Zorgmedewerkers verdienen een fikse stijging van zorgkosten

Zorgmedewerkers verdienen een fikse stijging van zorgkosten, zo stellen onderzoekers van het Amsterdam UMC in Trouw op 4 februari. Zij deden onderzoek onder zzp'ers in de zorg en de omstandigheden op de arbeidsmarkt voor zorgprofessionals. Een sterk staaltje victim blaming om zzp'ers in de zorg de schuld te geven van stijgende zorgkosten, zo stellen onderzoekers Saskia Duijs en Petra Verdonk. De zzp'er in de zorg blijkt namelijk ook zelf slachtoffer, zo blijkt uit onderzoek.

ZZP-erindezorg.nl draagt bij aan onderzoek naar zzp'ers, onder meer voor het Amsterdam UMC, afdeling Ethiek, Recht en Humaniora.

'ZZP'ers zijn verantwoordelijk voor stijging zorgkosten'

Ook afgelopen week was er weer een nieuw item in de hetze tegen zzp'ers in de zorg. EénVandaag liet iemand in loondienst, een zorgbestuurder en de vakbond aan het woord over de gevolgen van flex voor de zorgsector. Het antwoord laat zich raden. De zorg wordt duurder door zzp'ers in de zorg.

Het artikel van EénVandaag kwam op het volgende neer:

• De vakbond zet zich af tegen externe inhuur en stelt dat dat salarissen omhoog moeten voor mensen in loondienst;
• De fabel dat er 3 miljard euro naar bemiddelaars, recruiters, uitzend- en detacheringsbureaus wordt uitgegevenwerd herhaald;
• Een zorgbestuurder stelt dat als je iemand inhuurt je toch bijna twee keer zoveel kwijt bent.

Zijn zzp'ers in de zorg verantwoordelijk voor de stijging van de zorgkosten? Ingewijden van de zzp'er in de zorg weten wel beter. Zo ook de onderzoekers van het Amsterdam UMC. Zij kwamen met een ijzersterk opiniestuk waarin er een paar belangrijke argumenten worden opgeworpen.

ZZP-schap als enige mogelijkheid om te overleven

De onderzoekers haalden op dat voor een grote groep zorgverleners, het zzp-schap in de zorg de enige mogelijkheid is om te overleven. Ze komen in de knel met hun inkomen en krijgen de zorg voor hun kinderen niet rond. Daarnaast is er voor vrouwen weinig ruimte om de lichamelijke gevolgen van de overgang op te vangen en is er aantoonbaar sprake van discriminatie naar zorgmedewerkers van kleur. Deze conclusies blijken uit het kwalitatieve onderzoek dat de onderzoekers deden.

ZZP'ers veroorzaken een vertekend beeld van de échte verzuimcijfers

Als zorgmedewerkers die nu voor zzp-schap gekozen hebben in loondienst zouden zijn gebleven, waren ze langdurig uitgevallen. "Als deze mensen in loondienst ­waren gebleven, suggereren onze bevindingen, was het ziekteverzuim – nu op recordhoogte – wellicht nog veel hoger geweest. Zzp’ers bewijzen de sector misschien wel een dienst: ze betalen de prijs van hun ziekteverzuim met hun eigen tijd en hun sociale zekerheid, waaronder hun pensioen." ZZP'ers in de zorg dempen dus mogelijk de échte verzuimcijfers in de zorg.

We wijzen op een concreet individu, in plaats van naar het systeem

Het valt de onderzoekers op dat systemische problemen in de zorg niet op een politieke, maatschappelijke of morele manier worden besproken. Vastgoedkosten, energiekosten en dure behandelingen en medicijnkosten krijgen niet de aandacht die ze verdienen in een discussie over stijgende zorgkosten. In plaats daarvan wijzen we naar een individu - in dit geval de zzp'er - en noemen we hem of haar de veroorzaker. Terwijl zij juist slachtoffer zijn. Een sterk staaltje victim blaming.

Zorgmedewerkers verdienen een fikse stijging van zorgkosten

Volgens de onderzoekers zijn niet de personeelskosten het probleem, maar "onderdeel van de oplossing. Als er iets is waar we ons geld in de zorg aan zouden moeten uitgeven, dan is dat aan mensen van vlees en bloed die zorgen voor de mensen die ons lief zijn. De profes­sionals in de thuiszorg, in verzorgingshuizen en verpleeghuizen, betalen vaak al een hoge prijs met hun eigen gezondheid of verminderde ­financiële zekerheid. Het artikel in Trouw was een klap in het gezicht van een groep die zich al maanden door (bijna) code zwart heen werkt."

De onderzoekers vragen zich af of er geen alternatieve conclusie moet worden getrokken. Is een fikse stijging van zorgkosten niet onvermijdelijk omdat zorgmedewerkers het niet meer volhouden. "Of nee, voordat we de schuld alsnog bij de zorgprofessionals leggen. Liever zo: ‘Een fikse stijging zorgkosten, omdat zorgmedewerkers het verdienen'." Hierbij brengen de onderzoekers geen onderscheid meer aan tussen vaste medewerkers en zzp.

Het zou zorgbestuurders en vakbonden sieren als zij stoppen met het beschuldigen van mensen die het werk uitvoeren in de praktijk, puur omdat zij een andere arbeidsrelatie hebben.

Lees ook: Wat houdt zorgmedewerkers tegen om voor een dienstverband te gaan?