Wie gaat de urgente problemen in de zorg dan wel oplossen?

De verkiezingsprogramma's laten zien dat de politiek het niet (meer) aandurft om de zorg ingrijpend te veranderen. Daarmee negeren zij de zorgen van de kiezer, voor wie de gezondheidszorg de grootste prioriteit is. Als de politiek het niet durft, wie gaat de urgente problemen in de zorg dan wel oplossen?

Politiek pakt zorgsector niet aan

Het verkiezingsthema zorg is cruciaal voor de kiezer, maar wordt gemeden door de politicus, zo kopte de NOS dit weekend. De toegankelijkheid van de zorg is fors verslechterd, de werkdruk duwt mensen de sector uit en de financiële continuïteit van zorgorganisaties wordt bedreigd door tekort aan geld. In maart dit jaar durfde de eerste zorgverzekeraar het aan om publiekelijk te stellen dat de toegang tot zorg voor burgers wordt afgebouwd. Toen werd die boodschap nog gelaten aangehoord. Nu de verkiezingsprogramma's zijn gepubliceerd wordt duidelijk dat geen enkele partij zich politiek verantwoordelijk voelt voor het ombouwen van het zorgsysteem. Ondertussen gaat de afbraak van zorg ook zonder politiek draagvlak gewoon verder. Niets doen blijkt ook een keuze.

Ondertussen glijdt de sector onderuit

De problemen in de zorgsector zijn door het achterstallige onderhoud complex en veelzijdig geworden. Dit komt doordat zorg op financiële gronden al jaren wordt uitgekleed, terwijl financiers van de zorg blijven doen alsof het beter en goedkoper kan. Dit maakt het lastig om goed te zien hoe de zorg ervoor staat. In de thuiszorg valt goed te zien hoe bijzonder de situatie van het moment is. Zorgverzekeraars kochten vorig jaar voor een miljard euro minder thuiszorg in dan logisch zou zijn, terwijl de tarieven voor zorg daar zo laag zijn dat zorgorganisaties al jaren rode cijfers draaien. Gelijktijdig gaf minister Helder aan dat haar speerpunt voor de ouderenzorg is dat ouderen "zelf thuis moeten wonen als het kan." De nadruk lag bij haar dus juist op de verliesgevende en verschraalde thuiszorg. Ouderenzorgorganisaties geven vervolgens logischerwijs aan dat ambities leuk zijn, maar wel randvoorwaarden nodig hebben. Daar wordt al jaren niet op ingegaan, met als gevolg dat de arbeidsmarktkrapte in de thuiszorg enorm is. Als op één plek de vicieuze cirkel van flexibilisering in de zorg te zien is, is het daar. In de thuiszorg werken verhoudingsgewijs de meeste zzp'ers in de zorg.

Stelselwijziging is taboe

Zorgverzekeraars zijn er in niet geslaagd in hun opdracht zorg efficiënter in te kopen. De toegang en kwaliteit is verslechterd. Door vergrijzing nemen de kosten aan de zorg ieder jaar toe en er is niemand die daar wat aan kan doen. Via de kaasschaaf beteugelen van de zorguitgaven, heeft inmiddels tot jarenlange financiële bezuinigingen geleid. Dit heeft grote gevolgen. Met titels als “Onweersbuien trekken over de zorgsector” en “Code Rood” gaven de accountants van Ernst & Young (EY) en BDO onlangs aan dat faillisementen van zorgorganisaties dreigen als het zo door gaat. Gisteren stelde de Rabobank dat innoveren onmogelijk is als je als zorgorganisatie in de rode cijfers zit. Het schip vergaat dus, maar ondertussen speelt het orkest door. Ondanks dat de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) opriep om nou eens op te houden met voortdurend nieuwe zorgakkoorden te sluiten, kwam er een... nieuw akkoord. Het Integraal Zorgakkoord kon niet op integrale steun rekenen, maar kwam er toch. Inclusief vage termen als 'passende zorg' en 'kwaliteitskompas', waar veel kritiek op kwam. Met het IZA brak weer een nieuwe fase van hoop aan voor bewindslieden, financiers en beleidsmakers. De zorgmedewerker zelf ziet de praktijk alleen maar verder verslechteren. Wie gaat de urgente problemen in de zorg dan wel oplossen? We zouden het je niet kunnen vertellen.