Kamerbrief: sinds 1999 blijven salarissen in de zorg 6-9% achter

actueel Sep 06, 2021

Vorige week stuurde minister De Jonge een brief aan de Tweede Kamer. In deze kamerbrief wordt er gereageerd op het SER-advies ‘Aan de slag voor de zorg; een actieagenda voor de zorgarbeidsmarkt’. De Kamerbrief biedt een verrassende inkijk in de salarisontwikkeling van zorgmedewerkers. Samengevat stelt de Kamerbrief: sinds 1999 blijven salarissen in de zorg 6-9% structureel achter op de markt en publieke sector.

Waarom is dit belangrijk?

De afgelopen decennia is de flexibilisering in de zorg enorm toegenomen. Eén van de drijfveren voor zorgprofessionals om de stap naar flexibel werken te maken, is dat zij via flexwerk meer verdienen. Tot nu toe wordt flexwerk vaak afgedaan als 'niet sociaal' naar collega's in een vast dienstverband. In de kamerbrief van vorige week wordt duidelijk dat zorgprofessionals met een salarisschaal van FWG 35 tot FWG 65 sinds 1999 tussen de 6% en 9% minder verdienen dan in de rest van de publieke sector. Deze 22 jaar oude achterstand zou bijgedragen kunnen hebben aan de behoefte om meer te verdienen en daarmee de ontwikkeling van flexwerk in de zorg.

Het uitgangspunt bij salarissen in de zorg

Het is belangrijk dat de salarissen in de zorg gelijk op blijven lopen met die van de markt en de publieke sector. Op die manier blijft de zorg op arbeidsvoorwaarden gezond concurreren met andere sectoren. Dit is nodig om de zorg aantrekkelijk te houden. Arbeidsvoorwaarden in de zorg worden afgesproken in een CAO. Werkgevers en werknemersbonden spreken hierin samen af hoe de arbeidsvoorwaarden voor werkenden in de zorg worden verbeterd.

Overheid ondersteunt bij cao-stijging

De overheid levert een bijdrage op het moment dat er sprake is van een cao-stijging in de zorg. In feite stort zij geld bij om ervoor te zorgen dat de salarisverhogingen betaald kunnen worden door werkgevers. Dit extra geld wordt de Overheidsbijdrage in Arbeidskostenontwikkeling (OVA) genoemd. De OVA bestaat sinds 1999. De SER heeft bevestigd dat de stijging van de salarissen van zorgmedewerkers via de OVA gelijk is opgegaan met de beloning in de markt en de publieke sector. Anders gezegd, sinds 1999 zijn de salarissen in de zorg net als bij de markt en publieke sector gemiddeld met 3% per jaar gestegen.

Kamerbrief: sinds 1999 blijven salarissen achter

Onderdeel van het SER rapport, was een bijlage (5) door de AWVN. Deze werknemersvereniging deed een loononderzoek naar salarissen in de zorg. Dit onderzoek spreekt van een achterstand in salaris voor zorgmedewerkers met FWG 35 tot en met FWG 65. Zij verdienen tot en met vandaag structureel 6% tot 9% minder dan de markt en publieke sector. Deze achterstand op het salaris moet verkleind worden, zo stelt de Kamerbrief.

OVA maakte valse start

Als je de goede werking van de OVA sinds 1999 naast de achterstand in salarissen legt, dan moet je concluderen dat de 6-9% achterstand in inkomen er sinds 1999 ieder jaar is geweest. De salarissen in de zorg zijn sinds 1999 via de OVA netjes meegegroeid met de markt en publieke sector. Maar het salaris dat in 1999 als vertrekpunt genomen is, lag 6-9% lager dan van de markt en de publieke sector. Die 6-9% is nooit ingelopen tot op heden. Salarissen stegen dus wel mee, maar bleven altijd achter. Werken in de zorg was daarmee de afgelopen 22 jaar financieel minder aantrekkelijk dan werken in de markt of de publieke sector.

Samengevat

De OVA heeft sinds 1999 goed gewerkt. Salarissen stegen gemiddeld 3% per jaar mee met de markt en publieke sector, maar;
Zorgmedewerkers met FWG 35 tot FWG 65 kregen sinds 1999 ieder jaar 6%-9% minder salaris dan hun collega's in de markt en publieke sector.

Achterstand in salarissen zal gecorrigeerd worden

De Kamerbrief haalt diverse mogelijkheden aan om de 6-9% achterstand in één keer aan te vullen. De overheid gaat een paar miljard voor vrij maken. Het gat in salaris kan bijvoorbeeld via het aanpassen van periodieken, of het toevoegen van extra periodieken binnen een salarisschaal. Het betreft dan wel compensatie voor de toekomst en niet met terugwerkende kracht. Het zal jaarlijks enkele miljarden kosten om het verschil in salaris met de markt en publieke sector definitief op te heffen.

Was flexibilisering en uitstroom niet deels logisch?

Als ik zorgverleners in een vast dienstverband spreek, dan hoor ik met regelmaat terug dat het niet eenvoudig is om de rekeningen te betalen. Nu blijkt dat de salarissen in de zorg al decennia achterlopen op de markt en publieke sector, is het misschien niet vreemd dat zorgverleners de stap naar flexibel werken maakten. Flexibel werken in de zorg gaat misschien niet over 'meer' verdienen, maar over 'voldoende' verdienen. Daarnaast hebben we in de zorg te maken met een forse uitstroom, waar we al jaren over spreken. Het is mogelijk dat andere sectoren lonkten, omdat ze daadwerkelijk meer betaalden.