Wordt de zorg ontwricht door zzp'ers, of door de zorg zelf?
Jun 21, 2023De zorg raakt steeds verder ontwricht en de vraag is hoe dat komt. Een koepel van uitzendbureaus zei onlangs dat de ontwrichting van de zorg door zzp'ers komt. Het adviesorgaan Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) publiceerde een kritisch rapport over het waarom burgers inmiddels de zorg niet meer krijgen waar zij recht op hebben. Wordt de zorg ontwricht door zzp'ers, of door de zorg zelf?
Zzp'ers ontwrichten de zorg
Uitzendbureaus hebben de afgelopen jaren steeds meer last gekregen van zzp'ers. Vroeger kozen flexibel werkenden nog voor uitzenden of detacheren, maar inmiddels is zzp-schap de voorkeur geworden. Omdat je als bureau meer geld verdient met uitzenden dan met bemiddelen, hebben intermediairs hier financieel last van. Dus is het weer eens tijd om de vinger te wijzen naar de zzp'er. De 'onstuimige groei' van zzp'ers heeft de zorgsector ontwricht, zo stelt ABU-directeur Jurriën Koops. Volgens Koops is het 'noodzakelijk dat er snel duidelijke en uitvoerbare zzp-regels komen', want het moet afgelopen zijn met al die gelukszoekers die 'louter om financiele redenen' kiezen voor het zzp-schap. Randstad, één van de grootste leden van de ABU, was begin dit jaar in het nieuws met zijn oproep om in te grijpen in flex.
Verplichte AOV en verlaging zelfstandigenaftrek is onvoldoende
Het valt op dat de ABU inmiddels een nieuwe koers kiest in het geweld tegen zzp'ers. Dit is relevant, omdat de ABU invloedrijk is binnen de Sociaal Economische Raad (SER) en heel bepalend is voor overheidsbeleid. In het interview met Koops geeft hij aan dat de versnelde afbouw van de zelfstandigenaftrek en de verplichte AOV verzekering zzp alvast onvoldoende zijn om de groei aan zzp'ers tegen te houden. 'Voor de zij-aan-zij-zzp’er in bijvoorbeeld de zorg en het onderwijs is het effect van die verlaging marginaal, omdat zij een goed tarief in rekening kunnen brengen.' Anders gezegd: de maatregelen tegen zzp'ers zijn onvoldoende. Koops oppert alvast de volgende ingreep in de faciliteiten van de zzp'er: begrenzing van de mkb-winstvrijstelling.
De zorg ontwricht de zorg
Enkele dagen later is er dan een rapport van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) die stelt dat de manier waarop de zorg nu werkt, de zorg ontwricht. De RVS is de organisatie die onlangs aangaf dat een zzp quotum een onverstandig idee is. In het rapport 'Applaus is niet genoeg' van november 2020 gaf de RVS aan dat "het zzp-schap een oplossing lijkt voor de individuele zorgverlener in de zoektocht naar meer zeggenschap en flexibiliteit." In deze verschenen rapport 'Met de stroom mee' lees je een herkenbare opsomming over de problemen van de zorg van dit moment. De zorg is al lang niet meer het beste stelsel ter wereld en verzekerden krijgen niet langer de zorg die zij nodig hebben. "De grens is bereikt, de rek is eruit, het kan zo niet langer. Deze boodschap komt niet alleen van burgers die goede zorg missen, maar ook vanuit de zorgsector zelf." Concurrentie in de zorg moest leiden tot kostenbeheersing, maar dat is niet gelukt. "Het grondwettelijk verankerde recht op gezondheid is niet meer waar te maken binnen het huidige stelsel. Dat is reden voor grote zorg en groot alarm voor de sector en de samenleving... Het is tijd voor verandering van het stelsel."
Zorgmedewerkers staan onder forse druk
"De personele schaarste wordt ... ook veroorzaakt door de focus op beheersing van financiële houdbaarheid van de zorg ... De dominante focus op de beheersing van zorguitgaven heeft bijgedragen aan de personele schaarste ... Hoewel de regering in de afgelopen 10 jaar sterk heeft gefocust op het beheersen van zorguitgaven, is de zorgvraag niet gedaald, integendeel. Het (indirecte) gevolg daarvan is dat het aantal banen in de zorg niet is meegestegen met de toegenomen vraag en dat werkenden in zorg zijn geconfronteerd met toenemende werkdruk. Bovendien hebben groepen werkenden in de zorg – zoals verzorgenden en helpenden – te maken met een salaris waarmee zij niet of nauwelijks economisch zelfstandig kunnen zijn. Ten slotte zien we dat administratieve lasten een hardnekkig probleem blijven in de zorg... Strikte voorschriften, kwaliteitsregulering en (sterk verschillende) verantwoordingseisen leiden tot afwenteling van hoge administratieve lasten op zorgverleners en aanbieders, waardoor minder efficiënt gewerkt kan worden." - RVS rapport 'Met de stroom mee'.
De zzp'er is een gevolg van een ontwrichte zorgsector. Niet de oorzaak.
