Groei aantal zzp'ers in de zorg vlakt af: minder starters, meer stoppers

De Kamer van Koophandel (KvK) doet periodiek onderzoek naar startende, stoppende en failliete bedrijven. Onlangs maakte zij haar rapportage over 2023 op. De gezondheidszorg viel daarbij op. De groei van het aantal zzp'ers in de zorg vlakt af: er waren minder starters en meer stoppers. 

Minder starters, meer stoppers in de zorg

In 2022 steeg het aantal nieuwe bedrijven in de gezondheidszorg nog met 11%; in 2023 was dat met 6% bijna gehalveerd. Er waren in 2023 ruim 31.000 starters in de zorg en 15.500 stoppers. In 2022 lag het aantal starters nog 17% hoger en het aantal stoppers 21% lager. Daarmee startten er over heel 2023 gemiddeld 2500 zorgmedewerkers als zzp'er iedere maand en komt het gemiddeld aantal stoppers uit op zo'n 1300 per maand. De groep zzp'ers in de zorg groeit 'netto' met 1200 zzp'ers per maand. Volgens cijfers van het CBS steeg het aantal zzp'ers in de zorg in 2023 naar 203.000. De groep groeit daarmee nog wel, maar minder sterk dan de jaren ervoor.

Grote uitstroom in kwartaal 4 2023?

Als we de beschikbare cijfers van het CBS raadplegen, dan blijkt dat in kwartaal 1,2 en 3 van 2023 de groep stoppers in de zorg nog niet groter is dan de jaren ervoor. Het gemiddeld aantal stoppers ligt dan nog op zo'n 800 per maand; zo'n 7000 over de eerste drie kwartalen.

Om het aantal stoppers over heel 2023 uiteindelijk op 15.500 te krijgen moet de uitstroom dus vooral in kwartaal 4 hebben plaats gevonden. Dit zou kunnen betekenen dat er in één kwartaal 8500 (15.500 - 7000) stoppers in de zorg zijn geweest. De cijfers over kwartaal 4 moeten nog gepubliceerd worden.

Fiscaal kader zzp zorg

De Kamer van Koophandel haalt hoogleraar Joris Knoben aan die stelt dat ‘deze ontwikkelingen in de zorg gerelateerd zouden kunnen zijn aan de groeiende aandacht voor de negatieve effecten van (schijn)zelfstandigen in de zorg. Kabinet en brancheorganisaties hebben concrete afspraken gemaakt om de inhuur van zzp’ers in de zorg te beteugelen. Het zou logisch zijn als daardoor het aantal starters afneemt en er de nodige zzp’ers stoppen.' Hierbij refereert Knoben aan de doorbraak dat 3 ministeries en 6 koepels samenwerken aan een fiscaal kader zzp zorg. Dit fiscaal kader werd op 6 juli bekend gemaakt. Een andere ontwikkeling is de concept wet van minister van Gennip, die in oktober en november speelde en op veel weerstand kon rekenen.

Waar doen stoppers na hun zorg zzp?

Het wordt relevant om in kaart te brengen waar stoppende zzp'ers in de zorg vervolgens voor kiezen. Blijven zij in de zorg werken, of kiezen zij voor werk in een andere sector? Al langer bestaat het beeld dat zzp het alternatief is op uitstroom uit de zorg. Mochten alleen al bij de aankondiging van maatregelen veel zorgprofessionals hun conclusies trekken en stoppen als zzp'er, dan staat zeker niet vast dat zij vervolgens (weer) kiezen voor een dienstverband in de zorg. Als we kijken naar het gemiddelde profiel van zzp'ers in de zorg, dan gaat het vaak om (zeer) ervaren professionals die een vast dienstverband niet meer zien zitten. Voorzichtigheid lijkt dus geboden bij de introductie van nieuwe wet- en regelgeving.