De zorg zzp'er: nodig of niet?

Ben je als zorg zzp’er nu juist welkom, of juist niet? De coronacrisis legt veel druk op zorgorganisaties en zorgprofessionals. Het is alle hens aan dek. Hierdoor komen een aantal tegenstellingen naar voren die laten zien dat zzp’ers tegelijkertijd welkom én niet welkom zijn. In dit artikel een overzicht over hoe vreemd de praktijk nu in elkaar zit. 

Dienstverband is het uitgangspunt voor de minister

Met de zorgbonus werd het weer even heel duidelijk allemaal: voor de minister is het dienstverband het uitgangspunt. Zzp’ers, uitzendkrachten en gedetacheerden die flexibel in de zorg werken kunnen niet zelf de zorgbonus aanvragen of via hun intermediair, maar moeten dat via de opdrachtgever / werkgever doen. De afgelopen week hebben we veel vragen gehad over hoe je als zorg zzp’er zelf de zorgbonus aan kunnen vragen. Ook bemiddelingsbureaus zouden hen daar graag bij helpen. Het antwoord: alleen opdrachtgevers kunnen de zorgbonus aanvragen.

Lees ook: Zorgbonus is een loterij voor zorg zzp'ers

Het probleem is dat niet iedere werkgever bereid is om daar aan mee te werken. Anders gezegd: vanaf maart zijn zzp’ers heel druk geweest met het ondersteunen van werkgevers tijdens de coronacrisis, om nu soms te horen dat diezelfde werkgever niet meewerkt aan een aanvraag voor de zorgbonus. Zorgverleners die eigen cliënten hebben, zoals bij gecontracteerde zorg, niet-gecontracteerde zorg en het PGB, hebben ook nog geen duidelijkheid over hoe zij in aanmerking kunnen komen voor de zorgbonus.

Bron: CBS Verdeling vast en flexibel januari – oktober 2020                                                                                                                   

Het dienstverband is vaker het uitgangspunt en bij de zorgbonus is dat ook zo. Volgens de cijfers van het CBS slaan we daarmee nogal wat flex werkers over. 17,5% van de 1,5 miljoen zorgprofessionals heeft inmiddels een flexibele wijze van werken.

Zorgverzekeraars willen juist minder werken met de zorg zzp’er

Zorgverzekeraars hebben de verantwoordelijkheid om voldoende zorg in te kopen voor hun verzekerden. Die zorg moet uitgevoerd worden door zorgprofessionals. De afgelopen jaren hebben gecontracteerde zorgorganisaties steeds meer moeite met het vervullen van vacatures. Dat komt niet omdat er geen zorgprofessionals zijn, maar omdat zij niet meer in een dienstverband willen werken.

Als je verantwoordelijk bent voor het inkopen van voldoende zorg en de kwaliteit van het werkgeverschap een groot probleem aan het worden is, zou je verwachten dat zorgverzekeraars daarmee aan de gang gaan. Het omgekeerde is het geval. Drie zorgverzekeraars hebben in hun inkoopvoorwaarden opgenomen dat de inzet van het aantal zzp’ers begrensd moet worden. Het inkoopbeleid van Zilveren Kruis, VGZ en CZ (de grootste drie zorgverzekeraars) stellen hier eisen aan.

Zilveren Kruis stelt dat gecontracteerde zorgorganisaties een lijst van onderaannemers (waaronder zzp’ers) moeten aanleveren. Daarnaast moet minimaal 50% van de gecontracteerde zorg door eigen medewerkers worden ingevuld. Als je als organisatie daar vanaf wilt wijken moet je daar afspraken over maken. Zorgverzekeraar VGZ stelt dat er niet meer dan 33% aan zorg door onderaannemers zoals zzp’ers geleverd mag worden. Zorgverzekeraar CZ heeft een ‘ingroeimodel’ bedacht. In 2022 mag er maximaal 75% aan onderaannemers worden toebedeeld, in 2023 is dat 65% en in 2024 mag er niet meer dan 50% aan werk worden doorgegeven aan onderaannemers. Hoe werkgevers de vacatures vervuld moeten krijgen staat er niet bij vermeld.

Bron: Zorginkoopbeleid CZ 2021

We hebben het ministerie van VWS en de Nza op de hoogte gesteld over deze inkoopvoorwaarden.

De koepel van zorgverzekeraars, Zorgverzekeraars Nederland, geeft zelfstandige zorgprofessionals nog even een duw na. In hun ‘visie voor de toekomst’ zijn zzp’ers in de zorg niet welkom. Lees hieronder even de niet onderbouwde standaard verwijten die halverwege september dit jaar in hun agenda ‘Blijvend verzekerd van goede zorg‘ beschreven staat. Dat was dus ná de eerste corona piek. Het is teleurstellend dat Zorgverzekeraars Nederland zo weinig respect heeft voor zorgprofessionals.

Werkgevers hebben de zorg zzp’er juist hard nodig

Ondertussen is de tweede golf een feit en zien we juist dat het -wederom- alle hens aan dek is. Zorgprofessionals blijven sneller thuis met klachten en dat zorgt ervoor dat er meer behoefte is aan flexibele inzet. In het eerste kwartaal (voor corona) was het verzuim in de zorg 6,6%. We begrijpen inmiddels dat er regionaal gemiddelden van verzuim tot ver boven de 10% komen. Zorgorganisaties doen dus met volle kracht een beroep op zzp’ers en andere flexibele krachten. Aan die kant zien we juist meer waardering voor de flexibele krachten ontstaan en mag de zzp’er er zijn. Er zijn zelfs gecontracteerde organisaties die zich positief uitspreken over de inzet van zzp’ers in de zorg. Zoals netwerkorganisatie Fundis, die Privazorg overneemt.

Uiteindelijk bepaalt de zorgprofessional zélf

Ook vorige maand stroomden er weer duizenden professionals uit hun dienstverband en kozen zij voor flexibel werken in de zorg. Als je wil weten hoe de arbeidsmarkt van zorg en welzijn ervoor staat, blader dan eens door deze gegevens van het CBS. De instroom daalt, de uitstroom stijgt. Het percentage professionals dat de werkdruk als veel te hoog ervaart, is gemiddeld (!) tot bijna 50% gestegen. Ondanks dat is het echte gesprek over wat we hier aan gaan doen nog steeds niet gestart. Voor jou als zorg zzp’er betekent dit, dat je zelf kunt bepalen hoe je er naar kunt kijken. Voel je je uitgesloten en slecht behandeld door zorgverzekeraars? Dan klopt dat. Voel je dat opdrachtgevers blij zijn dat er iemand komt, dan klopt dat ook. Uiteindelijk bepaal jij zelf hoe je jouw eigen praktijk ervaart. Heb je iets te delen, schrijf het ons.

Meer lezen over de zorgbonus? Ga dan naar ons dossier Zorgbonus Gemist?