Negatieve framing van zzp'ers dient een doel. Dus houdt het aan.

De negatieve framing van zzp'ers dient een doel. Om te voorkomen dat de groep de positie krijgt die het verdient, worden zzp'ers structureel gekleineerd in de media. Dit wordt steeds lastiger vol te houden, omdat de feiten over zzp'ers voor zich spreken. Om de groep toch zo klein mogelijk te houden, is liegen over zzp'ers het enige dat nog resteert.

Uit het niets ontstaan de verwijten

In de maand augustus steunden de media van de Volkskrant en Het Financieele Dagblad opnieuw de negatieve framing van zzp'ers. Zzp'ers werden (wederom) weggezet als profiteurs en dit leidde tot een column vanuit zelfstandigenorganisaties met de oproep dit te stoppen. Welke verwijten werden er dit keer gemaakt aan het adres van zzp'ers? De groep veroorzaakt 'maatschappelijke spanningen' en ze ondermijnen het 'nationaal verdienvermogen'. Zzp'ers zouden hun uurloon netto overhouden en geen belasting betalen. Maar liefst een derde van alle zzp'ers zou tijdens de coronacrisis door het financiële ijs gezakt zijn. Daarnaast zouden zzp'ers niets bijdragen aan de bijstand, waar ze wel een beroep op kunnen doen. Niet solidair, asociaal en dus verwerpelijk. Dit soort negatieve berichtgeving leidt vervolgens tot een fact-check die laat zien dat er wel degelijk gelogen wordt over zzp'ers. Zelfs door mensen die er verstand van hebben. Wat is het doel van deze negatieve framing?

Negatieve framing is een vorm van kleineren

Elk gedrag heeft een bepaald nut. Ook negatieve framing van zzp'ers dient een doel. Negatieve framing is een vorm van kleineren. Kleineren zet je in om ergens aan te kunnen ontsnappen. Plagen, pesten, negeren, kleineren, liegen, saboteren en staken zijn gedragingen van dezelfde soort. Het doel is om een persoon of een groep aan personen eronder te houden. Voorkomen dat zij in positie komen, zodat je zelf in positie blijft. Als er sprake is van een meerderheid (mensen in dienstverband) ten opzichte van een minderheid (mensen buiten dienstverband) kun je dit kleineren lang volhouden. Zeker als er een structuur ligt waarbij de meerderheid zelf mag beslissen over de positie van de minderheid. Dit biedt de mogelijkheid om het kleineren structureel te maken. Het doel heiligt vervolgens de middelen. Je vermijdt expres de nuance, de feiten en de inhoud en houdt het bij one-liners en niet onderbouwde verwijten. Het vermijden van de feiten is dus het doel. Het voorkomen van positionering is het uitgangspunt. Een nieuwe fact-check of een oproep om de negatieve framing te stoppen, zal niet zomaar leiden tot minder kleinerend gedrag. Wat dan wel?

Alles wat je aandacht geeft, groeit

Als je gekleineerd wordt is het belangrijk om de taal van de tegenstander niet te beantwoorden. Handige poldertaal om zzp'ers in de hoek te zetten en te houden, krijgt veel aandacht van zzp'ers. Daarmee groeit de mogelijkheid om zzp'ers in de hoek te (blijven) zetten. Een voorbeeld. 'Flex' is een geuzennaam geworden voor alles wat flexibel werkt. IB-ondernemers, resultaatgenieters, bijklussers, hobbyisten, uitzendkrachten en gedetacheerden kun je eenvoudig onder het woord 'flex' en 'flexibilisering' scharen. Ideale taal als je als meerderheid altijd de discussie over de minderheid 'flex' wil winnen. Hebben we het over pizza bezorgers? Flex is fout! Hebben we het over te hoge fiscale kortingen voor IB-ondernemers? Flex is fout! Zijn werkenden kwetsbaar? Zeker flexwerkers?! Hebben we het over misstanden in de uitzendbranche? Flex is fout! 

Alles wat je aandacht geeft, groeit. Reageren op de verkeerde taal, doet de verkeerde taal groeien.

Negatieve framing van zzp'ers vraagt revolutie

Tot op heden slaagt de zzp'er er nog onvoldoende in om een eigen verhaal neer te zetten. Een eigen plek in te nemen in het debat. Zo is zelfstandig ondernemerschap een wezenlijk andere keuze dan wat bijverdiensten. Toch staan we toe dat het onder de noemer 'flex' geschoven wordt. Het wordt voor zelfstandig ondernemers belangrijk om het verhaal zelf te gaan dicteren. In eigen taal. 'Control the narrative', zoals de Amerikanen zeggen. Het reageren op de taal van de ander helpt niet als die taal jou niet helpt. Daarnaast is het de vraag of je om moet gaan met partijen die jou met agressie behandelen. Want ja, kleineren is een vorm van (passieve) agressie. Eerst wekt de polder de suggestie dat zzp'ers aan tafel zitten bij belangrijke beslissingen over zzp'ers, om vervolgens terug te lezen dat de positie van de zzp'er verder uitgekleed wordt door het huidige kabinet. Moet je nog in gesprek met mensen wiens actieve doel het is om jou zo klein mogelijk te houden? De structurele negatieve framing van zzp'ers houdt niet op en vraagt om een radicaal andere aanpak.

ZZP-erindezorg.nl is medestander van de Werkvereniging.