De afbraak van zorg gaat ook zonder politiek draagvlak gewoon verder

Ondanks dat het kabinet gevallen is, gaat de afbraak van zorg gewoon verder. Dit heeft gevolgen voor de praktijk van zorgaanbieders, zoals zzp'ers in de zorg. Zowel aan de zijde van de financiering van zorg als de toegang tot zorg wordt er belemmerd en beperkt. Een overzicht.

Zijn maatregelen in de zorg controversieel?

Als een kabinet valt, dan is het gebruikelijk dat het demissionaire kabinet voorzichtig om gaat met belangrijke dossiers. Op het moment dat een 'aanzienlijke minderheid' van de Tweede Kamer tegen een bepaald dossier is, dan wordt zo'n dossier 'controversieel' verklaard en mogen demissionaire ministers hier niet mee verder. Denk hierbij aan de dossiers asiel, wonen, de arbeidsmarkt, stikstof, landbouw of klimaat. De plannen rondom 'passende zorg' uit het Integraal Zorgakkoord (IZA) komen niet in het standaard rijtje van kritische dossiers voor, maar hoort daar misschien wel thuis. De stand van zaken is dat we een demissionair kabinet hebben, maar de plannen in de zorg ook zonder politiek draagvlak simpelweg doorgaan. Sterker nog, de burger is nooit bevraagd op het beperken van de toegang tot zorg.

Controversieel IZA akkoord niet controversieel verklaard

Je kunt je misschien nog herinneren dat het Integraal Zorgakkoord met veel vijven en zessen alsnog getekend werd, maar zonder breed draagvlak. Vooral de huisartsen stribbelden lang tegen en nogal wat organisaties haakten in een eerdere fase al af. Ook in een later stadium was er alsnog veel kritiek op vage termen zoals 'passende zorg'. Want is passende zorg niet vooral een manier om zorg niet meer te vergoeden? Het vermoeden was dat zorg met behulp van dit containerbegrip verder zou worden belemmerd en verschraald. Dat blijkt inmiddels het geval. Nu de Tweede Kamer tot september wacht met het controversieel verklaren van onderwerpen, gaan de beperkingen en belemmeringen in de zorg door. Onder leiding van Zorgverzekeraars Nederland, die uiteraard de oproep doet om het IZA niet controversieel te verklaren. Hoe wordt de toegang tot zorg belemmerd?

Hernieuwde poging tot torpederen ongecontacteerde zorg

Na 2 eerdere pogingen om de keuzevrijheid van verzekerden te belemmeren, zijn we inmiddels bij poging 3. Het afschaffen van de 'vrije artsenkeuze' of 'artikel 13' is al langer een vurige wens van zorgverzekeraars. In het Integraal Zorgakkoord werd de aanval op ongecontracteerde zorg heropent. Zorgverzekeraars willen de ruimte krijgen om (via de minister) de tarieven van zorgaanbieders zonder contract verder te verlagen. Met zo'n tariefsverlaging drukken zij kleinschalige zorgaanbieders - zoals zzp'ers - uit de markt, omdat het simpelweg te weinig betaalt om van rond te komen. Deze zorgverleners verlaten de sector, omdat zij geen contract kunnen krijgen met een zorgverzekeraar, ook al zouden zij dat willen.

Onmogelijke eisen

De eisen van zorgverzekeraars zijn vaak onhaalbaar voor kleine zorgaanbieders. Dit is ook de bedoeling, omdat zorgverzekeraars graag enkele grote zorgorganisaties contracteren in plaats van vele honderden kleinere. In hun strijd tegen ongecontracteerde zorg blijkt alles geoorloofd en strooien zorgverzekeraars met nepnieuws. De tien vragen die zorgverzekeraars eerst eens zouden moeten beantwoorden over dit onderwerp, blijven uiteraard onbeantwoord. Want de onderbouwing om ongecontracteerde zorg te belemmeren rammelt aan alle kanten. Toch is de internet consultatie over het nieuwe wetsontwerp om ongecontracteerde zorg te belemmeren van start gegaan. Het IZA stoomt dus rustig verder. Naderende gevolgen voor de burger: je wordt gedwongen tot het gebruik maken van een gecontracteerde zorgaanbieder. Die kampt met enorme personeelstekorten. Omdat zorgverleners massaal kleinschalig zijn gaan werken. Voor gecontracteerde zorgaanbieders zal gelden dat hun onderhandelingspositie richting zorgverzekeraars sterk zal verslechteren als er geen ongecontracteerde concurrenten meer over zijn. 

Beperking zorgpolis in volle gang

Een andere route die je met de mystiek van 'passende zorg' kunt doorlopen is het afbreken van de basispolis voor verzekerden. Onder de 'pakketagenda passende zorg' valt te lezen welke zorg van 2023 (!) tot 2025 wordt beperkt. "Om de druk op de schaarser wordende personele en financiële middelen te beheersen... gaan we niet-passende zorg tegen. Dat is zorg ... waarvan het organiseren en leveren een te groot beslag legt op schaars zorgpersoneel en het beschikbare zorgbudget." Anders gezegd; we schrappen zorg waarvan we van mening zijn dat het teveel tijd en geld kost. Op basis van welke objectieve criteria er wordt afgebouwd wordt niet duidelijk. Er wordt ingegrepen op medisch- specialistische zorg, geneesmiddelen, de geestelijke gezondheidszorg (ggz), eerstelijnszorg en 'de scheiding tussen formele en informele zorg wordt verminderd'. Dat is taal voor: los het met je eigen sociale netwerk maar op.

Hieronder een kort overzicht uit het rapport van de onderwerpen waarop ingegrepen wordt en de 'beargumentatie' ervan.

Zonder eigen netwerk is thuis sterven niet meer mogelijk

De afbraak van zorg gaat ook zonder politiek draagvlak gewoon door

"Het Zorginstituut verwacht dat de pakketagenda zal bijdragen aan het verhogen van de kwaliteit van zorg en gezondheidswinst voor patiënten..." Gelooft u het nog? De afbraak van zorg gaat door terwijl er geen enkel politiek draagvlak voor is. De burger heeft zich namelijk niet uitgesproken over het belemmeren en/of beperken van zorg. Daarnaast was er al sprake van een heel bijzondere situatie bij het niet integrale 'Integraal Zorgakkoord', waarvan sowieso al de vraag was of dit wel door de samenleving gedragen wordt. Dit blijken echter geen relevante vragen. De afbraak van zorg gaat ook zonder politiek draagvlak gewoon door.