Kamerbrief zorg zzp'ers: Belangrijke informatie over arbeidsmarkt

Minister de Jonge heeft vorig jaar een kamerbrief over zzp’ers in de zorg gepubliceerd. Deze belangrijke brief, die ‘Flexibilisering arbeidsmarkt in de zorg’ heet bestaat uit 24 pagina’s en is het lezen waard als je zzp’er in de zorg bent. Het zegt veel over de kijk van de politiek op de zzp'er in de zorg.

Steeds meer zorgprofessionals kiezen voor een flexibel bestaan en worden ‘flex’. De zzp’er in de zorg maakt onderdeel uit van die groeiende groep, maar wordt niet altijd even genuanceerd bekeken. De vraag was dan ook hoe deze Kamerbrief over de flexibilisering in de zorg uit zou pakken voor de zzp’er. Hieronder schrijf ik over wat mij opvalt.

Lees ook: Positie van zorg ZZPer besproken tijdens kabinetsformatie

Algemeen beeld van de Kamerbrief

De brief spreekt genuanceerd over zzp’ers in de zorg. Zzp’ers die aan de slag willen met het ondernemerschap en voldoen aan wet- en regelgeving, moeten de ruimte krijgen. Voor het eerst wordt erkend en herkend dat sommige zorgprofessionals kiezen voor het zzp-schap uit onvrede over het dienstverband. Dat zegt iets over de kwaliteit van het werkgeverschap. Meerdere enquetes hebben deze beweegreden al geïdentificeerd en dit heeft bijgedragen aan de beeldvorming over de zzp’er in de zorg. Onderzoeksresultaten worden gebruikt om bepaalde standpunten in te nemen. Hieronder een aantal punten die van belang zijn.

Van vast naar flex

Ik herken me in het feit dat de verhoudingen tussen vast en flex in de zorg verstoord zijn geraakt, zoals deze kamerbrief stelt. Ook is het van belang te onderkennen dat de toename van flexibilisering een zelf versterkende spiraal is, omdat medewerkers in dienstverband het steeds zwaarder krijgen. Aandacht voor goed werkgeverschap is cruciaal, zodat zorgprofessionals die graag willen ondernemen in de zorg, dit vanuit de juiste drijfveren doen. Voor het eerst worden de redenen waarom zorgprofessionals flexibel worden beschreven en hiermee wordt de bal voor een groot deel bij werkgevers gelegd.

Kamerbrief over de invulling van het zzp-schap

Het ondernemerschap in de zorg krijgt de ruimte van het ministerie en dat is voor ons een belangrijk uitgangspunt. Dat ondernemende professionals aan alle wet- en regelgeving behoren te voldoen lijkt me vanzelfsprekend. Ook zzp'ers in de zorg zelf kijken er op deze manier naar. Hoe dat ondernemerschap volgens het ministerie van VWS precies wordt ingevuld is verder onduidelijk. Ik ben benieuwd wat er van zelfstandigen wordt verlangd om het predikaat ‘ondernemende zelfstandige’ te verdienen. Ook interessant is de passage die beschrijft dat zorgverzekeraars bij onderhandelingen met zelfstandig werkende zorgverleners niet goed in positie komen. Dit zou bijdragen aan de groei van niet gecontracteerde zorg, terwijl het ministerie graag ziet dat dit minder wordt. Ook de zorgverzekeraars zijn dus aan zet.

Waarom is flex, flex geworden?

We lezen ook enige tegenstrijdigheid in de Kamerbrief over waarom zzp’ers in de zorg ontstaan. Enerzijds staat in de Kamerbrief dat de krapte op de arbeidsmarkt een reden zou zijn om te kiezen voor het zzp-schap. Dit terwijl verderop in de brief uitgebreid stilgestaan wordt bij de kwaliteit van het dienstverband als reden om te vertrekken. Het ministerie lijkt daar wat in dubio te staan, mede ingegeven door het rapport van de commissie Borstlap, die stelt dat flex onder meer vanuit de geboden fiscale voordelen zou ontstaan.

Ik hoor zelf vooral dat zorgprofessionals overstappen vanuit de wens om niet langer in een dienstverband te werken.. Het zou wat mij betreft belangrijk zijn om een einde te maken aan de aannames die gelden over de reden waarom flex in de zorg flex geworden is. Een stevig onderzoek naar de beweegredenen en tevredenheid van flex in de zorg zou daarom goed zijn voor de zorg.

Kamerbrief schrijft over maximumtarief

In de kamerbrief spreken ze over een maximumtarief. Deze zou gaan gelden voor zzp’ers in de zorg die werken voor zorgorganisaties. Een verrassend standpunt. We zijn benieuwd naar de verdere uitwerking van een maximumtarief voor zzp’ers bij onderaanneming bij zorgorganisaties. Hoe dit maximumtarief tot stand komt en of dit überhaupt haalbaar is, volg ik op de voet. Naar onze mening zijn er andere manieren om tot een balans te komen in tariefstelling. Ik ga daar graag het gesprek over aan.

Sector breed toezicht is voorbarig

Daarnaast, last but not least, merken wij op dat er nogal wat onrust is veroorzaakt in de praktijk door de aankondiging van staatssecretaris Vijlbrief dat ziekenhuizen en privé klinieken op een sector brede aanpak binnen de DBA mogen rekenen. Als we aan de ene kant vaststellen dat de kwaliteit van het werkgeverschap ter discussie staat, dan is het voorbarig om in deze fase voor te sorteren op een sectorale aanpak in de zorg die tot doel heeft om werkgevers te helpen aan werknemers. Daarover binnenkort meer.

Samengevat

Tot zover mijn beelden over deze belangrijke brief. De Kamerbrief is nog niet heel concreet. Het biedt echter wel voldoende aanknopingspunten voor verder dialoog over hoe we de ondernemende zzp’er in de zorg goed positioneren. Ik ben er klaar voor.