Hoe werkt het modelovereenkomst voor zzp'ers in de zorg?

De Wet Deregulering Arbeidsrelaties (DBA) is nog steeds actief. Hierdoor zijn opdrachtgever en zzp'er beide fiscaal verantwoordelijk voor hun arbeidsrelatie. Als zzp'er in de zorg gebruik je een modelovereenkomst om hier afspraken over te maken. In dit artikel leg ik uit hoe je hier het beste mee om kan gaan als ZZP-er.  

Wat is de bedoeling van een modelovereenkomst?

Een modelovereenkomst is bedoeld om werkgeverschap te voorkomen. Alhoewel opdrachtgevers het soms verkopen alsof modelovereenkomsten noodzakelijk zijn voor zzp’ers  is dat niet het geval. Modelovereenkomsten zijn bedoeld voor opdrachtgevers die geen werkgever willen zijn. Zij maken om die reden gebruik van deze contracten. De zzp’er zelf mag zonder overeenkomst, een eigen overeenkomst, een niet goedgekeurde overeenkomst of met een modelovereenkomst aan de slag. Uiteraard raden wij aan om vooral, wel, iets vast te leggen tussen de opdrachtgever en jouzelf. Maar hier is geen modelovereenkomst voor noodzakelijk. Sterker nog, de zzp’er behoudt ook met een modelovereenkomst zijn of haar risico’s.

Waar vind je een modelovereenkomst als zorg zzp?

Goedgekeurde modelovereenkomsten vind je deels terug op de site van de Belastingdienst. Alleen als opdrachtgevers of andere organisaties hun goedgekeurde modelovereenkomst wíllen delen, plaatst de Belastingdienst deze op hun site. Het kan dus zijn dat je geconfronteerd wordt met een modelovereenkomst die je niet terug vindt op de site van de Belastingdienst. Goedgekeurd of niet goedgekeurd; het maakt voor de zzp’er in wezen niet zoveel uit. Je dient vanuit je eigen perspectief zelfstandig te werken en een dienstverband te voorkomen. Dat was al zo met de VAR, dat is zo met de modelovereenkomsten. En zal straks ook zo zijn met een verklaring voor opdrachtgeverschap. Het is dus van belang dat je zo’n overeenkomst goed doorleest en weet waarvoor je tekent.

Wat is belangrijk bij modelovereenkomsten als zzp in de zorg?

Een dienstverband voorkomen doe je in de praktijk op twee manieren. Je kan gaan voor het principe van ‘vrije vervanging’. Dit principe stelt dat jij als ondernemer zelf mag bepalen wie je naar jouw opdracht stuurt. Dat kan dus ook iemand anders dan jijzelf zijn. Iemand in een dienstverband kan dat niet, dus vanuit dat perspectief is iemand die zich vrij kan laten vervangen te kwalificeren als ‘niet in loondienst’. Ook kun je ook kiezen voor een stellingname dat je ‘geen sturing’ ontvangt van de opdrachtgever. Je klaart de klus op een wijze waarin je geen leiding ontvangt, omdat jij tenslotte de specialist bent die de klus komt klaren. Als je één van de twee zaken in voldoende mate aan kunt tonen, dan ben je vrij gepleit van een dienstverband.

Als je modelovereenkomsten op de site van de Belastingdienst opent, dan zie je geel gearceerde passages. Dit zijn voor de Belastingdienst belangrijke onderdelen van de modelovereenkomst en gaan in op de bovenstaande twee punten; vrije vervanging en sturing.

Als ik een modelovereenkomst gebruik, ben ik dan meteen ondernemer?

Nee. Modelovereenkomsten zeggen niets over jouw status als ondernemer voor de Inkomstenbelasting, ofwel zzp’erschap. Het één (voorkomen werkgeverschap), heeft niets met het ander (jouw ondernemerschap) te maken. Ik merk dat zowel opdrachtgevers als zzp’ers dit verwarrend vinden. Het is toch echt zo dat het werken met modelovereenkomsten jou niet veilig stelt als ondernemer. Je kunt nooit vooraf weten of je ondernemer bent voor de Inkomstenbelasting en daar heeft de wet DBA niets aan veranderd. Een modelovereenkomst stelt de opdrachtgever veilig, mits die volstaat, en niet jou als zorg ZZP.

Om als ondernemer gezien te worden door de Belastingdienst is het belangrijk rekenen te houden met de 10 ondernemerscriteria. Deze kan je hier vinden: 10 ondernemerscriteria voor zzp'ers in de zorg uitgelegd

Wat nu?

Het is, en blijft, belangrijk om te weten hoe jij je als opdrachtnemer ten opzichte van een werknemer kunt onderscheiden. Een arbeidsovereenkomst kenmerkt zich bijvoorbeeld door elementen als loon, gezag, persoonlijke arbeid, onbepaalde looptijd. Als opdrachtnemer spreek je over tarief, is er (nagenoeg) geen sprake van een gezagsverhouding, kun je jezelf laten vervangen en voer je opdrachten voor bepaalde tijd uit. Juist deze elementen zie je terug in de overeenkomst van opdracht.

Het werkzaam zijn buiten dienstverband kent geen garantie. Juridische en fiscale waarborging is helaas niet mogelijk. Daarom: wees consequent in jouw rol als opdrachtnemer, communiceer vanuit ondernemerschap, gebruik een overeenkomst van opdracht en versterk jouw positie door je kennis actueel te houden.

Vanwege de administratieve last die de wet DBA met zich meebrengt en de onduidelijkheid of overeenkomsten juridisch sluitend zijn, wordt deze wet opgevolgd door een verklaring voor opdrachtgeverschap per opdracht via een (niet verplicht gestelde) webmodule. Binnen de webmodule beantwoord je vragen over de opdracht die je gaat verstrekken. Aan de hand van de uitkomst wordt direct (zonder tussenkomst van een persoon) beoordeeld of de opdracht buiten dienst kan. De webmodule maakt een overeenkomst die door jou en de opdrachtnemer getekend kan worden. Over de concrete invulling en toepasbaarheid van de webmodule is nog geen volledige duidelijkheid. De webmodule zou in 2021 actief worden.

Het werken met een goedgekeurde modelovereenkomst is overigens niet verplicht voor opdrachtgevers. Een eigen overeenkomst kan ook prima dienst doen om werkgeverschap te voorkomen, mits deze voldoet aan de eisen. Als ZZP in de zorg dien je vooral goed op te letten of jij jouw ondernemerscriteria haalt en dat je houdt aan een modelovereenkomst als je deze hebt getekend.

Lees verder: Vervolg op de wet DBA in voorbereiding. Hoe ziet het eruit?