Waarom stromen zoveel zorgverleners in en uit zzp-schap?

De laatste trendrapportage van de Kamer van Koophandel (KvK) laat zien dat er een forse stijging is van het aantal starters in de zorg. De kracht van de instroom in zzp-schap neemt toe. Daar staat tegenover dat er bijna 50% meer zzp'ers waren die zich uitschreven afgelopen maand. Waarom stromen zoveel zorgverleners in en uit zzp-schap?

De cijfers

Iedere maand geeft de KvK een trendrapportage uit. Hierin worden bijzonderheden toegelicht aan de hand van een infographic. De trendrapportage van mei 2022 laat de verschillen zien met mei 2021. De zorgsector springt eruit op twee manieren. In de maand mei '22 waren er 61% meer starters dan in mei '21. De stijging van de instroom was hoog, maar daarmee niet zo hoog als het record uit april '20. Toen was er een stijging van het aantal inschrijvingen met bijna 80% ten opzicht van het jaar ervoor. 

De uitstroom was in mei '22 ook aanzienlijk hoger dan het jaar ervoor. 41% meer zzp'ers in de zorg stopten ermee in de maand mei '22, dan in mei '21. Deze cijfers zeggen iets over de kracht van de instroom en uitstroom. Ze zeggen niet zozeer iets over het daadwerkelijk aantal starters en stoppers.

Absolute cijfers over de groei van het aantal zzp'ers beschreven we in het artikel 'Groei van aantal zzpers in de zorg zet door. 700% stijging in 15 jaar.'

Waarom stromen zoveel zorgverleners in en uit zzp-schap?

ZZP-erindezorg.nl staat dagelijks in contact met zzp'ers in de zorg. Van zorgprofessionals die voor het eerst overwegen flexibel te werken, tot aan ervaren zzp'ers die al 20 jaar als zelfstandige werkzaam zijn. Er wordt op landelijk niveau tot op heden zeer beperkt onderzoek gedaan naar de in- en uitstroom van zzp-schap in de zorg. Eigen onderzoek toont aan dat de redenen voor het starten en stoppen als zzp'er in de zorg veelal te maken hebben met de omstandigheden in een dienstverband. De ontwikkeling van zzp'ers in de zorg zien wij dan ook in breder perspectief.

De mobiliteit op de zorgarbeidsmarkt is hoog

Dat de Kamer van Koophandel cijfers publiceert over zzp'ers in de zorg doet ons concentreren op de zzp'er in de zorg. Het zou echter goed mogelijk zijn dat de mobiliteit in algemene zin hoog is binnen de zorg. In 2020 stelden we al vast dat bijna de helft van zorgmedewerkers binnen twee jaar haar werkgever weer verlaat.  Dit was vóór de eerste coronagolf.

Lees ook: Vast flex verhoudingen in de zorgsector raken meer verstoord

Negatieve ervaringen tijdens de corona pandemie

De ervaringen van zorgmedewerkers tijdens corona zijn overwegend negatief geweest. Tekort schietende beschermingsmaterialen, talloze diensten aan overwerk, kortstondig applaus voor de zorg, weglopende kamerleden bij een stemming over hogere lonen en een mislukte zorgbonus verder zijn veel zorgmedewerkers wakker geworden. Er is een besef ontstaan dat zij zelf de regie moeten nemen.

Flexibilisering dendert voort

Gesprekken met intermediairs laten zien dat over de hele linie flexibilisering in rap toeneemt. Het betref hier zowel uitzendkrachten, gedetacheerden als zzp'ers in de zorg. Hier zijn wervingscampagnes vanuit intermediairs voor nodig. Zorgmedewerkers melden zich over het algemeen spontaan en in grote getallen. Welke redenen geven zorgmedewerkers op om op zoek te gaan naar een ander vorm van arbeidsrelatie?

• Zorgmedewerkers worden overvraagd door werkgevers;
• De economische zelfredzaamheid staat onder druk, mede door hoge inflatie;
• Zorgmedewerkers kunnen werk en privé niet meer combineren;
• De sfeer binnen teamverband wordt steeds slechter. Een vast team heeft niet altijd meerwaarde meer.

Lees ook: Flexibilisering in de zorg stuwt voort: inflatie en verzuim torenhoog

Het gaat zorgmedewerkers niet om de arbeidsrelatie

Dat nu toevallig de database van de KvK goed op orde is en de bereidheid om hierover te communiceren groot is, wil niet zeggen dat de focus moet liggen op de zzp'er in de zorg. Waarom stromen zoveel zorgverleners in en uit zzp-schap? Veel zzp'ers in de zorg die wij spreken stellen dat niet zozeer het ondernemerschap zelf, als wel de wijze van werken als zzp'er centraal staat. Eigen regie, zeggenschap, werk en privé kunnen combineren, mantelzorger kunnen zijn en rond kunnen komen staan centraal. Het is dus niet zozeer het 'buiten dienstverband' werken als zzp'er, maar het niet langer in vaste dienst werken dat centraal staat. Dat veel zorgmedewerkers mobiliteit vertonen op de arbeidsmarkt en op zoek zijn naar een coping mechanisme voor de werkomstandigheden in de zorg kan hen niet verweten worden.

Lees ook: Zorgorganisatie biedt zzp-ers op eigen verzoek een dienstverband aan