Inzicht dringt door: zzp is vooral gevolg van beperkingen dienstverband

Het eerste landelijke onderzoek door het Arbeidsmarktprogramma Zorg & Welzijn (AZW) naar zzp'ers in de zorg wordt een belangrijk moment voor de groep zelfstandigen. Bij werkgeverskoepels, arbeidsmarktplatformen en beleidsmakers dringt het inzicht door dat zzp vooral een gevolg is van de beperkingen binnen een dienstverband.

ZZP-erindezorg.nl was aanwezig bij de Clubhuisbijeenkomst 'zzp-ers in zorg en welzijn' van 7 december jl.

De zzp'er in de zorg: van 'oorzaak' naar 'symptoom'

De zzp'er in de zorg is lang gezien als een oorzaak van arbeidsmarkt problemen. Te duur, niet solidair en kwalitatief onder de maat. De verwijten hebben jaren geduurd en liepen op naarmate de arbeidsmarkt krapper werd. Onterechte verwijten weten ingewijden, want als we de feiten en fabels op een rij zetten dan komen daar andere resultaten uit voort. Deze onderzoeken waren echter onvoldoende om de beeldvorming landelijk te doen kantelen. Het 'not invented here' syndroom geldt stevig binnen de zorg. Als we het onderzoek niet zelf uit hebben laten voeren, kunnen we het terzijde schuiven. Het was dus wachten voor de zzp'er in de zorg. Wachten tot er landelijk onderzoek werd uitgevoerd door een gerenommeerde partij. Dat onderzoek is er nu. Onderzoek naar zzp'ers in de zorg door het AZW.

Wat is het Arbeidsmarktprogramma Zorg & Welzijn (AZW)?

Het AZW is een programma van het ministerie van VWS dat tot doel heeft om goede informatie over de arbeidsmarkt inzichtelijk te maken. Zij doet dit door gebruik te maken van verschillende grote databronnen, zoals van het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS). Dit moet leiden tot betrouwbare en onafhankelijke informatie over de ontwikkeling van de arbeidsmarkt in de zorg. Het AZW-programma is een breed programma en werkt samen met de arbeidsmarktfondsen van ziekenhuizen, de UMC's, gehandicaptenzorg, de VVT, huisartsenzorg, GGZ, Jeugdzorg, Sociaal Werk en Kinderopvang. Om de resultaten van onderzoek met elkaar door te kunnen nemen, worden 'clubhuisbijeenkomsten' georganiseerd.

ZZP scoort op veel niveaus beter dan dienstverband

Sinds 2019 doet het AZW tweemaal per jaar onderzoek onder werkgevers en werknemers. Dit jaar deed zij voor het eerst onderzoek onder 2700 zzp'ers in de zorg. De resultaten van deze eerste enquête onder zzp'ers in de zorg deelden we eerder. Aangezien het AZW al veel data beschikbaar heeft over de ervaringen van werknemers in de zorg, was de vergelijking tussen de tevredenheid van zzp versus dienstverband eenvoudig te maken. De zzp'er scoorde in het landelijke onderzoek in vergelijking met het dienstverband beter op beleefde werkdruk, voldoende betaald krijgen, werk en privé kunnen combineren en tevredenheid over het werk. Het percentage zorgmedewerkers dat scholing had gevolgd lag bij zzp'ers 3% hoger dan bij zorgmedewerkers in een dienstverband.

Ben je benieuwd naar zzp kenmerken per zorgsector? Bekijk dan onze pagina over werken als zzp in de zorg.

'Voordelen van zzp hebben weinig relatie met ondernemerschap'

Tijdens de Clubhuisbijeenkomst kregen werkgevers- en werknemerskoepels de resultaten van het AZW onderzoek toegelicht. Een relevante opmerking tijdens de bijeenkomst kwam van een deelnemer die concludeerde dat de voordelen die zorgmedewerkers verwachten en ervaren bij het zzp-schap weinig te maken hebben met zelfstandig ondernemerschap. Anders gezegd; voor een gezonde werkdruk, voldoende betaald krijgen, werk en privé kunnen combineren wordt nu zzp als werkvorm gebruikt. Zou dat niet ook in een dienstverband mogelijk moeten zijn? Hier ligt wat ons betreft de opdracht voor werkgevers de aankomende jaren. Een goed werkgever zou in staat moeten zijn om werkomstandigheden te bieden, zodat zzp geen strohalm blijft. Tot die tijd is zzp het alternatief op uitstroom uit de zorg. Een fragiel evenwicht. Op landelijk niveau dingt het inzicht door dat zzp vooral een gevolg is van beperkingen binnen een dienstverband. Of individuele werkgevers zelf de handschoen met tempo op gaan pakken moet volgend jaar duidelijk gaan worden. ZZP-erindezorg.nl is inmiddels een campagne gestart om zorgprofessionals in vaste dienst te wijzen op de mogelijkheden om anders te werken in de zorg.