Perspectief op inkomen ontbreekt: salarisplafond na 10 jaar bereikt

De discussie over het inkomen in de zorg gaat vaak over de hoogte van het huidige salaris. Alsof met inflatie correctie het probleem opgelost is. Hiermee wordt een belangrijke factor over het hoofd gezien. Voor veel zorgmedewerkers geldt dat een langetermijn perspectief op inkomen ontbreekt. Het salarisplafond in de zorg is namelijk na 10 jaar bereikt.

Als je je vak leuk vindt heeft dat financiële gevolgen

Als je in de zorg in vaste dienst werkt en je je vak leuk vindt, heb je op termijn een probleem. Althans, een financieel probleem. Binnen de CAO heb je het salarisplafond van jouw schaal namelijk na 10 jaar bereikt. Dit betekent dat als je gedurende 40 jaar jouw vak uit wil blijven uitoefenen, je vanaf jaar 10 niet meer in inkomen stijgt. Je koopkracht wordt weliswaar beschermd via inflatiecorrectie, maar je bestedingsruimte neemt niet meer toe. Anders gezegd, op het moment dat je op je 20e diplomeert, dan stijgt jouw inkomen vanaf je 30e jaar niet verder. Daarmee is het salaris in de zorg lang niet altijd bestand tegen de levensloop van een zorgmedewerker. Het salarisplafond is een belangrijke factor bij flexibilisering en het ontstaan van zelfstandig ondernemerschap. 

'Ik hou van mijn werk'

René Dongelmans werd onder meer zzp'er vanwege een gebrek aan perspectief op meer inkomen. "Ik zat al zo’n twintig jaar in de hoogst mogelijke schaal in mijn cao en had geen perspectief om nog door te groeien in mijn salaris. Dat kon alleen als ik een vervolgopleiding zou gaan doen om daarna in een andere functie te gaan werken. Maar dat wilde ik helemaal niet. Ik hou van mijn werk." - een quote uit dit NRC artikel. Om zijn huidige werk te kunnen blijven doen met meer bestedingsruimte, koos René ervoor om zzp'er in de zorg te worden.

Voorbeelden van ontbrekend perspectief op inkomen

Een oproep van Tommie Niessen aan zorgmedewerkers bracht onlangs een aantal voorbeelden naar boven waaruit blijkt dat een perspectief op meer inkomen ontbreekt.

Bij de zorg 'hoort' stagnatie van inkomen

Een inkomen dat stijgt is de eerste jaren van toepassing binnen de zorg, maar daarna houdt het op. Het is een omstandigheid die geaccepteerd moet worden; een gegeven. Dit wordt veroorzaakt door het koppelen van functies aan CAO-schalen. Heb je 10 jaar ervaring in jouw functie? Dan is het salarisplafond bereikt.

Salaris is niet het enige struikelpunt, al telt het zeker mee. Na 35 jaar zorg, sinds mijn 18e, al zeker 20 jaar aan de top van mijn salaris schaal. Sinds 2000 ongeveer €3,00 bruto per uur vooruitgegaan. Maar hee, heb wel enorm leuk werk. Had ik niet in de zorg moeten gaan.

— Cippie (@crcippie) March 19, 2023

Het gelijkblijvende inkomen leidt in andere gevallen tot frustratie.

Nee hoor. Al vind ik het echt heel irritant dat ik al jaren (en ik ben 37) aan de top van de schaal zit en mijn ort niet over mijn eigen uurloon berekend wordt. Het grootste probleem zijn de roosters. Korte diensten, weinig inspraak, verwachten constant terug te komen ivm ziekte.

— Nadia (@Jolanda_go) March 18, 2023

ORT kent een maximaal uurloon

De Onregelmatigheidstoeslag (ORT) is van toepassing op avonddiensten, nachtdiensten en weekenden. Het vormt voor veel zorgmedewerkers een belangrijk onderdeel van het vaste inkomen. De ORT kent echter een maximaal uurloon waarover het berekend wordt. Ook ORT kent dus een plafond.

Niet echt voor mij (al vind ik het wel zuur dat ik al sinds mijn 38e aan de top van mijn schaal zit en dat ik,hoe goed ik ook functioneer,nooit hoger zal komen. En dat ik maar over een deel van mijn loon ORT krijg, omdat mijn bruto uurloon hoger is dan het max uurloon voor ort)

— Elsbeth (@ElsJF) March 18, 2023

Meer inkomen? Dan ook een andere functie

Wil je toch meer inkomen, ondanks dat je het plafond van jouw schaal hebt bereikt? Dan is een andere functie met meer verantwoordelijkheden de enige oplossingsrichting. Blijven doen wat je deed betekent dat het inkomen gelijkt blijft.

Dit is precies het probleem! Schaal hoger? Dan verdien je 20€ per maand meer met een hoop “sores” erbij…Ik durf met zekerheid te zeggen dat het salaris 90% de reden is dat mensen stoppen, geen perspectief! En ja, zo creëer je dus dat er minder personeel komt, hierdoor >

— Ellen (@ellen_ehv) March 18, 2023

De ene zorgsector betaalt beter dan de andere

Binnen de zorg worden dezelfde zorgmedewerkers met dezelfde ervaring niet hetzelfde betaald. Voor een bepaalde sector kiezen wil dus zeggen dat je jezelf financieel in de vingers snijdt als je jouw eigen inkomen vergelijkt met dat van een collega in hetzelfde beroep.

Niet het grootste maar het is gek/krom dat een verpleegkundige minder verdient in de gehandicaptenzorg dan bv in de thuiszorg… en dan zie je toch dat collega’s ook voor het geld kiezen

— Gerrie (@ZusterGerrie) March 19, 2023

Bij flexwerk en zzp wordt het inkomen marktconform

Tot nu toe is er geen marktwerking voor schaarse zorgmedewerkers met een dienstverband. Dit ligt anders voor uitzendkrachten, gedetacheerden en zzp'ers in de zorg. Ons doorlopende instroom onderzoek onder zzp'ers in de zorg laat zien dat een hoger inkomen snel stijgt als beweegreden om te starten als zzp'er in de zorg.

Ik heb over mijn salaris helemaal niets te klagen, kan zijn omdat ik geluk heb met mijn werkgever ( detacheerder ) die goed voor zijn werknemers zorgt maar dan nog ...

— jan van geffen (@jvangeffen) March 18, 2023

Andere sectoren betalen (veel) beter

Tenslotte is er binnen een krappe arbeidsmarkt concurrentie van andere sectoren buiten de zorg. Zij betalen soms (veel) beter. Zie hieronder een voorbeeld van iemand die aan het einde van haar loopbaan zit en ziet dat jonge mensen (veel) meer verdienen dat zij nu doet.

Een van de problemen, ik zit schaal 50, eind van m’n werkzame leven en verdien veel minder dan jonge mensen ( niet in de zorg) om mij heen. Maar ook: werkdruk, regels van zorgverzekeraar, onnutte, verplichte, lijstjes. Goed salaris= waardering.

— Dicky de Jong (@dh_dejong) March 18, 2023

Perspectief op inkomen ontbreekt

Er is meer te doen dan alleen het inkomen in de zorg indexeren voor inflatie. In een krappe arbeidsmarkt met een andere generatie werkenden is het lastig concurreren met de beperkte CAO voorwaarden van dit moment. Vanuit het perspectief van de zorgmedewerker zelf is het voor te stellen dat uitzenden, detacheren of zzp een reëel alternatief geworden is op het vaste dienstverband.