Ook diploma fraude is de schuld van zzp'ers in de zorg

Het lijstje met verwijten aan zzp'ers in de zorg breidt zich iedere maand uit. Ook diploma fraude is de schuld van zzp'ers in de zorg. RTL nieuws publiceerde vorige week een artikel wat stelt dat diploma fraude flink is toegenomen door de groei van zzp'ers in de zorg.

Toename van aantal valse diploma's

Met de titel 'cashen over de rug van kwetsbare cliënten', pakt RTL Nieuws vorige week uit met een artikel dat stelt dat door de groei van het aantal zzp'ers in de zorg de diploma fraude heeft kunnen toenemen. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft de eerste zes maanden van dit jaar 59 meldingen binnen gekregen over diploma- en VOG fraude. Deze 59 meldingen zijn net zoveel als over het hele jaar 2021 en dat is een nieuwsitem van RTL waard. Er werken in totaal 1,3 miljoen mensen in zorg en welzijn. 'Anonieme' medewerkers van zorginstellingen geven aan dat de diploma fraude wordt veroorzaakt door 'een flinke toename van zzp'ers in de zorg, onder wie mensen die geld ruiken en zonder scholing toch snel veel geld verdienen. Zij verdienen tot wel € 10.000 per maand door 7 dagen per week te werken'.

Werken met valse diploma's is strafbaar

Werken met valse diploma's is strafbaar, met of zonder dienstverband. Zorgverleners die niet opgeleid zijn voor het werk wat zij doen, brengen kwetsbare patiënten / cliënten / deelnemers in gevaar. Een veelgestelde vraag aan onze kant is of je zonder diploma kunt werken als zzp in de zorg. Om af te dwingen dat zorgmedewerkers zonder vereiste diploma's niet aan het werk kunnen in de zorg, heeft de wetgever voor zorgorganisatie de 'vergewisplicht'ingevoerd. Een zorgorganisatie moet zich 'vergewissen' van de achtergrond van een zorgmedewerker. Het maakt hierbij niet uit of hij / zij voor één losse flexdienst komt, of een vaste medewerker in loondienst wordt. Een zorgvuldige check op zorgmedewerkers is dus geborgd in wetgeving, met als doel om te voorkomen dat zorgorganisaties risicovolle medewerkers in contact laten komen met hun kwetsbare cliënten.

Lees ook: De Wkkgz en vergewisplicht. Wat wordt hiermee bedoeld?

'Aanscherping' controles?

De HR afdeling van zorgorganisatie Sherpa stelt in het RTL Nieuws artikel dat de diploma fraude "..voor ons reden was tot verdere aanscherping van de controles, omdat het namelijk van essentieel belang is dat de kwaliteit van zorg voor cliënten gewaarborgd is." Dit is een bijzondere uitspraak. Die scherpe controle zou al jaren de standaard moeten zijn. In de praktijk leunen zorgorganisaties al jaren op intermediairs, zoals uitzendbureaus en bemiddelaars, om hun vergewisplicht over te nemen. De flexkrachten worden lang niet altijd door zorgorganisaties zelf gecheckt, maar zij laten dit aan bureaus over. Het probleem is echter dat deze bureaus zelf kunnen bepalen hoe streng zij zijn en waar zij op checken. Er zit veel variëteit in de kwaliteit van intermediairs in de zorg en het controleproces, maar dit is niet iets waar zorgorganisaties zich altijd bewust van zijn. Overigens is de vergewisplicht niet te delegeren, maar blijft dit altijd de verplichting van de zorgorganisatie zelf.

Lees ook: Zorgorganisaties delegeren de vergewisplicht naar bemiddelingsbureaus

Zonder diploma's werken in de zorg is mogelijk

De afgelopen jaren is het aantal medewerkers in de zorg dat zonder diploma's werkzaam is, fors gegroeid. Zorgmedewerkers met niveau 0 of niveau 1 zijn gewoongoed geworden in een aantal sectoren in de zorg. Denk hierbij aan begeleiding in de huiskamer in een instelling, of medewerkers die met cliënten aan activiteiten doen samen. In de praktijk komt het voor dat van zorgmedewerkers zonder diploma's, soms werkzaamheden worden verlangd waar zij niet voor opgeleid zijn. Dit onder druk van tekorten in de zorg. In de praktijk vervloeien zorgmedewerkers zonder diploma's dus met zorgmedewerkers met diploma's. Ze lopen namelijk rond op dezelfde gangen. Het beeld dat alle zorgmedewerkers zonder diploma's frauduleus zouden handelen, klopt niet.

Lees ook het AD-artikel over werken in de zorg zonder diploma: In deze banen kun je direct beginnen zonder diploma

Zorgorganisaties hebben hun eigen meldpunt onlangs opgeheven

Zorgorganisaties hadden tot op dit jaar de mogelijkheid om met elkaar informatie uit te wisselen over kwetsbare zorgmedewerkers. Het 'Waarschuwingsregister Zorg en Welzijn' had tot doel om zorgmedewerkers met ongepast gedrag te registreren. Op het moment dat de minister in 2020 een onderzoek gelastte om de positie van dit register verder te verstevigen, besloten zorgorganisaties het tegenovergestelde. Zij wilden van het Waarschuwingsregister af. Op 1 januari 2022 is het register formeel opgeheven. Hiermee is een belangrijke mogelijkheid om informatie uit te wisselen met elkaar weggevallen. Het enige orgaan dat nu nog resteert om in te grijpen is de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).

Lees ook: Waarschuwingsregister Zorg en Welzijn stopt. Wat ging er vooraf?

Diploma fraude voorkomen bij zzp'ers? Vraag om een keurmerk

Als zorgorganisaties diploma fraude willen voorkomen, dan kunnen zij een (digitaal) uittreksel vragen uit het diplomaregister van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Dit register bevat diplomagegevens van vrijwel alle erkende onderwijsinstellingen. Via zijn of haar DigiD kan een kandidaat zijn uittreksel opvragen. Voor zzp'ers in de zorg is daarnaast een aanvullende optie beschikbaar. Vraag om een keurmerk. Als je bijvoorbeeld naar het HKZ keurmerk voor zzp'ers in de zorg kijkt, dan wordt er via een persoonlijke audit door een assessor van een Certificerende Instelling vastgesteld of een zzp'er aan wet- en regelgeving voldoet. Deze controle gaat verder dan alleen een diploma check. Het gaat ook in op de eisen die worden gesteld aan zorgaanbieders, zoals een kwaliteitssysteem.

Lees ook: Eisen vanuit de Wkkgz: waar moet je aan voldoen als zzp'er?

Diploma fraude is mogelijk als je er de ruimte voor biedt

Diploma fraude is niet de schuld van de groeiende groep zzp'ers in de zorg. Sterker nog, juíst van de zzp'er zou je geen fraude mogen verwachten. De eisen liggen namelijk aanzienlijk hoger. Daar moet je dan wel naar vragen. Voor alle zorgmedewerkers geldt dat zij moeten voldoen aan diploma eisen. Voor zorgorganisaties geldt dat zij de check moeten doen of iemand opgeleid is voor het werk waar hij of zij voor wordt ingezet. De flexibilisering in de zorg stelt nieuwe eisen aan zorgorganisaties. Dat zij zoekende zijn naar hoe om te gaan met de enorme dynamiek in de arbeidsmarkt is helder. Het polariseren op basis van een zorgverlener die buiten dienstverband werkt, gaat hier niet bij helpen.

P.S. Als je 7 dagen per week 8 uur per dag werkt en € 10.000 per maand verdient, dan werk je voor gemiddeld € 42 per uur. Wat ons betreft geen onvoorstelbaar hoog uurtarief.