Tuchtrecht voorkomen bij zorgverlening

Sinds de Wtza zijn alle zzp'ers in de zorg zorgaanbieder en dienen zij zich te melden bij het Landelijk Register Zorgaanbieders (LRZa). Als zorgaanbieder dien je 'goede zorg' te verlenen, wat betekent dat het clientgebonden, veilig en doeltreffend is. Maar hoe weet je dat je goede zorg levert? En wat kunnen de gevolgen zijn als je hier niet aan voldoet. In dit artikel bespreken we hoe je ervoor zorgt dat jouw zorgverlening voldoet aan kwaliteitsstandaarden en hoe je voorkomt dat je in aanraking komt met het tuchtrecht.

Wat maakt zorg 'goed'?

Wat goede zorg is, wordt bepaald door een landelijk vastgestelde kwaliteitsstandaard. Het Zorginstituut heeft deze kwaliteitsnormen in een openbaar register opgenomen. Voor de verpleging en de verzorging zijn bijvoorbeeld het Kwaliteitskader Wijkverpleging en het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg geschreven. Voor andere beroepen gelden andere kaders. Zo heeft de ambulancezorg en de cosmetische zorg hun eigen kwaliteitskader. Men verwacht van zorgaanbieders dat als zij zorg bieden, deze voldoet aan de norm als er een norm beschikbaar is. Een overzicht van kwaliteitsnormen voor de verschillende beroepsgroepen vind je op deze pagina.

Is er voor jouw beroep een beroepsnorm?

Een andere belangrijke vraag die je jezelf kunt stellen is of er een beroepsnorm is voor jouw specifieke beroep. Als die beroepsnorm er is, dan wordt er van je verwacht dat je die volgt. De wijze waarop een beroepsgroep over haar eigen vak praat heet niet altijd een beroepsnorm. Het kan zo zijn dat bepaalde beroepen een ‘beroepscode’ hebben geformuleerd met elkaar of hier een andere titel aan hebben gegeven. Als je werkt als zzp’er in de zorg is het belangrijk dat je achterhaalt wie jouw beroepsgroep is en of er een beroepsnorm geldt. Deze beroepsnorm wordt gebruikt tijdens een inspectie door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd of als je in aanraking komt met het tuchtrecht?

Hoe controleert de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ)?

De organisatie die kan beoordelen of jij goede zorg levert en of je voldoet aan jouw beroepsnorm, is de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Wat de IGJ betreft, bepalen beroeps- en brancheverengingen zelf de normen voor goede en veilige zorg. Zo is er bijvoorbeeld een beroepscode voor diëtisten, door de beroepsvereniging van diëtisten. De inspectie controleert of de zorgaanbieder de zorg volgens de geldende regels en normen leveren. Dit toezicht doen zij dan per sector. Zij geven vooraf aan hoe zij de zorg gaan beoordelen. Dit noemen ze een ‘toetsingskader’. 

Beoordelen van kwaliteit van beroepsuitoefening kan via het tuchtrecht

Een recente uitspraak tussen een zorgorganisatie en een zorgverzekeraar laat zien hoe ver de rechter kan gaan in het beoordelen van jouw handelen en wat de gevolgen hiervan kunnen zijn. In dit voorbeeld stelt een zzp wijkverpleegkundige een indicatie in de thuiszorg. Dit doet zij in opdracht van een zorgorganisatie. De zorgverzekeraar is van mening dat deze indicatiestelling niet op orde is en weigert een (groot) deel van de zorg te vergoeden aan de zorgorganisatie. De zorgverzekeraar krijgt in dit voorbeeld gelijk dat de kwaliteit van de indicatiestelling niet goed genoeg is. Wat valt op als je deze uitspraak leest?

De rechter stelt vast dat de professionele autonomie van de verpleegkundige gerespecteerd moet worden. Dit betekent echter niet dat de kwaliteit van de indicatiestelling niet onderzocht mag worden door de zorgverzekeraar. De verpleegkundige hoort bij het indiceren de normen die zijn vastgelegd in het document ‘Normen voor indiceren en organiseren van verpleging en verzorging in de eigen omgeving’ te gebruiken. Deze norm voor de beroepsgroep is opgesteld door de beroepsvereniging van wijkverpleegkundigen; V&VN. Binnen het tuchtrecht neemt de rechter dit document ter hand en beoordeelt inhoudelijk of de indicatiestelling van de wijkverpleegkundige voldoet aan deze norm.

Wat oordeelde de rechter?

”In de door de verpleegkundige opgestelde zorgplannen is de diagnose uitgebreid vermeld. Ook is vermeld bij welke activiteiten de verzekerden extra hulp (verpleging en verzorging) nodig hebben. Wat evenwel ontbreekt is het verband tussen de aandoeningen en de geïndiceerde verpleging en verzorging. Anders gezegd, wat is of zijn de actuele aandoeningen op grond waarvan verpleging en verzorging op grond van de Zvw voor de betreffende verzekerde noodzakelijk is en wat zijn de doelen en de termijnen die hieraan gekoppeld kunnen worden? In die zin voldoet de verslaglegging van de verpleegkundige naar het oordeel van de rechtbank niet aan de normen uit het V&VN-document.’ 

De rechtbank beoordeelt dus op basis van de beroepsnorm of de professional daaraan voldaan heeft. De rechtbank gaat nog op verder onderzoek uit en heeft nog geen uitspraak gedaan.

Lees ook: 6 belangrijke randvoorwaarden voor goede zorg

Wat is de betekenis van tuchtrecht?

Het tuchtrecht is een vorm van rechtspraak die erop toeziet dat beoefenaars van een beroep zich houden aan de professionele beroepsstandaarden en gedragsregels die zijn opgesteld voor dat beroep. Zo geldt het medisch tuchtrecht voor verpleegkundigen, maar ook voor andere beroepsgroepen die staan ingeschreven in het BIG-register zoals artsen, tandartsen en apothekers. 

Hoe voorkom je tuchtrecht?

Werk je als zzp’er in de zorg en wil je problemen met verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voorkomen als het op jouw beroep aankomt?

• Check of er een kwaliteitsstandaard geldt voor jouw type zorg;
• Check wie jouw beroepsorganisatie is;
• Zoek uit welke beroepsnorm en richtlijnen van toepassing zijn op jouw vak;
• Richt jouw eigen onderneming zo in, dat je voldoet en blijft voldoen aan de beroeps- en kwaliteitsstandaard(en);
• Verzeker je tegen onvoorziene omstandigheden.