Leren van incidenten in de zorg. Mogelijkheden en struikelblokken.

Leren van incidenten in de zorg is een verplichting voor zzp'ers.  Als zelfstandig ondernemer ben je  verantwoordelijk om het leren van incidenten te organiseren.  In dit artikel lees je over mogelijkheden en struikelblokken bij leren van incidenten.

Van incidenten kun je leren.  Makkelijker gezegd, dan gedaan.

Dat iedere zorgprofessional met incidenten te maken krijgt, weten we allemaal. De wettelijke definitie van een incident is: ‘een niet beoogde of onverwachte gebeurtenis die
betrekking heeft op de kwaliteit van de zorg, en heeft geleid, had kunnen leiden of nog zou kunnen leiden tot schade bij de cliënt’ (artikel 1.1 van het Uitvoeringsbesluit Wkkgz).

Incidenten zijn onvermijdelijk, maar je moet er wel van leren. Dat klopt. Dat iets een incident is, wordt pas duidelijk als het al is gebeurd.  Daar schrik je van. Soms valt de schade mee, maar soms ook niet.  Je bent niet altijd degene die een fout heeft gemaakt, maar in het slechtste geval wel. Wat er precies is gebeurd, is dan de vraag die je moet onderzoeken. Intervisie helpt je om dat onderzoek te doen.

Werkt de wettelijk verplichting om te leren van incidenten als stimulans?

De inspectie schrijft in haar rapport in openheid leren van meldingen het volgende: "Zorg geven betekent niet dat er geen fouten worden gemaakt. Goede zorg betekent wel: erkennen dat iets niet goed is gegaan en vaststellen hoe iets fout is gegaan. Juist door te leren kan de zorg steeds beter en veiliger worden. Eén van de belangrijkste taken van de inspectie is hierop toezicht houden."

De wet verwacht van zzp 'ers dat zij leren én verbeteren. Daar kom je niet onderuit en het is goed voor je onderneming. Deze externe stimulans helpt je om te leren met intervisie. Een voorwaarde is, dat je met vertrouwde collega zzp 'ers aan de slag gaat.

Kan je van een incident leren, als de oorzaak niet bij jou ligt?

Onderzoek laat zien dat incidenten heel veel verschillende oorzaken hebben. In de meeste gevallen hebben incidenten te maken met veranderingen in de organisatie van de zorg. Ook komt het vaak voor dat protocollen niet de goede informatie (meer) geven.  En er kan in een overdrachtsmoment iets mis gaan. Er ontstaan regelmatig incidenten als meerdere zorgprofessionals samenwerken rond cliënten. Vanuit deze netwerken ontvangt IGJ  jaarlijks ruim 10.000 meldingen. Daarover vind je informatie  in deze brochure.

Ook als de oorzaak van een incident niet bij jou ligt,  is het ook belangrijk om te reflecteren op de situatie.  Daarvan leren is misschien wel makkelijker. Met een onderzoekende houding doorzie je een situatie beter, leg je verbanden en krijg je inzicht.  Daarmee verhoog je je professionaliteit.

Kan je van een incident leren, als jij een fout hebt gemaakt?

Ook al weet je dat fouten in de zorg niet te vermijden zijn, is een onbedoelde fout maken iets vreselijks. Je werkt in de zorg om mensen te helpen. Als er iets fout gaat, schamen de meeste zorgprofessionals zich. Helaas wordt er zelden in het openbaar over fouten in de zorg gesproken. Daardoor blijft het een taboe. Meer openheid is hard nodig. In de indrukwekkende  documentaire de dokter onder vuur praten artsen over fouten en de vaak verstrekkende gevolgen.

Openhartigheid is noodzakelijk om te kunnen leren van een incident. Door te reflecteren op de situatie, incasseer je en verwerk je de situatie. Daarna maak je een zelfde fout niet nog een keer, vertellen zorgprofessionals. Openheid zorgt ervoor dat anderen je steun bieden. In zo'n situatie heb je dat nodig. Praat over een incident met mensen die je vertrouwt.

Leren van incidenten in de zorg: wat kan je doen?

Ga op zoek naar andere zpp'ers die je aanspreken. Investeer in de werkrelatie met hen. Vorm een groep waarin je jezelf durft te uiten en openhartig kunt praten. Waar het normaal is, als je het even niet weet.  Een groep met zzp collega's  die vragen stellen, naar elkaar luisteren en wachten met conclusies trekken. Kortom, een groep met collega's die je vertrouwt,  vorm je een  intervisiegroep.  Resultaten van reflectiegesprekken leg je vast en verwerk je in je kwaliteitssysteem .  Daarmee laat je zien hoe je jouw kwaliteit waarborgt als zorgaanbieder.

Wij kunnen je op weg helpen bij het zelf organiseren van intervisie. We bieden ook begeleide intervisie bij incidenten.  Klik hier voor informatie en/of een telefonisch informatiegesprek.