ZZP-ers zijn ook mantelzorger. Hoe houd je werken én zorgen vol?
Jan 11, 2022De vraag naar mantelzorg komt steeds meer terecht bij mensen die werken. Dat betekent dat er nogal wat van hen wordt gevraagd. Voor zzp-ers in de zorg is dat ook aan de hand. Wat blijkt? ZZP-ers zijn ook mantelzorger, blijkt uit het recente onderzoek 'Werkende mantelzorgers van ouderen' van het RIVM. Een belangrijke vraag daarbij is hoe je werken én zorgen vol houdt? Daar gaan we op in in dit artikel. Wat zijn de knelpunten van werkende mantelzorgers en welke hulp ze kunnen daar bij krijgen?
Mantelzorgers zoeken naar balans tussen alle onderdelen
Hulp geven is belangrijk voor mantelzorgers. Maar het combineren van werk én mantelzorg kan ook erg vermoeiend zijn. Naast het mantelzorg geven, ben je aan het werk en dan moet je ook nog voor je eigen rust en gezondheid zorgen. Dat is vaak best lastig. Om dat vol te houden, heb je hulp nodig. Hulp om zelf gezond te blijven en tijd te hebben voor je privé situatie. Dit geldt dus ook voor een grote groep zzp-ers die ook mantelzorger zijn. Dat krijg je niet altijd in je eentje voor elkaar.
Welke knelpunten ervaren zzp'ers die mantelzorgen?
Om mantelzorg te kunnen geven, zijn flink wat werkenden als zzp'er aan de slag gegaan. Het aantal zzp'ers in Nederland is in de afgelopen jaren tot ruim 1 miljoen gestegen volgens het CBS. Een deel daarvan zorgt dus ook voor een naaste. Het RIVM onderzoek noemt de volgende knelpunten voor zzp’ers die mantelzorg geven. Welke problemen geven zzp'ers aan?
- ZZP-ers ervaren grote druk op hun werk-privébalans. Die druk komt bij zzp’ers vaker voor dan bij werkenden in loondienst. Zij kunnen immers door hun flexibiliteit op allerlei momenten werken. In dit geval geeft het zelf kunnen bepalen van je werkindeling, niet minder maar juist meer spanning. Veel zzp'ers hebben gekozen voor het werken als zelfstandige om geen last te hebben van de werktijden bij hun werkgever. Die druk ligt nu op hun eigen bordje;
- ZZP-ers hebben geen toegang tot werk-zorgregelingen zoals mantelzorgverlof. Dus moeten ze minder gaan werken. De gevolgen van minder uren werken, moeten zij financieel zelf opvangen. En die financiële ruimte is er niet altijd. Daardoor is het niet altijd mogelijk om minder te werken, als de mantelzorgvraag toeneemt. Dat geeft dan weer extra spanning.
Bij ZZP-erindezorg krijgen wij ook vragen over dit onderwerp.
- Vaak weten mantelzorgers niet dat zij hulp kunnen krijgen, ook omdat zij zichzelf geen mantelzorger noemen. Maar dat zijn ze wel. Laatst kregen we de volgende mooie vraag in de mail: 'wanneer ben je een formele of informele zorgverlener'. Ons antwoord lees je hier.
- Wij horen ook dat zzp'ers in financiële problemen komen, omdat zij niet het aantal uren halen dat van ondernemers wordt verwacht. Wat gebeurt er als je dat aantal uren niet haalt? Lees daarover in dit artikel over het urencriterium.
Welke ondersteuningsbehoeften hebben mantelzorgers?
Wat hebben mantelzorgers nodig om het beter vol te houden? Waar ze precies hulp bij nodig hebben is voor iedere mantelzorger anders. Maar ze geven vooral aan aan dat ze de zorg beter volhouden als mensen taken van hen overnemen. Het kan bijvoorbeeld gaan om hulp bij de persoonlijke verzorging van de naaste. Soms willen ze graag hulp bij het huishouden of dat iemand iets gezelligs doet met de naaste. Mantelzorgers vinden het belangrijk dat de hulp van een vertrouwd persoon komt.
‘Het is fijn om te weten dat er een vertrouwd iemand is die dit nu van mij overneemt. Dan kan ik het even loslaten en daardoor ook weer met goede energie oppakken’
Er is ook verschil in de mate waarin hulp nodig is. Sommige mantelzorgers hebben af en toe hulp nodig. Bijvoorbeeld om zelf keer op vakantie te kunnen gaan of een keer uit eten. Anderen hebben doorlopend hulp nodig, in de vorm van wijkzorg of dagbesteding. Maar ze vinden het wel ook wel lastig om de mantelzorg uit handen te geven. Het komt nogal eens voor dat de aangeboden hulp niet aansluit bij de behoefte van de naaste. Dan wordt het lastig. En als er betaald moet worden voor hulp, lukt dat soms ook niet. Maar er is meer hulp mogelijk dan mantelzorgers weten. Ze kennen niet altijd alle mogelijkheden om hulp te krijgen. We zetten er een paar op een rijtje.
Waar vind je ondersteuning als mantelzorger én zzp'er?
- Bij de mantelzorglijn, kun je terecht met al je vragen over mantelzorg. Je kunt ze bellen als je advies wil of behoefte hebt aan een luisterend oor. Hier vind je informatie over de mantelzorglijn.
- Iedere mantelzorger en zorgvrager heeft recht op onafhankelijke cliëntondersteuning vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (wmo) en de Wet langdurige zorg (Wlz). Deze ondersteuning is gratis. Op deze website vind je informatie over de hulp die zij je kunnen bieden.
- Als zelfstandig ondernemers (tijdelijk) weinig inkomen hebben, kunnen zij een Bbz-uitkering aanvragen. Bbz staat voor Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz). De gemeente beslist of een (startende) zelfstandig ondernemer recht heeft op zo 'n uitkering. Lees hier hoe de regeling in elkaar zit.
- Gemeenten hebben ook de taak om mantelzorgers te ondersteunen. Het kan gaan om draaglast verlichtende ondersteuning (respijtzorg en financiële of materiële tegemoetkomingen) en draagkracht versterkende ondersteuning (bv. cursus, informatie en advies, lotgenotencontact). Kijk in je eigen gemeente wat de mogelijkheden er zijn.
Tenslotte is het misschien een idee om met andere zzp'ers in de zorg, die ook mantelzorger zijn, een netwerk te vormen. Daar kan je stoom afblazen, advies krijgen of de professionele zorg aan jouw naaste laten geven. Vaak denken zzp'ers dat zij een van de weinige zijn die ook mantelzorger zijn. Niets is minder waar. Er zijn best veel zzp'ers die ook mantelzorgers zijn. Zoek elkaar op en kijk wat je voor elkaar kunt betekenen.
