Zorgverzekeraars door de rechter op vingers getikt: tarieven schieten tekort

Kunnen zorgverzekeraars aangesproken worden op te lage tarieven voor zorgaanbieders? Het antwoord daarop blijkt ja, zo liet een uitspraak van de rechter onlangs zien. In de discussie over goed werkgeverschap in de zorg en de groei van zzp'ers, is het relevant dat zorgverzekeraars door de rechter op hun vingers zijn getikt.

Rechter: tarieven zorgverzekeraar zijn onredelijk

De manier waarop zorgverzekeraars contracten afsluiten met zorgaanbieders, moet binnen de grenzen van het toelaatbare blijven. Een uitspraak van de rechter laat zien dat de houding van Zilveren Kruis richting een aanbieder van wijkverpleging, niet redelijk was. “Zonder reëel tarief stelt Zilveren Kruis ...  de zorgaanbieder ... niet in staat om de gevraagde diensten te leveren met de vereiste kwaliteit en om te voldoen aan de afspraken die zijn gemaakt in het Integraal Zorg Akkoord (IZA).”, zo stelt de rechter. Zorgverzekeraars blijken verplicht te zijn een dekkend tarief te bieden. In dit voorbeeld had Zilveren Kruis voor het tarief van 2023, het tarief van 2022 als uitgangspunt genomen. Hierbij negeerden zij de forse prijsstijgingen en inflatie. Dit is niet alleen in de wijkverpleging het geval. Bij de onderhandelingen met ziekenhuizen stelden zorgverzekeraars inflatiecorrectie tussen de 1 - 4% voor, terwijl de daadwerkelijke inflatie tot 10% opliep.

Zorgverzekeraars belemmeren goed werkgeverschap

September vorig jaar kwamen werkgevers in de wijkverpleging voor het eerst naar buiten met het verwijt dat tarieven van zorgverzekeraars te laag zijn en dat zij hierdoor geen goed werkgever kunnen zijn. "Voor steeds meer zorgprofessionals in de wijk is de rek eruit. Ondanks het mooie en uitdagende werk kiezen zij voor andere beroepen. Corona heeft het proces van uitstroom versneld. Met de huidige bekostiging zijn wij onvoldoende in staat om goed werkgever te zijn voor een onmisbare beroepsgroep." zo luidde de oproep van 19 grote zorgaanbieders in de VVT. Zorgverzekeraars reageerden hier niet op. Daar kwam vorige week een onderzoek van de Raad Volksgezondheid & Samenleving (RVS) bovenop dat stelt dat de eerstelijnszorg omvalt. De wijkverpleging is een van de peilers van die eerstelijnszorg en juist daar verlaten veel zorgmedewerkers het dienstverband. Zorgverzekeraars hebben de contractering van de eerstelijn onder hun hoede. Het onafhankelijk adviesorgaan RVS stelt dat de beweging van zorgverleners naar zzp logisch is als je naar de werkomstandigheden kijkt. In het Integraal Zorgakkoord is juist een bezuiniging op huisartsen en wijkverpleging afgesproken.

Zorgverzekeraars veroorzaken uitstroom

Voor zorgverzekeraars maakt het niet uit hoe lang de relatie met een zorgaanbieder al bestaat, zo bleek bij de uitspraak van de rechter. De zorgaanbieder kreeg een niet dekkend tarief en moest naar de rechter om financieel boven water te kunnen blijven. Door een gebrek aan goed werkgeverschap neemt het verloop onder zorgmedewerkers logischerwijs steeds verder toe. Zorgverzekeraars reageren niet op wetenschappelijk onderzoek naar armoede onder zorgmedewerkers of een rapport van de RVS over falende contractering in de eerstelijnszorg. Wat opvalt is dat zorgverzekeraars wel ingrijpen op de gevolgen van hun marginale contracteerbeleid. Zorgmedewerkers worden zzp'er door slecht werkgeverschap. Slecht werkgeverschap komt onder meer door tekortschietende tarieven. Als werkgevers vervolgens zzp'ers in moeten huren, raken zij als zorgaanbieder hun contract kwijt omdat de inzet van zzp'ers te hoog is. Zorgverzekeraars veroorzaken dus enerzijds uitstroom uit dienstverband, om vervolgens het werk vanuit zzp-schap door diezelfde medewerkers te belemmeren.