Column Jeroen Leclercq: 'En toen was het even stil in Brabant..'

Hoe gaat het met coöperaties van zzp'ers? We lezen het in deze column van Jeroen Leclercq, gespecialiseerd in juridische samenwerkingsverbanden van zorgverleners. Sinds 2014 begeleidt Jeroen coöperaties, maatschappen en andere vormen van formele samenwerking in de zorg. In deze column gaat Jeroen in op de gevolgen van het beleid van zorgverzekeraars om het contract af te bouwen / af te nemen bij een te hoge inzet van zzp'ers in de zorg.

Succesvolle zorgcoöperatie tot stoppen gedwongen

Via LinkedIn moest ik de afgelopen weken vernemen dat één van mijn Zorg(en) kinderen ermee stopte. Met de wijkverpleging om precies te zijn. Na 8 jaren van succesvol samenwerken in de thuiszorg, viel per 1 januari 2023 het doek voor een groep zorg zzp'ers. Zij hadden zich de afgelopen jaren naar volle tevredenheid aansloten bij deze zorgcoöperatie. Vele jaren van vallen, opstaan en doorgroeien ging samen met thuiszorg verlenen volgens de hoogste standaarden. Dit werd georganiseerd binnen gespecialiseerde zorgteams. In 2022 beschikten zij over een budget wat dicht in de buurt kwam van 2 miljoen euro. De reden voor het beëindigen van hun werkzaamheden? Zorgverzekeraars wilden geen contract meer aangaan met een “groep losse zorg zzp'ers”. De coöperatieve rechtspersoon, door diezelfde zorgverzekeraars geopperd in 2014 en 2015, was nu reden om het contract te beëindigen.

Hoe kwam de coöperatie tot stand?

Deze zorgverleners kwamen ruim acht jaar geleden op mijn pad. Drie personen sterk. Omdat ze de kwaliteit- en continuïteit van zorg wilden blijven garanderen bij hun cliënten waren zij op zoek naar formele samenwerking. En dat kon alleen vanuit een rechtspersoonlijkheid, want de verzekeraars wilden geen ‘individuele’ ZZP-ers meer contracteren zoals het zorgkantoor dat voorheen wel deed. De wijkverpleging ging in 2015 over naar de zorgverzekeraars en een formele rechtspersoon werd de eis. Dus na enig onderzoek bleek een coöperatie de beste en meest flexibele optie. De ploeg aan zorgprofessionals hadden immers op korte termijn meer mensen nodig en konden deze, middels een lidmaatschap, laagdrempelig en als zelfstandig zorgverleners aan de coöperatie binden.

Een coöperatie conform alle eisen

We hebben het niet over zomaar een zorgcoöperatie. Geregistreerd als Wtzi toegelaten zorginstelling, met een actieve Raad van Toezicht, een cliëntenraad en een meerkoppig bestuur. Nascholing was prima geregeld en ondersteuning via diverse externe adviseurs, een jurist, een administratiekantoor en een door de Belastingdienst goedgekeurde leden overeenkomst maakten onderdeel uit van de dagelijkse gang van zaken. En dat allemaal omdat de kwaliteit van zorg en transparantie van bestuur en financiën altijd op nr. 1 en 2 stonden! Daar werd onder geen beding aan getornd. Ik ben ze, al die jaren, blijven begeleiden en adviseren en heb de iniatiefnemers van deze samenwerking zien groeien; van wijkverpleegkundigen naar professionele zorgondernemers.

Op tijd afscheid nemen van wijkverpleging

Gelukkig heeft deze zorgclub de “bui zien hangen” en reeds in 2021 haar statuten gewijzigd. Ze heeft vervolgens een nieuwe rechtspersoon onder de coöperatie gehangen, waarmee zorgverleners die dat liever wensten óók in loondienst konden komen. Daarnaast is er een wonen- zorgproject opgezet, samen met een onroerend goed ontwikkelaar. Doordat de coöperatie nimmer de winst heeft uitgekeerd aan haar leden (hoezo graaiers?), maar gereserveerd heeft voor andere tijden, konden er stappen gezet worden in het voortbestaan. Hierdoor kan een klein aantal zorgverleners aan het werk blijven. Dit doen zij in samenwerking met ouderen en met hulp van familie.

Hoe nu verder met zzp'ers en hun cliënten?

Wat er met al die zzp'ers gaat gebeuren die niet in het wonen- zorg project mee kunnen of willen draaien? Tja. Ik ben toch van mening dat een hoop hun enthousiaste werkethos in de spreekwoordelijke wilgen gaan hangen en simpelweg iets anders gaan doen, buiten de zorg. Was dat nou niet precies wat zorgverzekeraars en regering van dit “prachtige land” wilden voorkomen? En of het slim is zorgverleners in een loondienstverband te dwingen, wat met het hoge percentage parttimers al een worsteling is in de zorg, zal de tijd uitwijzen. Wel weet ik dat specifiek in Brabant een hoop zorgbehoevenden zijn overgedragen aan andere, grotere zorgorganisaties, die wél een contract kregen van de verzekeraars. Met nieuwe (andere) verzorgenden. Dat hoeft niet per definitie slechter te zijn, maar toch...