Onderzoek: slecht bestuur leidt tot uitstroom, leidt tot inhuur PNIL

Journalistiek platform Follow the Money (FTM) vat een belangrijke ontwikkeling samen binnen de zorg. Slecht bestuur leidt tot uitstroom van vaste medewerkers, wat weer leidt tot hoge inhuur van PNIL. Als dan vervolgens de vergewisplicht achterwege blijft, zijn cliënten de dupe.

In het kort

• Bestuurders binnen de zorg zijn bezorgd over de stap naar zzp en hoge kosten aan externe inhuur (PNIL);
• Deze ontwikkelingen zijn symptomen van een dieper liggend probleem: steeds meer vaste medewerkers lopen weg;
• De uitstroom onder vast personeel komt door een onveilige cultuur; waar bestuurders zelf verantwoordelijk voor zijn;
• Steeds vaker komt het onderwerp slecht bestuur en slecht werkgeverschap als trend naar boven.

Slecht werkgeverschap leidt tot hoge inhuurkosten

Follow the Money (FTM) geeft aan dat falende jeugdzorgbestuurders prima medewerkers de deur uit jagen en vervolgens dure vervangers binnenhalen om de ontstane gaten in het rooster op te vullen. Het artikel centreert zich rondom een IGJ bezoek bij De Mutsaersstichting, maar duidt volgens FTM op een dieper liggend patroon van falend leiderschap met verstrekkende gevolgen. Organisaties komen in een vicieuze cirkel terecht die zij zelf veroorzaken. Vaste medewerkers ervaren een onveilige cultuur en onvoldoende werk- privé balans. Als gevolg daarvan verlaten tienduizenden zorgmedewerkers maandelijks het vaste dienstverband. Zij laten gaten vallen in het rooster die ingevuld moeten worden met flex en zzp. De noodzaak van externe inhuur neemt zo snel toe, dat de vergewisplicht regelmatig te wensen over laat. Gevolg: er komen mensen binnen die te weinig geschoold zijn voor de doelgroep aan cliënten. Met alle gevolgen van dien. Daarnaast zijn de uitgaven aan PNIL niet begroot en komen deze organisaties financieel in de problemen. Om daarna te klagen over de stijgende uitgaven aan PNIL. Inhuur die de organisaties zelf veroorzaakt hebben..

IGJ richt zich op slecht bestuur

In het voorbeeld van De Mutsaersstichting vertelden vaste medewerkers de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd dat zij zich door de jarenlange ‘onrustige en onprettige organisatiecultuur’ onveilig voelden. In het 25 pagina tellend rapport gaat de IGJ uitgebreid in op de werkomstandigheden van zorgmedewerkers. Behandelaren, leidinggevenden en groepsleiders liepen weg vanwege de wijze waarop de organisatie bestuurd werd. Dat bestuur heeft na een aantal ongezonde overnames de financiële problematiek voor zich uitgeschoven en daarmee uiteindelijk veel medewerkers overvallen. "Er was sprake van gebrek aan vertrouwen, gebrek aan vrijheid om functies goed uit te oefenen en er heerste een onveilige werkcultuur." Vanwege deze cultuur zijn veel goede medewerkers vertrokken en lopen de wachtlijsten op, zo laat het rapport zien. Het vermoeden is dat slecht bestuur een trend is die zich vooral bij grotere zorgorganisaties afspeelt.

FTM: trend van slecht bestuur gaat veel verder

"Wat zich in de Limburgse stichting heeft afgespeeld, lijkt veel op wat er is gebeurd bij andere hoogspecialistische jeugdzorginstellingen die Follow the Money onderzocht. Onderzoeken naar Pluryn, de Vigo Groep, Jeugdhulp Friesland, stichting Nidos en de locaties van stichting iHub legden dezelfde vrije val bloot.", aldus het artikel. Volgens FTM zijn medewerkers heel duidelijk over hun bestuurders: 'ze luisteren niet naar kritiek en doen de foute dingen op de verkeerde momenten. Toch leggen sommige bestuurders de oorzaak buiten zichzelf door te wijzen op ‘krapte op de arbeidsmarkt’.' We stellen zelf al langer dat als de overbelasting van zorgmedewerkers wordt genegeerd, de uitstroom verder doorstijgt. De relatie tussen slecht bestuur, verzuim en uitstroom is niet landelijk onderzocht.

Zonder grip op vast, geen regie over flex

De gevolgen van teveel flexibele krachten binnen een organisatie, wordt duidelijk via het voorbeeld van De Mutsaersstichting. Hoe keer je zo'n situatie? Als de client niet de dupe mag worden van teveel wisselende gezichten, dan zal er eerst grip moeten komen op vaste medewerkers. Want zonder grip op vast, geen regie over flex. Goed werkgeverschap binnen de eigen organisatie is top prioriteit. Als onderzoek laat zien dat slecht bestuur leidt tot uitstroom en die uitstroom al jaren stijgt, dan is de vraag hoe bestuurders daar zelf naar kijken. Vooralsnog blijft het stil aan die zijde. We zien wel dat zorgbestuurders last hebben van marktwerking op de arbeidsmarkt en daar hun beklag over doen. Ook horen we ze klagen over de gestegen PNIL kosten, zonder dat zij aangeven dat dit logisch is als verzuim records blijft breken. Misschien zijn zij zelf - meer dan zij weten - de veroorzaker van problemen waar zij nu zelf last van hebben. Ondertussen stappen steeds meer Jeugdzorg medewerkers over naar zzp en is de tevredenheid daarover hoog.