ZZP uurtarief en loonkosten hoeven niet ver uit elkaar te liggen

Een veel voorkomend verwijt aan zzp'ers in de zorg is dat zij op een oneerlijke manier concurreren met het dienstverband. ZZP'ers in de zorg zouden veel duurder zijn dan medewerkers in loondienst. Dat is onrechtvaardig, zo wordt vaak gesteld. De praktijk laat echter zien dat grote verschillen voorkomen kunnen worden. Het ZZP uurtarief en loonkosten hoeven niet ver uit elkaar te liggen.

De ambitie: inhuur van zzp'ers tegen een redelijk tarief

Al in februari 2020 werd er in een Kamerbrief gesproken over de ambitie om flexwerkers in te huren tegen een redelijk tarief. Het zou goed zijn als de 'inhuur van flexwerkers gebeurt tegen maximaal een tarief (inclusief bemiddelingskosten) dat in een redelijke verhouding staat tot de loonkosten van een vergelijkbare medewerker.' Dit is in het belang van zorgorganisaties die gebaat zijn bij 'voldoende aantallen en voldoende uitgeruste en toegeruste medewerkers tegen een redelijk en passend loon of uurtarief'. Teveel concurrentie op arbeidsvoorwaarden tussen zorgmedewerkers in een vast dienstverband en flexwerkers zou voorkomen moeten worden. Het zou redelijk zijn om te werken met 'een redelijk uurtarief in vergelijking tot het uurloon, waarbij ook de hoogte van bemiddelingskosten en de gestelde kwaliteitseisen aan zelfstandigen in de zorg zouden meespelen.'

Lees hier: Kamerbrief over flexibilisering arbeidsmarkt in de zorg

Het sentiment: zzp'ers en bureaus zijn duur

Inmiddels zijn we tweeënhalf jaar verder sinds de Kamerbrief. Het sentiment over zzp'ers en hun intermediairs is er niet beter op geworden. Zo heeft een Taskforce die gaat over de optimale inzet van zorgverleners zich onlangs als volgt uitgesproken over zzp'ers en hun bureaus. 'De Taskforce ziet een actieve werving via bemiddelingsbureaus, die via hun bemiddelingskosten zorgkosten onnodig doen toenemen... De Rijksoverheid moet meer landelijke regie te voeren ten aanzien van deze bemiddeling. Detacheringsconstructies moeten beter worden gereguleerd.' De onderliggende stellingname bij dit soort uitspraken is dat er geen logica ligt onder de zzp tarieven of de bemiddelingskosten. Is dit wel zo? Liggen het ZZP uurtarief en loonkosten altijd zo ver uit elkaar?

Lees hier: Eindrapportage Taskforce Ondersteuning optimale inzet zorgverleners

Praktijkvoorbeeld

ZZP-erindezorg.nl is op zoek gegaan naar praktijkvoorbeelden en sprak om die reden een aantal intermediairs. Is het mogelijk om de afstand te beperken tussen het ZZP uurtarief en loonkosten van een zorgmedewerker? Het antwoord hierop is ja. Het ZZP uurtarief en loonkosten hoeven niet ver uit elkaar te liggen. Tarieven van zzp'ers komen via marktwerking tot stand, in dit geval via een samenspel tussen zzp'er en opdrachtgever. Hierbij treedt de bemiddelaar voor beiden op om op een passend, marktconform tarief uit te komen. Er zijn voorbeelden beschikbaar waarbij het tariefvoorstel dat de zzp'er krijgt, niet meer dan 10% verschilt van de totale loonkosten van een zorgmedewerker in loondienst. Hoe verhoudt het ZZP tarief zich tot de loonkosten?

De relatie tussen ZZP uurtarief en loonkosten

Het is goed mogelijk om een tarief te onderhandelen dat niet meer dan 10% blijkt te verschillen met de loonkosten van een zorgmedewerker. Laten we starten met de loonkosten van de zorgmedewerker. Hoe ziet dat eruit? In een rekenvoorbeeld van FWG 35 (periodiek 9) komen de totale kosten van een werknemer op zo'n € 40 per uur voor werkgevers. Dit is inclusief uurloon, directe loonkosten, werkgeverslasten en indirecte loonkosten. Als je het bruto uurloon van bijvoorbeeld € 18 van de medewerker neemt, dan komen er zo'n 130% aan kosten bij voor een werkgever. Vakantieuren, vakantiegeld, eindejaarsuitkering en 20% niet productieve uren zoals feestdagen, zorgverlof, tijd voor opleidingen, administratie en overleg zitten hierbij in. Dit doet de € 18 per uur aan loonkosten in dit voorbeeld groeien naar ruim € 40. Als verzuimpercentage wordt met 8% gerekend.

Vergelijking kosten per uur tussen eigen medewerker en ZZP

Aan de hand van deze berekening kan een concrete vergelijking gemaakt worden tussen een eigen zorgmedewerker en het tarief van een zzp'er in de zorg.

• De eigen medewerker kost de werkgever in dit voorbeeld € 40 per uur. Dit loopt bij 60% ORT maximaal op tot € 55 inclusief werkgeverslasten;
• Als je rekening houdt met een maximale variatie van 10% op de loonkosten, zou een zzp'er in de zorg dan max EUR 45 kunnen verdienen.

De praktijk laat zien dat behoorlijk wat zzp'ers op dit tarief of lager zitten.

OnRegelmatigheidsToeslag (ORT) en zzp'ers in de zorg

Strikt genomen is OnregelMatigheidsToeslag(ORT) niet van toepassing op zzp'ers in de zorg. Zij zijn namelijk niet in loondienst en vallen niet onder een CAO. Hoe gaan we dan in dit rekenvoorbeeld om met de ORT? Het aangepaste uurtarief voor onregelmatigheid wordt op € 51 gesteld. Tot 20.00 's avonds op werkdagen is een zzp'er in dit voorbeeld ruim 8% duurder dan de loonkosten bij een dienstverband. Tussen 20.00 en 22.00 loopt dit kort op tot 11%, maar daalt het in de uren erna. Alle andere verschillen tussen een medewerker in loondienst en het tarief van de zzp'er liggen lager dan 10%.

Overhead en reiskosten niet meegerekend

De kosten voor overhead die de organisatie met zich meebrengt zijn niet meegenomen in deze vergelijking. Afhandeling, intake, vergewisplicht en coördinatie rondom de inzet van zzp'ers wordt opgelost door de bemiddelaar en niet door diensten binnen de zorgorganisatie zoals bijvoorbeeld de salaris administratie of het flex bureau. ZZP'ers rekenen in dit voorbeeld geen reiskosten, terwijl vaste medewerkers daar bijvoorbeeld wel recht op hebben.

Uurtarief zzp'ers regionaal onder controle

Het ZZP uurtarief en loonkosten hoeven dus niet ver uit elkaar te liggen. Daar bovenop komt een ontwikkeling die eveneens het benoemen waard is. In één regio waar deze tariefstellingen van toepassing zijn, is te merken dat de tarieven van zzp'ers minder oplopen dan omliggende regio's. Als zorgorganisaties scherp op de financiële afspraken blijven letten en streng blijven selecteren op de voorwaarden, dan blijven tarieven onder controle. Dit zou pleiten voor goede afspraken tussen zzp'er, opdrachtgever en bemiddelingsbureau.

ZZP uurtarief en loonkosten hoeven niet ver uit elkaar te liggen

Het is wel degelijk mogelijk om een relatie te zien tussen de vergoeding van een zzp'er en het loon van een medewerker. Hier is wel voor nodig dat zowel opdrachtgever als zzp'er hiertoe bereid zijn. Daarnaast moet er ook daadwerkelijk rekening gehouden worden met hoe het uurloon en uurtarief zich tot elkaar verhouden. Daarin ligt in dit voorbeeld de toevoegde waarde van het bureau. De intermediair informeert en adviseert over tarieven en houdt rekening met beide partijen. Het organiseren van afspraken op regionaal niveau kan ertoe leiden dat er afstand genomen kan worden van het verwijt dat zzp'ers 'veel duurder' zijn dan medewerkers in loondienst en het kan leiden tot grip op tariefstelling. Dit blijkt nu al uit de praktijk.