Goede zzp'ers hebben te lijden onder slechte voorbeelden

'Jonge mannelijke zorg zzp'ers zijn niet te vertrouwen', zo stelt De Gelderlander afgelopen weekend. Een slecht voorbeeld binnen een zorgorganisatie wordt eenvoudig veralgemeniseerd richting de groep zzp'ers in de zorg. Op die manier hebben goede zzp'ers te lijden onder slechte voorbeelden.

'Vertrouw jonge, mannelijke zorg zzp'ers niet'

Jonge jongens die zzp'er in de zorg worden, doen dat volgens BN DeStem om "snel te cashen ... blijkt uit onderzoek." Deze "nieuwe lichting zzp'ers in de zorg roept irritatie op" en vertrouw deze jongens "voor geen meter" zo valt in de URL van de krant te lezen. Naast BN DeStem werd het artikel ook in de krant van het AD en De Gelderlander opgenomen. "Toegewijde vrouwen" in de zorg hebben plaatsgemaakt voor "geldbeluste zzp'ers". De Gelderlander ziet 'een trend en geen incident'. Jonge mannen kiezen volgens de krant voor de opleiding 'maatschappelijke zorg' om hen binnen de gehandicaptenzorg zo snel mogelijk als zzp'er in de zorg te vestigen. Ze rijden "Mercedessen en Tesla's" en zijn erop uit om "duizenden euro's per week binnen te harken."

Plaatje uit artikel De Gelderlander: zzp'ers rijden Ferrari's

Zorgteams lopen het risico overgenomen te worden door onbetrouwbare groepen zzp'ers, zo stelt het artikel. Het bemiddelingsbureau dat zzp'ers bemiddelde richting een zorgorganisatie trok "alle zzp'ers terug" toen er kritische vragen kwamen over diploma's en VOG's en "liet cliënten keihard in de steek."

'Veluwse zorgorganisatie geterroriseerd door zorgpersoneel'

Waar baseert De Gelderlander zich op? Het artikel gaat in op de betrokkenheid van zzp'ers in de zorg bij zorgorganisatie Zideris in Rhenen. Deze 'kleinschalige zorgorganisatie biedt persoonlijke begeleiding en mensgerichte ondersteuning aan jongeren en volwassenen met een verstandelijke beperking.' De organisatie nam steeds meer zzp'ers aan en vast personeel zag hierdoor de sfeer en kwaliteit van zorg veranderen. De zzp'ers "bleken elkaar te kennen en vormden een kliek die elkaar werk toeschoven'." De Inspectie raakte betrokken en zag dat kwaliteit en veiligheid onder druk kwam te staan door een te groot component flex. Vaste medewerkers en zzp'ers in de zorg maakten zelf de dienst uit binnen de locatie, zo stelt het artikel. De situatie binnen deze zorgorganisatie en negatieve reacties op dit artikel over jonge mannen in de zorg was voor De Gelderlander voldoende bewijsvoering.

VZOZ: gebrek aan controle en handhaving bron van problemen

In een reactie laat zzp vereniging VZOZ weten dat echte zelfstandig ondernemers in de zorg goede bevoegd- en bekwaamheden hebben en transparant handelen. Zij gaat in op meerdere artikelen van afgelopen week en roept op om goede zzp'ers in de zorg niet te laten lijden onder slechte voorbeelden. "Als een crimineel zich uitgeeft als zzp’er, wil dat niet zeggen dat zo iemand onderdeel uitmaakt van de groep zzp’ers in de zorg. Er is een gebrek aan controle en handhaving in de zorg wat maakt dat criminelen gebruik maken van de ruimte die er ligt om te frauderen. Zorg ervoor dat je controleert en handhaaft." Naast de controlerende rol van instanties, wijst VZOZ ook op de eigen controleplicht van zorgorganisaties voor eigen en extern personeel: de vergewisplicht.

Mogelijkheden voor fraude in de zorg zijn talrijk

Het valt op dat de schuldvraag bij fraude in de zorg consequent bij zorgaanbieders en zzp'ers wordt neergelegd. Het beeld is dat alle 1,3 miljoen werkenden in de zorg zich moreel uitstekend dienen te gedragen, want het is tenslotte de zorgsector. Dit blijkt al jaren niet de praktijk. De mogelijkheden voor fraude in de zorg zijn talrijk. Dit wordt veroorzaakt door een gebrek aan systematische handhaving op bestaande wetgeving. Ook blijken financiers van zorg, zoals zorgverzekeraars en gemeenten, niet bij machte om geld op een gecontroleerde wijze te besteden. Tenslotte blijken zorgorganisaties hun zorgmedewerkers onvoldoende te screenen. Al deze elementen opgeteld geven potentiële fraudeurs ruimte. 

Instanties kijken weg van het systeem

Zijn zorgaanbieders en zzp'ers niet te vertrouwen, of is het systeem onvoldoende op orde? Onder het mom dat de "zorgcrimineel vrij spel" heeft, geven gemeenten in de Telegraaf indirect aan dat zij honderden miljoenen aan uitgaven niet onder controle hebben. In Tilburg blijkt het anti-fraude beleid in de zorg te falen en tot een willekeurige aanpak te leiden. Ook het Openbaar Ministerie noemt zorgfraude de schuld van criminelen, in plaats van dat de ruimte in het systeem wordt aangepakt. De Taskforce Integriteit Zorgsector is gewend aan de boodschap dat zij jaagt op PGB fraudeurs. Het Informatie Knooppunt Zorgfraude heeft een heel team aan mensen gewijd aan 356 frauderende zorgaanbieders, op ruim 250.000 zorgaanbieders in totaal. Het systeem heeft onvoldoende waarborgen ingebouwd om fraude te voorkomen, zo blijkt. Inmiddels is het gewoon geworden om je te richten op de veroorzakers, in plaats van op de kwaliteit van het systeem. Pas het systeem aan en stop met verdachtmakingen aan groepen zorgverleners. De kans is groot dat je er onbedoeld onschuldige, welwillende zorgverleners mee raakt.