Nu aansluiten
Terug naar het overzicht
Inschrijven nieuwsbrief
Onduidelijkheid wet DBA groeit

Onduidelijkheid wet DBA groeit. Hoe zit het met tarieven?

dba werken als zzp'er Jan 22, 2021

De groep zzp'ers in de zorg blijft groeien in Nederland. De afgelopen jaren zijn er enkele ontwikkelingen waardoor zorgprofessionals liever als onderaannemer werken voor zorgorganisaties. Zorgverzekeraars ontmoedigen niet-gecontracteerde zorg en individuele zzp-contracten worden door zorgverzekeraars amper uitgegeven. Ook is het krijgen van Persoonsgebonden Budget (PGB) voor cliënten steeds lastiger. Zelfstandige zorgprofessionals fungeren daardoor vaak als onmisbare flexibele schil voor ziekenhuis, verpleeghuizen, thuiszorgorganisaties en instellingen in de GGZ en gehandicaptenzorg, zeker tijdens de corona-crisis. Door deze ontwikkelingen is het dus relevant om een update te geven over de Wet DBA. 

Waar komt de wet DBA vandaan?

In 1907 werd de arbeidswet geïntroduceerd.  Deze stelt dat iedereen een dienstverband heeft, tenzij voldoende aantoonbaar gemaakt kan worden dat dit niet het geval is. Deze ‘negatieve bewijsplicht’ zorgt ervoor dat zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers een voortdurende worsteling doormaken. Opdrachtgevers proberen niet als werkgever aangemerkt te worden, omdat zij dan veel meer risico’s lopen en premies moeten betalen voor de werkende. Opdrachtnemers hopen als ondernemer gezien te worden. Zij proberen zich vast te houden aan hun status als Ondernemer voor de Inkomstenbelasting (IB ondernemerschap).

Zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers willen dus hetzelfde – namelijk geen dienstverband -, maar garanties vooraf kunnen nooit gegeven worden aan die twee partijen. Waarom niet? Nou, die arbeidswet uit 1907 houdt geen rekening met die wens. Deze wetgeving is opgesteld vanuit het oogpunt van solidariteit via een dienstverband. Medewerkers in een dienstverband betalen (de meeste) premies en sociale lasten, zodat de sterke schouders de zwakkere kunnen dragen in de samenleving – zo was het vertrekpunt. Een baan geeft zekerheid, dus daar zal iedereen wel voor blijven kiezen, zo was de gedachte. Even los van die solidariteitsgedachte, is het gedrag en de mindset van werkenden echter wezenlijk veranderd de afgelopen 100 jaar.

Waarderende omstandigheden voor zorgprofessionals

We zijn op zoek naar waarderende werkomstandigheden waarin we onszelf kunnen ontplooien en voldoende eigen regie ervaren. Niet meer geld, zoals zzp'ers vaak wordt verweten. Aangezien werkgevers dat over het algemeen nog niet faciliteren, kiezen werkenden massaal voor zichzelf – via het zzp’erschap. De wens van het individu en de arbeidswet staan inmiddels volledig op gespannen voet met elkaar. Werkenden en werkgevers moeten vandaag de dag voortdurend aan elkaar uitleggen waarom ze geen dienstverband met elkaar hebben, terwijl beide partijen helemaal geen dienstverband zouden willen. Dat lees je goed; opdrachtgevers en zzp’ers zijn druk met het benadrukken wat ze níet zijn. Het benadrukken van geen dienstverband is een toneelstuk met verschillende aktes. Na het tijdperk van de ‘VAR’, kwam er het tijdperk van ‘de wet DBA’ en nu volgt straks ‘de webmodule’. In essentie zijn deze ‘wetten’ allemaal hetzelfde: ze borduren voort op iets dat niet meer past bij deze tijdsgeest: iedereen zonder een dienstverband is verdacht.

Lees ook: Tussenstand webmodule, modelovereenkomsten en de zzp'er in de zorg

De Webmodule is weer uitgesteld

Maar hoe vang je dan dat fladderende gedrag en die zelfbewuste mindset van werkenden? Als je de arbeidswet van 1907 niet aanpakt en deze wet nog steeds een groot deel van ons solidaire systeem financiert, dan moét je dus dingen verzinnen om zoveel mogelijk mensen in een dienstverband te laten zitten. Minister Koolmees is er druk mee. De laatste stand van zaken?

  • Werk je voor een tarief van € 16 per uur of meer? Dan kun je jezelf als ondernemer voor de Inkomstenbelasting blijven zien, als je aan deze regels voldoet. Werk je voor minder? Dan is het uitgesloten dat je IB ondernemer bent. Dit minimum tarief is bedoeld om zzp’ers tegen zichzelf ‘te beschermen’ en de hoogte hiervan houdt rekening met de armoedegrens. Vanaf dit tarief is het uiteraard niet zeker of je buiten dienstverband werkt. Daar is de webmodule voor bedacht;
  • Werk je voor een tarief tussen € 16 en € 75 per uur? Dan dient de opdrachtgever gebruik te maken van de webmodule. 70 vragen moeten de opdrachtgever antwoord gaan geven op de gewenste ‘buiten dienstverband’ status. Zo’n webmodule bouwen kost tijd, de juiste vragen formuleren kost tijd en achterhalen of het überhaupt werkt kost tijd. Teveel tijd, zo blijkt; de datum van 1-1-2020 is opgeschoven naar 1-1-2021;
  • Werk je voor € 75 of meer? Dan kun je een ‘zelfstandigenverklaring’ krijgen voor maximaal een jaar. Je bent dan automatisch ondernemer voor de Inkomstenbelasting. Werk je langer dan een jaar op een opdracht, dan dien je alsnog de webmodule te gebruiken.

Opvolger op Wet DBA is nog onduidelijk

Gedrag en mindset proberen te vangen in regels en systemen, blijkt niet makkelijk. De uitwerking van de regels rondom de opvolger van de wet DBA stellen teleur. Kritiek op de plannen is dan ook breed aanwezig. Een opsomming van de kritiekpunten per onderdeel.

  • Waarom € 16 per uur en hoe toon je dit aan? Het lage € 16 per uur lijkt ingegeven te worden door Europese wetgeving en met de bescherming tegen armoede wordt erop gegokt dat dit van Europa mag. Een minimumtarief is namelijk geheel nieuw binnen Europa en nog nooit eerder vertoond. Het is volgens de minister mogelijk dat voor sommige tarieven een hoger minimum tarief gaat gelden. Welke sectoren is onbekend. Daarnaast is ook onbekend welk gedrag er voortkomt uit deze € 16 per uur. Gaan opdrachtnemers hun tarieven optrekken tot € 16 zodat ze zelfstandig kunnen blijven? Gaan opdrachtgevers hun tarieven beperken tot € 16 nu zij weten waar de ondergrens ligt? Allemaal onbekend terrein;
  • De webmodule als beslissende digitale methode voor een tarief tussen € 16 en € 75 per uur leunt al langer op kritiek. Wordt het geen bureaucratisch monster? Of is dat juist de bedoeling? Kan een digitaal algoritme wel op een gewogen wijze besluiten hoe we naar een arbeidsrelatie moeten kijken? Aangezien pilots om de werkbaarheid ervan te onderzoeken nog niet aan de orde zijn, valt er nog weinig zinnigs te zeggen over de (on)mogelijkheden rondom de webmodule;
  • Automatisch ondernemerschap op basis van een tarief is een bijzondere stellingname, zo luidt de kritiek. Doe je wel recht aan het ondernemerschap van professionals met een lager tarief? En is iedereen met een tarief van boven de € 75 daadwerkelijk ondernemend?

Lees meer: DBA wet en Deliveroo uitspraak. Wat zegt dit over ZZP'ers?

Gedrag laat zich niet vangen

De opvolger van de wet DBA gaat alleen maar frustratie en wanhoop brengen, zo is onze verwachting. Gedrag van mensen laat zich niet vangen door regeltjes, een solidaire visie op de samenleving, een digitale applicatie of ver-van-mijn-bed wetgeving. Mensen nemen zichzelf als vertrekpunt en vinden vervolgens hun weg door de regelgeving heen. De zorgsector biedt daar voldoende bewijs van. Al meer dan 10 jaar is er enorme onduidelijkheid of onderaannemerschap binnen de zorgsector überhaupt wel mogelijk is, maar het stopt de groei van zzp’ers niet. Duizenden zorgverleners werken ook vandaag weer een dienst ergens bij een instelling, omdat ze het niet meer op een andere manier willen. Even los van ‘fiscaliteit’ en ‘arbeidsrecht’: welke zorgminister durft het aan om 135.000 zzp’ers in de zorg terug te duwen in hun hok?

60% van de groep ZZP'ers in de zorg stelt dat zij nooit meer in een dienstverband zal eindigen. Dit soort maatschappelijke relevante ontwikkelingen staat los van het dossier DBA, maar zal zich gaan uiten als er echt praktische spanning op de lijn komt tussen flexibel werkenden en opdrachtgevers. Streep de wet uit 1907 door en start overnieuw. We zij toe aan een nieuw solidair systeem, dat recht doet aan de wensen van alle werkenden, met voldoende garanties voor iedereen.

 

Dit is een artikel van ZZP-erindezorg.nl

Ken jij hét service abonnement voor zzp'ers in de zorg al?
Wtza abonnement voor zzp'ers in de zorg