Nu aansluiten
Terug naar het overzicht
Inschrijven nieuwsbrief
kritiek op zzp'ers stop niet

Kritiek op zzp'ers stopt niet, overal krijgen zij verwijten.

actueel Feb 10, 2021

De groep actieve zzp-ers in Nederland is gestegen tot meer dan 1,1 miljoen. Je zou denken dat de positie van zo'n grote groep werkenden prioriteit heeft. Helaas blijkt dit niet zo. De afgelopen jaren blijkt dat beleidsmakers, bewindvoerders en vakbonden zich kritisch blijven uiten op deze groep. Ik deel in dit artikel een overzicht van de kritiek. 

Onderzoek wet DBA komt met “Ontluisterende resultaten”

Een kamerbrief van 5 pagina’s gaat in op de resultaten van een DBA onderzoek bij 104 organisaties door de Belastingdienst. Deze 104 organisaties zijn door de Belastingdienst zelf (!) geselecteerd en leveren – jawel – ontluisterende resultaten op. Bijna de helft van de opdrachtgevers ging goed om met de wet DBA, de overige ruime helft heeft niet in alle opzichten juist gehandeld. Dat wil zeggen dat er een vermoeden is dat het om een dienstbetrekking zou kunnen gaan tussen zzp’er en opdrachtgever. Het blijkt voor opdrachtgevers ‘complex’ en ‘tijdrovend’ om de wet DBA goed uit te voeren, zo wordt in de kamerbrief gesteld. Dat mag geen verrassing zijn, want sinds de introductie van de wet DBA snakken zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers naar duidelijkheid.

Gebrek aan duidelijkheid

Duidelijkheid er tot nu toe niet gekomen is, anders hadden die ‘gemotiveerde’ opdrachtgevers het wel anders aangepakt, toch? In plaats van te reflecteren op de eigen rol binnen de overheid en te constateren dat goede voorlichting en concrete duidelijkheid dé ontbrekende factoren zijn in het DBA spel, vallen de bonden en de kamer over elkaar heen om ‘handhaving’ af te dwingen. Want het moet nu toch echt afgelopen zijn met dat verkapte dienstverband. Enkele dagen na dit nieuws wordt duidelijk dat handhaving binnen de wet DBA niet zomaar van start zal gaan. De druk op ‘webmodule’ zal echter wel oplopen zo is de verwachting.

Dat de vakbond van werkgevers graag iedereen in dienst ziet stromen en om handhaving vraagt van de wet DBA is niet vreemd. Maar wat dacht je van deze? FNV Zelfstandigen, de tak van de FNV die zich op zzp’ers richt, maakt de zzp’er in de zorg nog even vervelend speciaal: “Voorbeelden uit de zorg laten zien dat helaas ook hier een onwenselijke situatie optreedt. Mensen gaan uit dienst en laten zich weer inhuren als zelfstandige, maar hoeven zich dan niet meer te houden aan roosters, nachtdiensten en administratieve rompslomp. De werkdruk voor de achterblijvers wordt nog hoger.”, aldus Marjan van Noort, manager van FNV Zelfstandigen. “Het kan toch niet zo zijn dat we straks alleen nog maar overdag zorg kunnen krijgen? Zo maakbaar is het leven niet. Handhaving is essentieel om ook deze maatschappelijke neveneffecten tegen te houden.”

De beweging van de zzp’er leidt dus volgens FNV Zelfstandigen tot minder beschikbaarheid van zorg en toenemende belasting van medewerkers met een dienstverband.

Wat betekent deze kritiek voor de zzp'er in de zorg?

De kans dat de handhaving bij opdrachtgevers wordt opgepakt wordt steeds groter. De druk vanuit de kamer neemt overduidelijk toe. Dit betekent dat de opvolger van de wet DBA, de ‘webmodule’, een grote kans maakt om gecontroleerd te gaan worden in de praktijk. Daarmee zal de druk die opdrachtgevers bij de introductie van de wet DBA destijds voelden, weer oplopen. Binnen de zorg is tot nu toe de krapte van de arbeidsmarkt groter dan de pijn van de wet DBA. De toekomst zal leren of dat zo blijft.

Lees ook: Veel onrust over ZZPers. Lees alles over de stand van zaken. 

Geen behoefte meer aan een dienstverband

Als je de spelregels niet duidelijk uitschrijft, verbaas je dan ook niet als iedereen zijn eigen mening heeft over wanneer hij het goed doet. Het gesprek over de maatschappelijke beweging van toenemende flexibilisering van arbeid wordt ook hier niet gevoerd. Dit wordt verwisseld met de negatieve boodschap van bewindvoerders en belangenorganisaties. De echte vragen blijven liggen, maar het geweld houdt aan. Ieder perspectief wordt aangegrepen om kritiek te uiten op de zzp’er. De arme zzp’er, de onverzekerde zzp’er, de gesubsideerde zzp’er; we moeten ons vooral ontfermen over al die kwetsbare ondernemers zo lijkt het. Uiteindelijk demotiveer je mensen alleen maar op deze wijze en gaan ze in het geval van de zorg zeker niet zomaar terug in dienst. Meer dan de helft gooit het bijltje erbij neer als ze geen zzp’er in de zorg meer zouden kunnen zijn. Zorg voor duidelijke regels en richtlijnen en voor eigentijdse wetgeving. 

Marktwerking wordt gezien als de bron van het kwaad in de zorg

De zzp’er in de zorg kreeg toen ook nog even een zijwaartse duw van minister de Jonge, die in dit artikel van het ADaangeeft dat marktwerking in de zorg is doorgeschoten. Het zou te gemakkelijk zijn om als thuiszorgaanbieder aan de slag te gaan volgens de minister en daar vallen de zzp’ers in de zorg ook onder. Heel veel cliënten krijgen nu in de wijkzorg van heel veel verschillende aanbieders zorg en dat moet stoppen. ‘De keuzevrijheid voor de cliënt heeft grote nadelen voor de samenleving, zoals de oplopende kosten van ongecontracteerde zorg. Dit wordt veroorzaakt doordat deze zorgaanbieders (inclusief zzp’ers) het lagere uurtarief vaak compenseren door meer uren te leveren’. Voor zover je je nog afvroeg hoe de minister keek naar zzp’ers in de zorg, heb je hier je antwoord. Maar wat zegt de minister nu eigenlijk?

Laten we het standpunt van de minister over de zorg eens verwisselen met het product koffie. Stel dat jij graag koffie drinkt. Je kunt hiervoor filterkoffie thuis gebruiken iedere dag en dit achter de eettafel opdrinken. Dan drink je koffie. Toch? De praktijk laat echter zien dat er talloze koffietentjes en koffieketens zijn waar je in allerlei vormen, verschillende soorten koffie kunt nuttigen. Kleinschalige sfeer, grootschalige keten, huiselijke gezelligheid, verschillende koffiebonen; allerlei variaties. Die koffiewinkels ontstaan op basis van de vraag van koffiedrinkers. Nu zegt de minister: we moeten van al die verschillende soorten koffietentjes af, de marktwerking is doorgeschoten. Daarmee heeft hij geen oog voor het feit dat die koffietentjes er zijn om-een-reden. Ze zijn er niet voor niets en de tentjes zitten vol. Net zoals al die kleurrijke en diverse zelfstandige zorgaanbieders er ook zijn om een reden. En ook die ‘tentjes’ zitten vol.

Lees meer: Coronacrisis voorbij? Toekomst zzp'er in de zorg biedt kansen

Wat is oorzaak en wat is gevolg?

Het aantal zorgaanbieders binnen de marktwerking van de zorg is niet het probleem. Het aantal zorgaanbieders is simpelweg een gevolg van de diverse vraag naar zorg door burgers. Een vraag naar allerlei soorten zorg binnen allerlei soorten zorgwinkels. De échte vraag luidt anders, maar die vraag is een hele spannende. De vraag is of we massaal moeten gaan voor basale filterkoffie, of dat iedereen zijn rechten op een zelf gekozen cappuccino met havermelk en cacao behoudt. De echte vraag is hoeveel zorg we nog leveren en wat voor soort zorg dat is. Dát is de echte vraag. Want het gehele systeem staat maximaal onder druk. Helaas raakt zo’n vraag het onderwerp ‘stelselwijziging’ en dat is geen sexy onderwerp. Als de interviewer vraagt of De Jonge afkoerst op een stelselwijziging, zegt de minister: ‘Een volledig herontwerp kost heel veel tijd en geld. Ik maak die miljarden liever op aan zorg.’ De oplossing wordt dus gezocht in slechte deeloplossingen. Het beperken van het aantal koffietentjes zal vast wel gaan leiden tot minder koffie consumptie, zo lijkt de minister te zeggen. Daarmee slaan we over dat de burger behoefte heeft aan die zorg.

Onterechte kritiek

Uit de kritiek op de zzp'er in de zorg blijkt dat zij vaak gezien worden als de oorzaak van de problemen in de zorg, terwijl de uitstroom uit loondienst eerder een gevolg is. Zzp-erindezorg.nl biedt als serviceplatform alle informatie en diensten die nodig zijn om alles te halen uit het zzp-schap. 

Dit is een artikel van ZZP-erindezorg.nl

Ken jij hét service abonnement voor zzp'ers in de zorg al?
Wtza abonnement voor zzp'ers in de zorg