Krapte op de arbeidsmarkt ontnam werkgevers de regie en gaf deze aan werkenden

Werkgevers klagen steen en been over de groei van het aantal zzp'ers. De regie op de arbeidsmarkt zou 'zoek' zijn. Maar de regie is niet zoek. De regie ligt nu bij de personen die het werk doen. Krapte op de arbeidsmarkt ontnam werkgevers de regie en gaf deze aan werkenden.

Werkgevers klagen over verlies van regie

Drie decennia lang hebben werkgevers het goed gehad. 'Werkgevers en opdrachtgevers waren de baas op alle fronten', zo opent het NRC vorige week. De hoogte van het salaris, wel of geen vast contract en gezond winst maken was lange tijd gewoongoed in de wereld van werkgevers. Organisaties besloten over het lot van werkenden en een vast contract was iets extra's waard. Die tijd is voorbij. De krapte op de arbeidsmarkt is nu zo hoog, dat werkenden zich geen zorgen meer maken of zij aan het werk komen. Gevolg: het dienstverband wordt massaal de rug toegekeerd. Slechts 55% van alle werkenden heeft nog een vast contract, aldus de FNV. De groei van zzp'ers zet aan de andere kant steeds verder door (CBS). Inmiddels is zo'n 13% van alle werkenden in Nederland werkzaam als zzp'er.

Leverancier van flex: 'we hebben teveel flex'

Het is uitzonderlijk te noemen dat flex leverancier Randstad inmiddels meeklaagt met de vakbond FNV over flex. De topman van Randstad maakt zich zorgen over het lot van vaste medewerkers in de zorg. "De werkdruk van vaste collega’s gaat omhoog, omdat zij de roosters moeten blijven vullen”. De leverancier van flexwerk pleit voor het ingrijpen in... flexwerk. Het zzp-deel van flexibel werkenden, welteverstaan. Randstad topman Tiel slaat hierbij gemakshalve over dat een zelfstandig ondernemer geen flexwerker is. Tiel: “Een verpleegkundige met een contract kan morgen als zzp’er in dezelfde baan aan de slag. Dat betekent op korte termijn vrijheid en flexibiliteit maar op lange termijn onzekerheid. De collega die vast in dienst blijft moet dan harder gaan werken, met hogere werkdruk en ziekteverzuim tot gevolg.” De jaaromzet van Randstad groeide in 2022 met 12% naar 27,6 miljard euro.

Regie arbeidsmarkt ligt nu bij werkenden

In een krappe arbeidsmarkt is de vraag naar werkenden groter dan het aanbod. Dit is misschien onwenselijk voor beursgenoteerde intermediairs en traditionele vakbonden, maar het blijkt werkenden prima te bevallen. De regie op de arbeidsmarkt is niet 'weg', maar ligt nu bij werkenden. Een logisch gevolg van de krapte. Inclusief vergrijzing zou deze goede periode voor werkenden weleens decennia kunnen duren. Degene die het werk uitvoeren doen inmiddels hetzelfde als beursgenoteerde bedrijven: zij gaan voor gezonde winst door gebruik te maken van krapte in de markt. Zolang er voor zorgmedewerkers in loondienst geen marktwerking is bij hun schaarse aanwezigheid, zal het dienstverband verder aan populariteit verliezen. Het logische gevolg is dat starten als zzp'er in de zorg het alternatief geworden is. Daar hebben traditionele partijen veel last van en de schuldige is ook in dit geval de zzp'er. De negatieve framing van zzp'ers dient een doel. Dus houdt het aan voorlopig. Ondertussen werken steeds meer zorgmedewerkers met veel plezier zelfstandig. Zij hebben namelijk de regie in handen en maken daar optimaal gebruik van.