Zorgt samen beslissen met cliënten voor minder zorgkosten?

Zorgt samen beslissen met cliënten voor minder zorgkosten? Wetenschappers vermoeden dat wel. De druk op de kosten van de zorg is groot en zal nog toenemen. Veranderingen zijn gewenst. Maar zorgt samen beslissen met cliënten al voor besparingen en wat is de taak van zzp‘ers in de zorg?

Kunnen we met minder kosten, toch goede zorg geven? 

Met cliënten voorkeuren in hun zorg bespreken, is niet nieuw voor zorgverleners. De ervaring leert dat het best lastig is. Zorgverleners en cliënten hebben voor zo'n gesprek extra vaardigheden nodig. Om de aanpak van 'samen beslissen' verder uit te werken, steekt de overheid geld in onderzoek en ondersteuning. Daarmee wil deze stimuleren, dat samen beslissen de regel wordt in de zorg. Dit is niet de enige maatregel om kosten in de zorg te besparen. In een scherp artikel in Trouw zet Bauke Koekkoek, crisisdienst verpleegkundige en onderzoeker uiteen hoe we in Nederland denken kosten in de hand te kunnen houden.

Wat is de mening van cliënten over dit onderwerp?

De Patiëntenfederatie stelt in 2020 vragen over het onderwerp 'samen beslissen' aan ruim zevenduizend mensen. In het verslag lezen we dat 90 % samen beslissen een belangrijk onderwerp vindt.

• Van de zevenduizend mensen die aan deze monitor deelneemt, maakte ongeveer de helft in de afgelopen twee jaar een situatie mee, waarin er een beslissing over hun zorg nodig is;
• Daarvan kreeg 51 % verschillende behandelingen voorgelegd;
• De voor – en nadelen van de behandelingen zijn bij 11 % van deze mensen niet besproken;
• Of de zorg ook passend is, werd bij 13 % van deze groep mensen niet of alleen gedeeltelijk besproken;
• Mensen die tegen "samen beslissen' zijn, willen vooral zelf de besluiten nemen.

Is er al bewijs dat samen beslissen kostenverlagend werkt?

Nee, er is nog onvoldoende bewijs. In 2018 en 2019 zijn twee onderzoeken gedaan in ziekenhuizen. In de rapportage over dat onderzoek ‘Samen beslissen in de praktijk’,  lezen we wel dat de patiënten meer eigen regie over hun zorg ervaren. Ze zijn ook meer tevreden met besluiten over hun zorg en hebben minder spijt van de beslissing. Maar er is nog geen bewijs voor een positieve werking op de kwaliteit van leven, gezondheid en de zorgkosten. Onderzoek en ondersteuning gaat door in 2022. Dan bekostigt de overheid projecten met kinderen die nog onvoldoende betrokken worden bij beslissingen over hun zorg. De basis daarvoor is het rapport Mijn zorg, mijn zaak  van de Kinderombudsman. Hierin wordt duidelijk wat kinderen nodig hebben om te kunnen beslissen over hun zorg. Het is een rapport met, door  en voor kinderen. Een van hen zegt:

"Waarom ik zo moe ben is nog steeds niet helemaal duidelijk. De dokter zei dat het vooral door het blauwe licht van mijn telefoon kwam, dat ik te weinig slaap. Maar dat was niet zo, juist door het geluid van mijn telefoon val ik soms beter in slaap. Dus eigenlijk nam ze me toen niet serieus.”

Samen beslissen en de kwaliteitseisen voor zzp'ers in de zorg 

Als zzp'er in de zorg heb je te maken met kwaliteitseisen en wetten. De zorg moet onder andere voldoen aan de kwaliteitsstandaarden van de beroepsgroep. In de beroepscode voor verzorgenden en verpleegkundigen staat omschreven op welke manier je cliënten ondersteunt bij het nemen van beslissingen. Als je zorg verleent val je onder de Kwaliteit Klachten en Geschillen in de Zorg (Wkkgz) . In dit artikel vind je de Wkkgz checklist voor zzp'ers in de zorg: waar moet je aan voldoen?

Het is de rol van zorgverleners om cliënten te helpen beslissen over hun zorg. Zij  moeten zulke gesprekken in goede banen leiden. En dat is niet altijd eenvoudig. Zorgverleners laten weten dat samen beslissen best lastig kan zijn. In grote lijnen is daarvoor nodig  om (nog) beter te luisteren, de tijd te nemen om uitleg te geven, en geen aannames te maken over iemands begrip of situatie, bijvoorbeeld. Bij deze tips lees je wat jij kan doen om beter en vaker samen te beslissen met clienten.

Lees ook Wat doe je als de client iets anders nodig heeft dan je dacht?