Opvolger wet DBA: inbedding en aansturing staan centraal

Een gelekt concept wetsvoorstel dat binnenkort officieel zal worden gepubliceerd op internetconsultatie.nl, laat zien dat demissionair minister van Gennip doorzet op de aankondigde koers. De opvolger van de wet DBA heeft inbedding en aansturing centraal staan. Wanneer zelfstandig ondernemerschap mogelijk is blijft een vraagteken. 

Wetsvoorstel: inbedding leidt tot dienstverband

Minister van Gennip komt binnenkort met een concept wetsvoorstel dat de arbeidswet zal wijzigen als het wordt geaccepteerd. Het voorstel steekt de beoordeling van de arbeidsrelatie op een heel andere manier in. Op dit moment heb je een arbeidsovereenkomst als je (1) betaald wordt voor je werk én (2) het werk op persoonlijke titel moet doen én (3) er sprake is van gezag. Als één van deze drie elementen ontbreekt heb je geen arbeidsovereenkomst. In het concept wetsvoorstel is er sprake van een arbeidsovereenkomst als je werk doet dat ingebed is binnen de organisatie en als je aangestuurd wordt tijdens het werk. Inbedding én aansturing moeten ontbreken om geen arbeidsovereenkomst op te lopen. Hiermee wordt de drempel voor een arbeidsovereenkomst verlaagd. Waar het behalen van drie voorwaarden op dit moment centraal staat, moeten er straks omstandigheden ontbreken om geen arbeidsovereenkomst te hebben.

Mogelijke uitkomsten beoordeling

Een werkende kan binnen een dienstverband of buiten een dienstverband actief zijn. In de beoordeling van deze 'arbeidsrelatie' zijn er volgens het concept wetsvoorstel drie mogelijke uitkomsten.

1. Inbedding en aansturing aanwezig? Dan is er sprake van een dienstverband;
2. Inbedding of aansturing aanwezig? Dan is een dienstverband aannemelijk, tenzij het zwaartepunt ligt op werken voor eigen rekening en risico;
3. Geen inbedding of aansturing aanwezig? Dan geen dienstverband.

Wat 'zwaartepunt', 'inbedding' en 'aansturing' precies betekenen wordt in het huidige concept niet uitgewerkt.

Positie zelfstandig ondernemerschap blijft onduidelijk

Wanneer je precies zelfstandig ondernemer bent en voor eigen rekening en risico werkt, wordt in het concept wetsvoorstel niet uitgelegd. Dit volgt later. Via een aanvulling op de wet, een zogenaamde Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) moeten 'inbedding', 'aansturing' en 'voor eigen rekening en risico' nader worden uitgewerkt. Zo'n AMvB volgt dus in tweede instantie, terwijl dit voor zelfstandig ondernemers juist de kern van de zaak is. Advocaat Boris Emmerich merkt op dat een AMvB niet democratisch via de Tweede en Eerste Kamer aangenomen hoeft te worden, zoals dat bij een wetswijziging wel moet. De uitwerking van 'inbedding', 'aansturing' en 'voor eigen rekening en risico' kan dus door de minister zelf worden bepaald. "Dit zou men kunnen zien als een uiting van achterkamertjes politiek en oude bestuurscultuur", aldus Emmerich. Wat ons betreft past dit alles bij het beeld dat het zzp dossier al lang niet meer gaat over de positie van de zzp'er.

Vaste dienstverband als norm

Het is duidelijk dat bij de aanpak van de arbeidsmarkt het dienstverband wordt onderstreept en zzp genegeerd. Ook al laat onderzoek zien dat "inbedding = dienstverband" tot catastrofe op de arbeidsmarkt zal leiden en ook al heeft minister van Gennip veel kritiek gekregen; haar koers blijft dezelfde. Demissionair kabinet of niet. Dat belangenbehartigers aangeven dat de meetlat van 'inbedding' niet zal werken mag niet baten. Volgens de minister is elke zzp-er mogelijk schijnzelfstandig, dus 'alle inkomens, alle sectoren'. Waar die schijnzelfstandigen precies zitten, weet de minister zelf ook niet. Dit blijkt voor haar ook niet relevant. Het dienstverband moet weer 'de norm' worden. Een gedwongen dienstverband staat lijnrecht tegenover de populariteit van het zzp-schap, maar komt als wetsvoorstel straks voor te liggen zo lijkt het. Het wetsvoorstel zal binnenkort op internetconsultatie.nl voor inzage worden aangeboden. We blijven de ontwikkelingen volgen.

Ben jij zzp'er in de zorg? Dan is er voor de zorg nog een andere (positieve) ontwikkeling gaande, namelijk een eigen aanpak voor de zorg: het fiscaal kader zzp zorg.