n 3% stijgt. Anders gezegd zullen zorgmedewerkers de aankomende jaren steeds slechter in staat zijn de rekeningen te betalen. Ook dit draagt bij aan de stap naar flexwerk.
Lees ook: Groei van aantal zzpers in de zorg zet door. 700% stijging in 15 jaar
Zorgaanbieders zonder contract raken steeds verder in de verdrukking
De lobby van beroepsorganisaties mag dan misschien mislukt zijn; die van zorgverzekeraars is geslaagd. Op de rol van 'zorgaanbieder' raken het regeerakkoord en zzp'ers in de zorg elkaar het meest. Lees deze passage maar eens..
"Een contract vormt de basis voor aanbieders en verzekeraars om afspraken te maken over passende zorg, betaalbaarheid en doelmatigheid. Daarom verbeteren we het contracteerproces. Als in de GGZ en wijkverpleging ongecontracteerde zorg onvoldoende afneemt, wordt de aanpak verstevigd. Gedacht wordt aan verplichte kwaliteitsregistratie en onafhankelijke indicatiestelling. Als dit onvoldoende effectief is, wordt gekeken naar een geringe eigen bijdrage of een verlaging van de vergoeding van ongecontracteerde zorg. Dit alles met behoud van keuzevrijheid voor de patiënt."
Wat betekent dit voor zzp'ers in de zorg?
De kans op een contract is voor kleinschalige aanbieders de afgelopen jaren steeds verder beperkt. Om die reden zijn veel kleinschalige zorgaanbieders zoals zzp'ers afhankelijk geworden van ongecontracteerde zorg. Zorgverzekeraars willen af van die ongecontracteerde zorg in de GGZ en wijkverpleging, omdat ze hun uitgaven in deze sectoren niet kunnen sturen. Het is onze verwachting dat het dossier ongecontracteerde zorg en artikel 13 van de zorgverzekeringswet ook deze kabinetsperiode weer een nieuwe aanval te verwerken krijgt. Hiermee gaat de keuzevrijheid voor verzekerden omlaag en worden de mogelijkheden voor zorgaanbieders verder beperkt.
ZZP'ers worden verder beperkt in hun ondernemerschap
"Echte zelfstandigen worden ondersteund en ondernemerschap wordt gestimuleerd", zo start de zeer beperkte passage over zzp'ers. Wat volgt blijkt vooral een beperking te zijn van ondernemerschap in plaats van stimulans. De verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp'ers zal doorgaan. Het nieuwe kabinet wil hiermee "rekening houden met de randvoorwaarden uit het pensioenakkoord". Met de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering moet het verschil tussen zzp en dienstverband kleiner worden. Het idee is namelijk dat zzp'ers hun prijzen verhogen als ze verplicht worden een basisverzekering te nemen.
Daarnaast is er nog een concrete maatregel. De zelfstandigenaftrek wordt steeds verder afgebouwd. Vanaf het jaar 2023 gaat deze voorname fiscale aftrekpost voor zzp'ers met € 650 per jaar achteruit tot € 1200 in 2030.
Wat betekent dit voor zzp'ers in de zorg?
Het was een belangrijke vraag of de arbeidsmarkt echt gemoderniseerd zou gaan worden. Als je het rapport van Borstlap, het SER akkoord en het sociaal akkoord van de afgelopen jaren naast elkaar legt, dan krijg je een goed beeld van de kansen die er liggen om werk anders te benaderen. Maar helaas. Het regeerakkoord geeft geen visie op de arbeidsmarkt, maar een set aan maatregelen tegen zzp'ers. Dit betekent voor jou dat er niet veel zal gaan veranderen de aankomende tijd en dat de spelregels rondom het zzp-schap ongeveer hetzelfde blijven.
Lees ook: Brancheorganisaties: ‘Nieuwe kabinet mist visie en plannen voor modernisering van zzp-beleid’
Blijven zorgprofessionals buiten dienstverband werken?
Het regeerakkoord en zzp'ers in de zorg gaat ook in op het werken buiten dienstverband. Ondanks alle kritiek over de webmodule, wordt er simpelweg aan vastgehouden. "De verdere ontwikkeling van een webmodule kan bijdragen aan het vooraf verkrijgen van zekerheid voor zzp-ers over de aard van de arbeidsrelatie. Schijnzelfstandigheid wordt tegengegaan door betere publiekrechtelijke handhaving in het geval van het vermoeden van werknemerschap." Anders gezegd wordt de webmodule gehandhaafd en zal de handhaving weer toenemen.
Wat betekent dit voor zzp'ers in de zorg?
Het aanhouden van de webmodule is slecht nieuws voor zzp'ers in de zorg, omdat deze ICT applicatie zo'n beetje alle nuance overslaat die nodig is om een zzp'er in de zorg goed te beoordelen. De druk op het sectorale toezicht in de zorg loopt daarom op. Het is de hoop dat bij de beoordeling van een zzp'er in de zorg alle aspecten meegenomen worden. Tot nu toe wordt er vrij simpel gedacht over het verkapte dienstverband van zzp'ers in de zorg, zoals onlangs bij een kamermotie duidelijk werd.
Lees ook: Aangenomen Kamermotie bewijst het eenvoudige denken over zorg zzpers
Medisch specialisten verplicht in loondienst?
Bovenop de aanpak van de webmodule komt het idee om een dienstverband verplicht te stellen voor medisch specialisten.
"Voor transformatie naar passende zorg, de bestuurbaarheid van ziekenhuizen en afremmen van perverse prikkels hebben ook medisch-specialistische bedrijven een verantwoordelijkheid. Indien bij deze medisch-specialistische bedrijven onvoldoende verbetering optreedt binnen twee jaar zal er regelgeving komen zodat alle medisch specialisten in loondienst gaan. Daartoe wordt regelgeving voorbereid."
De collectieven van medisch specialisten heten Medisch Specialistisch Bedrijf (MSB). Zij zijn het beste te vergelijken met een maatschap of coöperatie van zzp'ers in de zorg die hun diensten aanbieden aan een ziekenhuis. Net zoals bij vele zorgprofessionals is ook voor medisch specialisten het loondienst verband geen aantrekkelijke optie. De druk op deze groep zal opgevoerd worden om hen toch te forceren in loondienst te gaan.
Het regeerakkoord en zzp'ers in de zorg: welke kant gaat het op?
Het regeerakkoord heeft behoorlijk wat mogelijke consequenties voor de langere termijn. Op de korte termijn is het niet de verwachting dat er opeens veel zal veranderen. Toch wordt het van belang dat ook voor de lange termijn de positie van de zzp'er in de zorg wordt verdedigd. In de online maandupdate van januari zullen we nader ingaan op het regeerakkoord en welke partijen een rol zouden moeten hebben bij het versterken van jouw positie. Deze maandupdate is te zien voor abonnees van het Wtza abonnement.
