Zorgverlener moet boodschap falend zorgstelsel naar verzekerden communiceren

Zorgverlener moet verzekerde teleur gaan stellen

Volgens kennisorganisatie Nivel moeten 'beleidsmakers en zorgverleners' verzekerden teleur gaan stellen over het falende zorgstelsel. "De kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de gezondheidszorg staan onder druk... en ... zorggebruikers moeten door beleidsmakers en zorgprofessionals tijdig en volledig geïnformeerd worden over de noodzaak van aanpassingen in de gezondheidszorg. Wees transparant over wat veranderingen in de gezondheidszorg gaan betekenen voor zorggebruikers." Hiermee stelt Nivel dat zorgprofessionals zelf de verzekerde teleur moeten gaan stellen over verminderende beschikbaarheid van zorg. Daarmee wordt de boodschap van een falend zorgstelsel de verantwoordelijkheid van de zorgverlener.

Zorginfarct wordt het nieuwe normaal

Het is geen zorgverlener ontgaan dat de beschikbaarheid en kwaliteit van zorg al jaren achteruit gaat. Inmiddels begint dit probleem ook herkenbaar te worden voor verzekerden. Er zijn steeds minder mensen om hetzelfde werk mee te doen. Zorgprofessionals merken dat al jaren aan een te hoge werkdruk, te hoge administratieve lasten en een slechte werk en privé balans. Vele honderdduizenden zorgverleners verlieten de afgelopen jaren de zorg als gevolg hiervan. Inmiddels merken ook verzekerden dat de zorg achteruit gaat. Dit wordt ook wel het zorginfarct genoemd. Waarom wordt dit probleem niet opgelost?

• Nederland durft tot op heden niet te kiezen. Gaan we hetzelfde doen voor meer geld, of minder voor hetzelfde geld?
• De business-case is niet meer op orde. Zorgorganisaties krijgen het financieel niet meer rond;
• Het zorgstelsel vertrekt vanuit wantrouwen, in plaats van vertrouwen. Dit brengt zorgprofessionals in de verdrukking;
• Zorgverzekeraars lobbyen voor het behoud van dit stelsel. Een stelselwijziging wordt tot nu toe uit de discussie gehouden.

Steeds vaker gaan cliënten, patiënten en deelnemers geconfronteerd worden met oplopende wachttijden, verminderde beschikbaarheid van zorg, verslechterende kwaliteit en minder tijd en aandacht voor zorgbehoevenden. Volgens Nivel is het aan jou om verzekerden hierover teleur te staan stellen. Zet je schrap, want Nivel verwacht dat "wanneer zorggebruikers niet begrijpen waarom veranderingen optreden dat tot weerstand kan leiden." 

Zorgverleners stromen uit omdat zij geen goede zorg kunnen bieden

Zijn zorgprofessionals bereid om te bijven werken in de zorg als zij geen goede zorg kunnen bieden? Het antwoord daarop lijkt negatief te zijn. De voornaamste redenen van uitstroom hebben te maken met het niet kunnen bieden van goede zorg. Volgens Berenschot speelt een te hoge werkdruk een grote rol bij de uitstroom, waarbij 'bijna de helft van de werknemers de werkdruk te hoog vindt. Dit gaat ten koste van de aandacht voor de cliënt, hun drijfveer om in de zorg te werken. Mede door de hogere werkdruk neemt ook het verzuim toe, waardoor de werkdruk verder oploopt. Zo ontstaat een negatieve spiraal' ... 'Cliënten vertonen vaker complexer of onbegrepen gedrag en/of hebben zwaardere lichamelijke problemen of er is sprake van multimorbiditeit. Tevens neemt het aantal crisissituaties toe. Hierdoor is het werk zwaarder geworden en dit zal alleen maar verder toenemen. Medewerkers hebben nu veelal (te) weinig tijd om hun vaardigheden te ontwikkelen om aan de vraag en strengere kwaliteitseisen te kunnen voldoen. Meer tijd en geld om kennis bij te houden en te vergroten, wordt heel belangrijk geacht voor het behoud van professionals en is cruciaal om de kwaliteit van zorg op peil te houden.' Berenschot geeft aan dat zorgverleners ondersteund moeten worden om goede zorg te kunnen blijven bieden. Nivel stelt dat een gebrek aan goede zorg het nieuwe normaal wordt.

Waar is de zorgplicht van de zorgverzekeraar?

Is het aan de zorgverlener om het falende zorgstelsel uit te leggen aan verzekerden? De verantwoordelijkheid van toegang, kwaliteit en beschikbaarheid van zorg is niet de verantwoordelijkheid van de zorgprofessional, maar die van de zorgverzekeraar. Het valt op dat de rol van de zorgverzekeraar volledig buiten beschouwing gelaten is door Nivel. De woorden 'zorgverzekeraar', 'verzekerde' of 'zorgplicht' komen welgeteld nul keer terug in de transparantiemonitor 2023. Het recht op zorg maakt onderdeel uit van de Nederlandse grondwet, waarbij zorgverzekeraars de opdracht hebben om te voorzien in hun zorgplicht richting verzekerden. De grondwet is niet aangepast op dit punt. De verzekerde zal zich toch echt bij de zorgverzekeraar moeten melden bij onvoldoende beschikbaarheid van zorg. Daar ligt de opdracht om alsnog voldoende zorg van goede kwaliteit te contracteren. Zorgverzekeraars verschuilen zich inmiddels achter de krapte op de arbeidsmarkt en geven aan dat "we het internationaal gezien echt best goed doen. Andere landen kijken met jaloezie naar de toegankelijkheid en organisatie van de Nederlandse zorg.” De mensen die het werk uitvoeren doen kijken daar inmiddels heel anders naar.