Vergelijking van kosten zzp'er en loondienst in de zorg

De kosten in de zorg nemen in rap tempo toe. In 2018 gaven we als samenleving zo’n € 100 miljard uit aan zorgkosten, als we ook welzijn en kinderopvang meenemen in de berekening. Het is helaas vrij gebruikelijk om bij dit soort berichtgeving op zoek te gaan naar een schuldige. De vraag ‘wie heeft het gedaan?’, zit helaas meer in onze genen verweven dan ‘wat maakt dat de kosten zo hoog worden’? De kosten van het werken met een zzp’er in de zorg worden nog al eens genoemd als een kostenopdrijvend fenomeen. Maar hoe duur is die zzp’er in de zorg nu eigenlijk als je het per uur bekijkt? Uit berekeningen blijkt dat zzp'ers in de zorg niet duurder zijn dan zorgverleners in loondienst.

De kosten van een medewerker met een dienstverband gaan veel verder dan alleen het bruto salaris. Veel van deze kosten zijn niet direct zichtbaar. Uit de praktijk horen we terug we dat veel zzp’ers van collega’s in een dienstverband de vraag krijgen wat zij per uur verdienen. Aangezien zzp’ers heel concreet werken voor een all-in uurtarief kan die vraag heel concreet beantwoord worden. Als je daar vervolgens het uurloon binnen een dienstverband tegenover zet kom je van een koude kermis thuis als medewerker en hiermee ontstaat vaak een gevoel van onrechtvaardigheid. Maar is dat ook terecht?

Wat kost een medewerker?

Een medewerker in de zorg heeft over het algemeen een vast uurloon op basis van een CAO. Daarnaast ontvangt deze OnRegelmatigheidsToeslag (ORT), 8% vakantiegeld en een eindejaarsuitkering van zo’n 8%. Naast vakantiegeld, wordt de medewerker tijdens vakanties doorbetaald, wat er in directe zin voor zorgt dat er geen sprake is van 100% inzetbaarheid, maar 87%. Woon-werk verkeer wordt deels vergoed en er wordt zo’n 2% van het salaris gereserveerd door de werkgever voor het doen van opleidingen, waaronder bij- en nascholing. De tijd dat een medewerker besteedt aan opleidingen wordt (deels) vergoed. Bij ziekte wordt een medewerker in loondienst doorbetaald. Daarnaast dient een werkgever een opslag te hanteren voor het vervangen van dat verzuim.

Mocht er sprake zijn van arbeidsongeschiktheid dan is de medewerker gegarandeerd van een uitkering. Hier draagt de werkgever sociale premies voor af. Pensioenafdracht is eveneens een verplichting voor de werkgever en vormt een forse kostenpost. Al deze kosten zijn in directe zin terug te voeren naar kosten per medewerker en gaan veel verder dan een bruto uurloon.

Daarnaast dienen vaste teamleden tijd te krijgen voor overlegvormen zoals een artsenvisite, overleg met familie of een teamoverleg en is deze professional dus niet continu actief met het verlenen van directe zorg. De afstand tussen ‘directe’ en ‘indirecte’ tijd is bij een medewerker groter dan bij een zzp’er, die gemiddeld meer uren aan directe zorgverlening kan besteden omdat de zelfstandige in mindere mate betrokken is bij het continue zorgproces rondom het team. Los van dit verschil in ‘productieve’ uren, heeft de organisatie overhead kosten die voortkomen uit het gehele proces rondom de medewerker, zoals verloning, registratielasten, organiseren van opleidingen, verzuimbegeleiding, etc. Deze elementen zijn bij de inzet van zzp’ers in veel mindere mate aanwezig omdat de zelfstandige dit allemaal zelf zal moeten organiseren.

Wat kost een zzp’er?

Een zzp’er in de zorg rekent over het algemeen een all-in uurtarief. Dat zijn de kosten van de zzp’er. Welke ‘verborgen’ kosten vallen met die eenvoud weg?

OnRegelmatigheidsToeslag (ORT), vakantiegeld en eindejaarsuitkering zijn niet van toepassing op zzp’ers. Soms bedingt een zzp’er in de zorg reiskosten, maar dit komt beperkt voor merken we. De opdrachtgever betaalt de zzp’er alleen als deze op komt dagen. Vakantietijd en dagen waarop de zzp’er ziek is, worden logischerwijs niet vergoed. Ook scholingsdagen en de kosten voor de scholing zelf komen voor rekening van de zzp’er. Het organiseren van een faciliteit tegen arbeidsongeschiktheid en het plannen van een pensioenvoorziening is aan de zzp’er zelf. Zeker in het geval van arbeidsongeschiktheid betreft het hier vaak dure verzekeringen, aangezien het verlenen van zorg een lichamelijk kwetsbaar beroep is. Al deze kosten voor de zzp'er dienen verrekend te worden in het uurtarief.

Lees ook: Hoeveel verdient een zzp-er in de zorg gemiddeld per maand?

Meer dan het leveren van zorg

Daarnaast is er ook bij de zzp’er sprake van indirecte tijdsbesteding omdat er geen zorg geleverd wordt, maar er ‘overhead’ taken zijn die ingevuld moeten worden. Een zzp’er in de zorg is namelijk naast zorgprofessional, óók formeel zorgaanbieder en ondernemer voor de Inkomstenbelasting. Dat vraagt nogal een tijdsinvestering van de zzp’er in de zorg. Belangrijk verschil bij deze overhead taken in vergelijking met een medewerker is dat de zelfstandige deze uren buíten de facturabele tijd uitvoert en de opdrachtgever deze tijdsbesteding niet terug ziet komen als indirecte kosten. Zo moet de zzp’er een eigen administratie en registratie bijhouden.

De kosten voor de zzp'er in de zorg

De kwaliteitseisen vanuit de Wkkgz zijn een lijst op zich. Het plannen en inkopen van scholing en de tijdsbesteding tijdens die scholing zijn voor eigen rekening van de zzp’er. Samenwerken met andere zzp’ers? Dat doe je in eigen tijd. Acquisitie van nieuwe opdrachten? Idem. Betalingsproblemen waardoor je achter je geld aan moet? Eigen verantwoordelijkheid. En ga zo maar door. Het uurtarief van de zzp’er is dus een heel concreet getal. Het is echter geenszins te vergelijken met een uurloon van een medewerker. Als we vervolgens toch een berekening willen maken omdat we de mythe van de ‘dure’ zzp’er willen ontkrachten, dan ziet hij er als volgt uit.

Het verschil in kosten tussen een medewerker en een zzp’er

Hoe groot is het verschil tussen de prijs per uur van een medewerker in een dienstverband en een zelfstandige met een uurtarief? Het gemiddelde profiel van een zzp’er in de zorg vind je hier. Een zelfstandig zorgprofessional heeft gemiddeld meer dan tien jaar ervaring in de zorg. In de vergelijking tussen medewerkers en zzp’er gaan we uit van 8 ervaringsjaren als professional.

Uurtarief medewerker

Als we uitgaan van FWG 40, met 8 ervaringsjaren, dan komen we op € 2700 bruto per maand bij een 36-urige werkweek. We tellen daar € 300 bruto aan ORT bij op. € 3000 per maand x 12 maanden + 8% vakantiegeld + 8% aan 13e maand = € 41.760.

Over deze kosten worden premies voor sociale voorzieningen zoals werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en pensioen berekend. Laten we hier 10% voor nemen, wordt € 45.900.

Opleiding en scholing staan voor 2% aan kosten en daarmee stijgen deze van € 45.900 naar € 46.850.

87% van het jaar is de medewerker inzetbaar in verband met vakantietijd. Als de medewerker net als de zzp’er het hele jaar door aan het werk zou zijn en geen vakantie zou hebben, dan zou dit € 53.850 per jaar kosten.

Als we rekening houden met verzuim, dan is een percentage van 6% realistisch voor de zorg. De inzetbaarheid gaat daarmee van 87% naar 81% en de kosten voor de werkgever lopen daarmee op tot € 57.840. De meerkosten voor het opvangen van dit verzuim laten we buiten beschouwing.

Stel dat een medewerker 20% meer tijd kwijt is aan indirecte uren door artsenvisite, studie-uren, overleg met familie of een teamoverleg dan een zzp’er dat is. Op dat moment zou de medewerker € 72.300 kosten per jaar.

Rekening houdend met bruto salaris, ORT, sociale lasten, vakantiegeld en vakantietijd, een 13e maand, opleidingskosten, verzuim en indirecte uren dan kost een medewerker omgerekend € 39 per uur. Overhead kosten van de werkgever laten we hierbij buiten beschouwing.

Uurtarief zzp’er

Het gemiddelde uurtarief van een zzp’er in de zorg blijkt uit onderzoek € 39 per uur te zijn.

De kosten van werken met een zzp'er in de zorg zijn dus niet hoger

De zzp’er in de zorg is op basis van kosten per uur niet duurder dan een medewerker in een dienstverband. Dat de groei van de groep zzp’ers in de zorg zorgt voor een stijging van kosten klopt dus niet. Wel brengt bijvoorbeeld het torenhoge verzuim in de zorg extra kosten met zich mee. Naast de zieke medewerker die moet worden doorbetaald, zorgt de inhuur van een zzp’er bij verzuim voor aanvullende uitgaven voor een zorgorganisatie. Dit komt niet door de komst van de zzp’er of haar uurtarief, maar door de groei van verzuim binnen organisaties. We hopen dat de sector de aankomende tijd genuanceerder om zal gaan met dergelijke uitspraken. We hebben deze professionals namelijk hard nodig.