Verkiezingsprogramma's: overzicht van zzp maatregelen
Sep 14, 2023Hoe gaat de zzp'er in de zorg de verkiezingen in? We vergeleken de verkiezingsprogramma's voor een overzicht van algemene zzp maatregelen. Daarnaast keken we ook naar uitspraken over zzp'ers in de zorg in het bijzonder. Politieke partijen blijken slecht geïnformeerd over de beweging van zzp'ers in de zorg.
Over zorg zzp kun je een besluit nemen
We vergeleken de verkiezingsprogramma's van dit moment met elkaar. Wordt er over zzp gesproken en zo ja, wat zegt men over de zorg in het bijzonder? In politiek Den-Haag blijkt de zzp'er in het publieke domein nog steeds een heel eenvoudig probleem. De trend is dat zzp in de zorg onwenselijk is, want het betreft hier publiek geld. Als de handhaving rondom schijnzelfstandigheid wordt opgevoerd, dan vallen zzp'ers in de zorg ongetwijfeld door de mand, zo is de gedachte. We lazen vooral over een maximum aantal zzp'ers en maximum tarieven. We lazen niets over de constructieve oplossingsrichting van het fiscaal kader zzp zorg en over het risico dat we zzp zorgmedewerkers kwijt raken bij een gedwongen dienstverband.
Tip: wil je op de hoogte blijven over de actualiteit rondom zzp en verkiezingen? Check dan ZZPkiest.nu
NSC: 'eerlijke en inclusieve arbeidsmarkt'
Het verkiezingsprogramma van Nieuw Sociaal Contract (NSC) heet 'Tijd voor herstel'. Het woord 'zzp' komt niet voor in het document, alhoewel NSC wel een aantal signalen afgeeft over hoe zij kijkt naar zelfstandig ondernemers. De partij neemt het advies van Borstlap en de commissie Regulering van Werk (2020) zeer serieus. Vaste dienstverbanden worden de norm, flex kan ingezet worden voor ‘piek en ziek’ en zelfstandigen krijgen duidelijkheid over de kaders waarbinnen zij kunnen ondernemen. Werkenden moeten niet met elkaar concurreren op de arbeidsrelatie, dus de fiscale behandeling van vaste werknemers, uitzendkrachten en zelfstandigen wordt zo veel mogelijk gelijkgetrokken. De wet DBA moet van tafel, omdat dit niet werkt. Er moeten heldere en meetbare criteria komen voor de relatie tussen zelfstandigen zonder personeel en hun opdrachtgevers. NSC wil een publieke basisverzekering voor arbeidsongeschiktheid voor alle werkenden.
GroenLinks / PvdA: maximum voor zorg zzp
Het GroenLinks en de Partij van de Arbeid (PvdA) werken Samen voor een hoopvolle toekomst. Het woord 'zzp' komt elf maal voor in het programma. Mensen die in de publieke sector werken, moet daar trots op kunnen zijn. Daar is wel voor nodig dat mensen in loondienst werken, dat is namelijk solidair volgens GroenLinks / PvdA. Het huidige systeem zorgt voor een toename aan zzp’ers en die zzp'ers hollen de solidariteit uit. Zzp'ers verlagen de solidariteit binnen organisaties, drijven de kosten op en verhogen de werkdruk voor collega’s die wel in loondienst blijven werken. Daarom komt er een limiet aan de inzet van zzp’ers sectoren zoals de zorg. Werken als zzp'er is geschikt voor werk dat geen onderdeel is van de organisatie of dat niet behoort tot de gewone werkzaamheden. Een sociaal vangnet en goed pensioen past bij alle werkenden en er moet dan ook een collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering en pensioen georganiseerd worden. De verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) geldt voor alle zzp’ers, met een eerlijke bijdrage van de opdrachtgever en een betaalbare premie.
VVD: aanpak schijnzelfstandigheid 'risicosectoren'
Het verkiezingsprogramma van de VVD heet Ruimte geven. Grenzen stellen. Het woord 'zzp' komt vijfmaal voor in het programma. De VVD stelt ruim baan te willen geven aan ondernemers en het MKB. Als zzp'ers weloverwogen en bewust voor zelfstandig ondernemerschap kiezen, dan moet de overheid hen niet onnodig in de weg zitten. Er moet helderheid komen voor zelfstandigen en er is anderzijds een aanpak nodig voor schijnzelfstandigheid. "Wie in alles een werknemer is, moet ook gewoon een arbeidscontract krijgen. We verduidelijken daarom de regels, waarbij evidente zzp’ers buiten schot blijven. Bij de handhaving richten we ons in eerste instantie op risicosectoren. We werken toe naar een aparte rechtsvorm voor zzp’ers, om iedere zelfstandige ondernemer op voorhand duidelijkheid te kunnen bieden. En we blijven de positie van zzp’ers in de polder versterken."
D66: in de zorg werken schijnzelfstandigen
D66 biedt met haar programma 'nieuwe energie voor Nederland'. D66 vindt "dat mensen zelf moeten bepalen hoe zij hun werkende leven inrichten; als werknemer, als zelfstandige of als werkgever... "De positie van zelfstandigen wordt verbeterd", zo stelt de partij. "De criteria op basis waarvan je kunt ondernemen als zelfstandige moeten daarom veel duidelijker worden, zodat er ruimte en rust ontstaat voor deze ondernemers. Door de definitie en het begrip gezag meer aan te passen aan de huidige tijd, moet het onderscheid tussen een werknemer en een zelfstandige veel duidelijker worden." Verder wil D66 "de fiscale verschillen tussen werknemers en ondernemers verder te verkleinen, door belasting op inkomsten uit onderneming te verhogen en de mkb-winstvrijstelling te maximeren. Werknemers betalen nu namelijk bij hetzelfde inkomen veel meer belasting, en een gelijkere fiscale behandeling geeft meer ruimte in de beoordeling van de arbeidsrelatie of iemand als zelfstandige kan werken. De zelfstandigenaftrek wordt omgevormd naar een urenvoordeel voor alle werkenden die meer die dragen per week werkt." Daarnaast wil D66 schijnzelfstandigheid 'hard aanpakken'. Vooral in de zorg en onderwijs, zo blijkt. "Een te grote groep mensen bevindt zich in een onzekere positie omdat ze als zelfstandige werk doen, terwijl ze feitelijk werknemer zijn. Dit gaat ten koste van hun werkzekerheid en hun sociale zekerheid. In een aantal (publieke) sectoren werken nu steeds meer zelfstandigen die daar eerder werkten als werknemer. Met de huidige personeelskrapte biedt zelfstandigheid soms de mogelijkheid om een hoger tarief te vragen en bijvoorbeeld eisen te stellen aan roosters of nachtdiensten. Tegelijkertijd botst dit met het collectieve belang dat er altijd iemand is om zorg te verlenen of om voor de klas te staan." Voor de GGZ sector wijdt D66 nog even extra uit. "In de psychiatrie werken nu te veel mensen als zelfstandige. Daardoor zijn crisiszorg en andere diensten bijvoorbeeld ‘s avonds of in het weekend niet goed te vullen. De druk bij psychiaters in loondienst loopt op. Daarom wil D66 het werk in loondienst aantrekkelijker maken en tegelijkertijd oneigenlijk zzp-schap tegengaan."
CDA: maximum voor zorg zzp
Het CDA wil Recht doen met een hoopvolle agenda voor heel Nederland. Het woord 'zzp' komt tweemaal in het programma voor. Om de zorg "betaalbaar te houden" komt er "een maximumnorm voor het aantal zzp’ers in zorgfuncties. Een verpleegkundige is geen ondernemer en we voorkomen een onnodige tweedeling in zorgfuncties." Voor alle zzp'ers moet er "een betaalbare en uitvoerbare basisverzekering tegen arbeidsongeschiktheid voor alle zzp’ers komen, als vangnet om grote inkomensrisico’s bij ziekte tegen te gaan."
BBB: maximum tarief voor zorg zzp
Het verkiezingsprogramma van de BBB heet Iedere dag bbbeter. Het woord 'zzp' komt acht maal voor. Het werken in de zorg moet weer aantrekkelijk worden. "Zorgpersoneel in loondienst moet meer zeggenschap, regie en voorrang krijgen over roosters en werktijden. De vlucht naar zzp-schap onder zorgpersoneel moet worden voorkomen, volgens BBB. Het tarief van zzp’ers werkzaam in het publieke domein wordt gemaximeerd ten opzichte van het tarief van iemand in vaste dienst, inclusief een reële opslag. Avond- nacht- en weekenddiensten leiden zowel voor mensen in loondienst als zzp’ers tot een toeslag op het uurtarief." De arbeidsmarkt moet mee veranderen om deze aantrekkelijk te houden. Meer flexibiliteit in vaste arbeidscontracten, minder verschillen tussen vast, flex en zzp zijn nodig. Ook een andere manier van belasting heffen, zodat meer werken ook daadwerkelijk loont, is nodig. "De basishouding van de overheid moet zijn dat zij werknemers, werkgevers en vrijwilligers vanuit vertrouwen benaderd worden."
ChristenUnie: terugdringen zzp'ers in de zorg
Het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie stuurt aan op 'Nieuwe Verbondenheid', maar dan exclusief zzp'ers in de zorg. De ChristenUnie wil "zzp’ers in de zorg terugdringen. Het aantal zzp’ers in de (langdurige) zorg dringen we terug omdat dit negatief uitpakt op de (kwaliteit) van zorgverlening." Voor zzp'ers in het algemeen wil de ChristenUnie "de verschillen tussen zelfstandigen en werknemers in loon- dienst verkleinen. Er komt een verplichte verzekering tegen arbeidsongeschiktheid. We zien te veel zzp’ers die ondernemer lijken, maar schijnzelfstandige zijn (al dan niet gedwongen). Zij zijn vaak onvoldoende beschermd tegen arbeidsongeschiktheid en bouwen vaak te weinig reserves op voor een goed pensioen."
SP: geen gedwongen zorg zzp
Het verkiezingsprogramma van de SP heet Nu de mensen en spreekt eenmaal over 'zzp'. de SP denkt dat mensen in de zorg gedwongen worden tot zzp. "We voorkomen dat mensen gedwongen als zelfstandige aan de slag moeten, zoals in de bouw, de zorg of bij bedrijven als Uber. De handhaving hierop wordt flink opgeschroefd. Voor ZZP’ers verbeteren we de sociale zekerheid, onder meer door het recht op een goed pensioen en een collectieve verzekering tegen arbeidsongeschiktheid. We stoppen met de uitbuiting van werknemers, door een einde te maken aan alle vormen van onzekere arbeidscontracten, zoals nulurencontracten."
PvdD: bestrijden schijnzelfstandigheid
Volgens de Partij voor de Dieren is er Een wereld te herwinnen! Driemaal komt het woord 'zzp' voor in het programma. Het aantal verschillende arbeidscontracten moet beperkt worden en er moet een zelfstandigencontract voor zzp’ers komen. "We bestrijden schijnzelfstandigheid en het dwingen van medewerkers om zzp’er te worden."
SGP: balans ondernemerschap en dienstverband
Het verkiezingsprogramma van de SGP heeft als motto 'In vertrouwen'. "De overheid moet gezond zelfstandig ondernemerschap stimuleren. Toch verdient de waarde van een vaste, duurzame baan meer aandacht... Het is belangrijk dat er een duidelijke afbakening komt tussen zzp’ers die echte ondernemers zijn, en zzp’ers die feitelijk gezien werknemers zijn. Als iemand op vrijdag het kantoor of de werkplaats verlaat als werknemer en op maandag als zelfstandige terugkomt om hetzelfde werk te doen, is er meestal geen sprake van gezond zzp-schap." En meer specifiek over de zorg: "Het komt té vaak voor dat zorgwerkers vanwege oneigenlijke (financiële) prikkels uit loondienst treden en als zelfstandige aan de slag gaan. Duurzame arbeidsrelaties moeten daarom aantrekkelijker worden gemaakt en in balans worden gebracht met ‘echt’ ondernemerschap."
DENK: ruimte voor de zorg
Het programma van DENK heet 'DENK anders', waarmee zij 'de strijd voor een rechtvaardige samenleving met eerlijke verdeling van welvaart opvoert'. Het woord 'zzp' komt eenmaal voor in het programma bij 'een betaalbare en verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp'ers.' Voor de zorgsector pleit zij voor een kleinere rol voor zorgverzekeraars en ruimte voor zorgprofessionals die hun werk willen doen. Zij maakt hierbij geen onderscheid tussen zelfstandigen en medewerkers in loondienst.
BVNL: ruimte voor ondernemers
Het verkiezingsprogramma van BVNL stelt dat Nederland voorop en vooruit moet lopen. Het programma heeft vijf maal het woord 'zzp' in zich. "Het MKB en de zzp’ers zijn de motor van de Nederlandse economie. 80% van alle banen wordt gegenereerd door ondernemers. De overheid moet zich daarom minder bemoeien met ondernemers. BVNL wil de belastingen en werkgeverslasten voor ondernemers omlaag brengen, de bureaucratie verminderen en het gelijke speelveld weer terugbrengen in de markt door in elk geval geen regels te maken die strenger zijn dan het EU gemiddelde. De VAR-verklaring moet weer ingevoerd worden, zodat duidelijk is voor een opdrachtgever wanneer een zzp’er daadwerkelijk een ondernemer is."
JA21: geen zzp standpunt
Het verkiezingsprogramma van JA21 spreekt niet over 'zzp'. De partij wil "de personeelstekorten in de zorg oplossen door het aanbieden van betere arbeidsvoorwaarden, scholingsmogelijkheden en het verminderen van de regeldruk."
50PLUS: minimumtarief zzp
Het verkiezingsprogramma van 50PLUS spreekt eenmaal over 'zzp'. "50PLUS wil een minimumtarief invoeren voor ZZP-ers van ten minste 200% van het minimumloon. Als mensen minder verdienen dan 200% van het minimumloon dienen de werknemersrechten dienen beschermd te worden." Verder wil 50PLUS meer aandacht en (financiële) waardering voor medewerkers in de zorg. Zij wil alle artsen en specialisten in loondienst brengen.
FVD: ruimte voor ondernemers
Het Forum Voor Democratie presenteerde medio september haar Programma van Hoop, Optimisme en Herstel en haalt 13 maal het woord 'zzp' aan. "Nederland telt ruim 1,7 miljoen ZZP- ers. Deze groep is essentieel voor onze economie en samenleving. Maar het werken wordt hen niet makkelijk gemaakt. De Wet DBA heeft ervoor gezorgd dat veel ZZP’ers zonder werk zitten. De dreiging van boetes en naheffingen heeft opdrachtgevers massaal afgeschrikt om met ZZP’ers in zee te gaan. De huidige wetgeving moet zodanig worden aangepast dat ZZP’ers met vertrouwen kunnen doen waar ze goed in zijn. Forum voor Democratie wil de belastingvrije voet fors verhogen zodat veel ZZP’ers meteen ook met minder administratieve rompslomp geconfronteerd worden." Het FVD heeft kritiek op "ZZP-huisartsen die gedurende een korte periode invallen de patiënten niet kennen, ze bouwen geen behandelrelatie op en leveren kortdurende zorg."
PVV: ruimte voor ondernemers
De PVV zet met het verkiezingsprogramma "Nederlanders weer op 1", zo luidt de belofte. "Geen onnodige extra regels en verplichtingen voor zzp’ers: betaalbaar vrijwillig verzekeren arbeidsongeschiktheid en pensioen." is de enige uitspraak over zzp. Voor het zover het de zorg betreft worden er geen uitspraken gedaan voor of tegen zelfstandigen in de zorg.
BIJ1: steun voor aanpak schijnzelfstandigheid
Het verkiezingsprogramma van BIJ1 is een partijprogramma zonder specifieke naam. Het woord 'zzp' komt tweemaal voor, maar in de context van de arbeidsmarkt of de zorg. BIJ1 stelt dat "Werknemers die langer dan negen maanden met een tijdelijk contract werken, krijgen een vast contract. We verbeteren de ontslagbescherming en gaan schijnzelfstandigheid tegen."
Meer lezen over de inhoud van verkiezingsprogramma's en de behoeften van flexibel werkenden? De werkvereniging schreef een kieswijzer voor Modern Werkenden.
