Is passende zorg een zoektocht of een onmogelijke opdracht?

Lange wachtlijsten, tijdgebrek, onvoldoende verpleeghuisplaatsen, te weinig zorgpersoneel en er komt geen geld bij in de zorg. Schaarste op alle fronten. De overheid denkt dat het antwoord daarop 'passende zorg' is. De oplossing moet vooral komen van burgers die samen met de zorgverleners gaan beslissen over de noodzakelijke zorg. Is passende zorg een zoektocht of een onmogelijke opdracht?

Wat is 'Passende zorg'?

Het Zorginstituut schrijft op haar website 'Passende zorg is een aanpak om ervoor te zorgen dat iedereen ook in de toekomst goede zorg kan krijgen. Dat is zorg die werkt en waarbij patiënt en zorgverlener samen beslissen. Het gaat om een ommezwaai in ons denken over zorg. Minder focus op ziekte en behandeling en meer inzet op gezondheid en wat iemand wel kan'. De oplossing moet dus van burgers en zorgverleners komen. Maar wat daar precies voor nodig is, is nog onbekend. Daarom nodigt het Zorginstituut iedereen uit om mee te praten. Klik hier als je als zzp'er in de zorg daar een bijdrage aan wil leveren.

Een 'ommezwaai' waarover en bij wie?

Wat we van 'ommezwaaien' weten, is dat het goed óf fout kan gaan. De praktijk laat altijd zien of het een uitvoerbare of onmogelijke opdracht was. In dit geval is het de vraag of goede en veilige zorg wel haalbaar is met veel minder mensen en middelen? Nu lijkt de belofte van het Zorginstituut op een lastige ‘queeste’ voor zorgverleners en cliënten. Want zij kunnen niet zomaar de aanwezige obstakels overwinnen. Denk alleen maar eens aan de invloed van gezondheidsverschillen. Voor je gezondheid maakt het uit waar je geboren wordt, waar je woont, welke opleiding je hebt genoten en hoeveel je verdient. Dat schrijft de Raad Volksgezondheid en Samenleving in Een eerlijke kans op gezond leven. De kansen op een gezond leven zijn in Nederland niet gelijk verdeeld en de verschillen nemen toe. Er is dus meer nodig.

Zijn werkgevers, zorgverzekeraars en de Inspectie ook op zoek?  

Opvallend is het gebrek aan informatie over de omwenteling die polderpartijen voor zichzelf zien. Want wat gaan zij doen voor passende zorg? Welke plannen hebben werkgevers, de Inspectie en de financiers van zorg? Zien zij met welke veranderingen zij zelf kunnen bijdragen? Hoe gaat bijvoorbeeld de Inspectie toezicht houden op goede en veilige zorg? En wat mogen zorgverleners van werkgevers verwachten? Het zal meer moeten zijn dan het verminderen van de administratieve lasten. Krijgen zzp'ers in de zorg voortaan een waarderende behandeling, in plaats van de zwartepiet? En is het niet logisch dat het financieringssysteem ingrijpend veranderd? Want het beschikbare geld zal meer dan nu het geval is, naar cliënten moeten gaan. De grote vraag is wie het uiteindelijk voor het zeggen heeft en wie er onder de streep verantwoordelijk wordt gehouden voor goede en veilige zorg?

Is het niet mooi dat cliënten en zorgverleners een positie krijgen?

Ja, zeker dat is heel erg goed en het werd tijd ook. Helaas gaan zorgorganisaties en overheden er tot op de dag van vandaag vanuit dat zorgmedewerkers handen aan het bed zijn. Dat maakt het lastig. Want in plaats daarvan zullen ze nu moeten gaan zien dat zorgverleners professionals zijn, die de zorg beter  maken als daar ruimte voor is. Dat professionele autonomie en zeggenschap helpen bij het duurzaam maken van de zorg, is al heel lang bekend. Maar tot nu toe krijgen zorgverleners die positie niet. Dat moet dus anders, wil het aandeel van zorgverleners een kans van slagen hebben. Er is een mooi voorbeeld,  waar zorgverleners met gedeelde verantwoordelijkheid met cliënten goede en veilige zorg geven.

Lees ook Wordt de arbeidsmarkt zorg toekomstbestendig? Dit is het plan

Een voorbeeld. Zo geven zzp 'ers, met gedeelde verantwoordelijkheid, passende zorg. 

Vanaf de oprichting in 2010 kiest de King Arthur Groep (KAG) voor 100% inzet door zzp'ers. Zorgmedewerkers en ondersteuning werken allen buiten dienstverband. De doelgroep van de KAG zijn mensen met dementie en deze vragen om creativiteit en ondernemerschap van zorgmedewerkers. Geen dag is hetzelfde en iedere client is anders. Binnen het zzp-schap vinden zorgmedewerkers ruimte om hun vak en rol goed op eigen wijze in te vullen. De zelfstandige zorgmedewerkers stellen zelf hun teams samen en kiezen hun eigen collega's. De King Arthur Groep (KAG) redeneert sterk vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid voor hun cliënten. Ze scoort een 9,4 op Zorgkaart NL. De organisatie heeft in haar 12 jarig bestaan geen gebruik gemaakt van leidinggevenden. Dit bleek niet nodig. Zzp'ers in de zorg werken samen met hun cliënten aan passende zorg. Die autonomie is dus een van de voorwaarden om de ommezwaai een mooie zoektocht te laten zijn. Passende zorg? Ja. Het is dus mogelijk. Toch blijft het tot op heden een geïsoleerd voorbeeld.

Lees meer over een recente ontwikkelingen bij de King Arthur Groep in dit artikel