17% van GGZ zorgmedewerkers werkt niet meer in vast dienstverband

Van de 102.500 zorgmedewerkers in de GGZ, werken er ruim 17.000 niet langer binnen een vast dienstverband. Procentueel gezien kiest inmiddels 17% van GGZ zorgmedewerkers voor andere vormen van een arbeidsrelatie, zoals flex of zzp. Het percentage 'niet in vast dienstverband' groeit snel en lag 5 jaar geleden nog op 11%. De koepel van werkgevers in de GGZ geeft aan niet te weten waarom er zoveel zzp'ers in de GGZ bijkomen.

Patiënt de klos door groei zzp'ers

De Kamer van Koophandel (KvK) plaatste vorige week een artikel over de groei van het aantal zzp'ers binnen de GGZ. Diverse media struikelden over elkaar heen om aan te geven dat deze 'zzp-golf' ervoor zorgt dat de 'patiënt de klos' is. Hoe het komt dat zoveel zorgmedewerkers in de GGZ het vaste dienstverband de rug toekeren krijgt op zo'n moment geen aandacht. De groei van het aantal zzp'ers in de zorg wel. Het is "gissen" waarom er zoveel zzp'ers bijkomen, aldus de woordvoerder van de koepel van werkgevers binnen de GGZ. Landelijk onderzoek laat zien dat de uitstroom van eigen medewerkers vooral voortkomt uit het gebrek aan goed werkgeverschap. Dit wordt echter niet in dit soort berichtgeving benoemd. Het verhaal ging wederom over dure en verwende zzp'ers in de zorg.

Is PNIL duur?

Met de groei van het aantal zzp'ers, zouden ook de kosten steeds meer de pan uitrijzen. Trouw schrijft dat de inhuur van extern personeel duur is. Is dat ook zo? Laten we wat cijfers erbij pakken. In 2020 waren de totale personeelskosten in de GGZ € 5,6 miljard. 8% van die personeelskosten bestond uit de inhuur van Personeel Niet in Loondienst (PNIL). Laten we er vanuit gaan dat in 2020 15% van de zorgmedewerkers in de GGZ inmiddels geen vast dienstverband meer had. Tel daar bovenop dat 207 zorgorganisaties samen zijn verantwoordelijk voor 93% van de totale omzet van de GGZ sector. Daarmee is de kans aanzienlijk dat het leeuwendeel van die 15% als PNIL werkzaam was voor zorgorganisaties. In dat voorbeeld zou 15% van de zorgmedewerkers voor 8% van de personeelskosten verantwoordelijk zijn. Eerder goedkoper, dan duurder.

GGZ werkgevers steken de kop in het zand

Dat het aantal zzp'ers in de zorg sterk groeit, is bekend. De vraag is hoe je naar deze ontwikkeling kijkt. Is de groei een op zichzelf staand probleem, of is het een gevolg van een dieper liggende oorzaak? Nu het ministerie van VWS de taak voor een gezonde arbeidsmarkt vooral bij werkgevers neerlegt, is het de vraag hoe de GGZ hiermee omgaat. De reactie van de Nederlandse GGZ stemt somber. De GGZ werkgevers lijken van mening te zijn dat de groei van zzp'ers iets is waar zij geen aandeel in hebben of invloed op uit kunnen oefenen. Met zo'n standpunt staan we ver weg van oplossingen. En krijgt de zzp'er in de zorg wéér de zwarte piet toegeschoven.