Zorgprofessionals hoef je niet aan te sturen. Zzp'ers dus ook niet.

Zorgprofessionals in een dienstverband hoef je niet aan te sturen. Zij houden zich aan een landelijke beroepsnorm, landelijke veldnormen en werken volgens landelijk bepaalde protocollen. Zzp'ers in de zorg zijn zelfstandige zorgprofessionals en vallen onder dezelfde landelijke richtlijnen + de wettelijke spelregels die gelden voor alle zorgaanbieders. Een zzp'er in de zorg ontvangt geen 'gezag' tijdens het werk. Want collega's in loondienst ontvangen dat ook niet. 

Zorgprofessionals hoef je niet aan te sturen

Nu de opvolger van de wet DBA op komst is en deze inbedding en aansturing centraal stelt, wordt de discussie over 'gezag' weer nieuw leven in geblazen. Wordt een zzp'er aangestuurd en ontvangt deze gezag? Dan is de mogelijkheid groot dat er sprake is van een dienstverband. Het voorkomen van gezag is een jarenlange worsteling die onder andere via modelovereenkomsten wordt uitgevochten met de fiscus. Zeker als op het op de zorgsector aankomt, wordt vaak hink-stap-sprong aangenomen dat zzp'ers in de zorg gezag ontvangen. 'Omdat de zorgorganisatie eindverantwoordelijk is voor de zorg.' Wij kijken hier heel anders tegenaan. Zorgprofessionals binnen én buiten dienstverband worden in de praktijk niet 'aangestuurd'. Zij werken vanuit een professionele beroepsnorm en hebben zich te houden aan landelijke richtlijnen.

'Professionele autonomie' betekent... autonoom werken

Beleidsmakers en beroepsorganisaties laten al langere tijd zien dat professionele autonomie, zeggenschap en inspraak dé factoren zijn die het verschil moeten gaan maken in de praktijk. "Meer professionele zeggenschap zorgt voor meer werkplezier, autonomie en betrokkenheid onder zorgprofessionals. En inbreng vanuit de professionele expertise van zorgprofessionals maakt de kwaliteit van zorg beter" - een quote van één van de beroepsorganisaties van ons land. Het Integraal Zorgakkoord schrijft dat "zorgprofessionals vertrouwen, professionele ruimte en autonomie krijgen opdat zij hun cruciale rol bij de transformatieopgave kunnen vervullen." Daar zijn ze dus blijkbaar al toe opgeleid. De website zeggenschapindezorg.nl stelt dat je als "verzorgende, verpleegkundige, verpleegkundig specialist of begeleider je stem moet laten horen en zelf moet beslissen als het over jouw vak gaat." Deze uitgangspunten gelden voor alle zorgprofessionals, op alle niveaus, binnen en buiten dienstverband.

Landelijke richtlijnen? Dan geen praktisch gezag

Zorgprofessionals hebben te voldoen aan de landelijke beroepsnorm vanuit hun beroepsgroep. Zij werken vanuit landelijk bepaalde protocollen en hanteren landelijke richtlijnen en meldcodes. Het werk vindt plaats vanuit landelijke kaders die door een onafhankelijke landelijke Inspectie worden gecontroleerd. De invloed van de werkgever op de praktijk is hierin beperkt. Hoe het werk gedaan wordt in de praktijk is niet afhankelijk van een leidinggevende die over de rug van professionals meekijkt en corrigeert als het niet goed loopt. Naast het feit dat leidinggevenden in de zorg de afgelopen decennia alleen maar meer op afstand zijn komen te staan, is meekijken en aansturen ook niet nodig. Zorgprofessionals zijn in staat om zonder inmenging van een leidinggevende eigen afwegingen te maken en van gezag over zorgprofessionals heen is in praktische zin geen sprake. Je moet echter wel met die praktijk bekend zijn en we zien het dan ook daar vaak verkeerd gaan. De aannames over hoe de praktijk eruit ziet, zijn talrijk en hardnekkig. En dus krijgt de zzp'er in de zorg het verwijt 'gezag' te ontvangen.

De praktijk gaat naar de overlegtafel

Wat vinden zzp'ers in de zorg daar zelf van? Sinds 1 oktober is de landelijke Vereniging voor Zelfstandig Ondernemers in de Zorg (VZOZ) van start gegaan. Ervaringsdeskundigen die als zorgprofessional en als zzp'er input kunnen geven over hoe het in de praktijk echt werkt, vormen het bestuur en de achterban. René Dongelmans is voorzitter van VZOZ en zzp'er in de GGZ. "Wij zijn het eens met het standpunt dat van praktisch gezag helemaal geen sprake is. Loop eens een dag mee zou ik zeggen. We kunnen uitleggen hoe zorgprofessionals in de praktijk aan het werk zijn, ongeacht hun arbeidsrelatie. Als je kijkt naar landelijke wet- en regelgeving en de professionele autonomie die wij als zzp'ers nu al ervaren, dan hebben wij er alle vertrouwen in dat wij als zelfstandig ondernemers gezien worden. We gaan hier graag het gesprek over aan."