Zorgfinancials: inhuur PNIL bij zorgorganisaties is 'losgeslagen bende'

Zorgorganisaties zijn niet 'in control' bij de inhuur van hun Personeel Niet In Loondienst (PNIL), aldus financiële controllers van de organisaties zelf. Tijdens het jaarlijkse congres van de beroepsgroep van 'zorgfinancials' (Fizi) bleek dat de regie over de inhuur van externen zoals zzp'ers in de zorg ontbreekt binnen zorgorganisaties.

Nieuwsbrief business partner Fizi - "De rode draad in de analyse van de zorgfinancials is dat door krapte op de arbeidsmarkt en het hoge ziekteverzuim veel zorgorganisaties de toevlucht hebben genomen tot PNIL, zonder daarbij goede beheersingsmaatregelen te treffen. Vrijwel alle deelnemers (van de workshop, red.) constateren dat de inzet van PNIL inmiddels - vrij vertaald - een 'losgeslagen bende' is die niet meer wordt beheerst. Er ontstaat een vicieuze cirkel die zorgaanbieders niet of nauwelijks weten te doorbreken." - uit de workshop 'De bittere pil van PNIL'.

Waarom is dit belangrijk?

Het grootste aandeel van externe inhuur van zorgorganisaties wordt gevormd door zzp'ers in de zorg. Al jaren worden zzp'ers ook in de zorg via een negatief frame vakkundig weggezet als graaiers en opportunisten. Het beperken van het uurtarief, alle diensten alle dagen moeten werken, het handhaven op schijnzelfstandigheid en een gedragscode voor de leveranciers van PNIL zijn voorbeelden van de huidige trends tegen de inzet van zzp'ers in de zorg. De kosten van PNIL in de zorg stijgen 'explosief' en dat wordt als zeer onwenselijk gezien. Maar hoe zit het het met zorgorganisaties zelf? Wat hebben zij te doen in dit verhaal? Zijn zij niet verantwoordelijk voor de regie over de inhuur van PNIL? Daarover komt zelden iets naar buiten en van maatregelen is al helemaal geen sprake. Dat de financieel verantwoordelijken van zorgorganisaties met elkaar vaststellen dat zorgorganisaties de controle kwijt zijn over de externe inhuur is relevant. 

Wat als inhuur PNIL een losgeslagen bende is?

Zorgvuldige inhuur van Personeel Niet In Loondienst (PNIL) is van grote betekenis voor de prijs en kwaliteit van zzp'ers in de zorg. Via onderhandelingen met leveranciers van PNIL - intermediairs geheten - kan er strak worden gecontracteerd. Goed contractmanagement betekent dus geld besparen en kwaliteit inkopen. Daarnaast is goede regie op externe inhuur PNIL bij organisaties van belang om grip te krijgen op vast - flex verhoudingen binnen teams. In de praktijk zien we echter terug dat zorgorganisaties over het algemeen weinig eisen stellen aan zzp'ers in de zorg. Dat zzp'ers duurder lijken dan zorgmedewerkers in loondienst is voor de media nog steeds voldoende reden om omvallende ziekenhuizen aan zzp'ers te wijten.

Kwaliteit van intermediairs en zzp'ers

Daarnaast merken we ook dat intermediairs met een keurmerk voor eerlijke bemiddeling, niet opvallen tussen de bureaus zonder zo'n keurmerk. Simpelweg omdat zorgorganisaties hier niet naar kijken. Dit heeft op zijn beurt weer tot gevolg gehad dat er ontzettend veel soorten bemiddelingsbureaus zijn ontstaan de afgelopen jaren. 'Als je maar levert', lijkt het voornaamste uitgangspunt te zijn. Als PNIL een losgeslagen bende is betaal je misschien teveel voor te weinig kwaliteit als zorgorganisatie. Waar veel zzp'ers last van hebben is dat door gebrekkige inhuur een verkeerd beeld ontstaat over wat een zzp'er is. Dit telt weer op tot negatieve landelijke beeldvorming. Plus het feit dat zzp-schap wordt onderschat door veel zorgmedewerkers die erin stappen.

Hoe kan inhuur PNIL bij organisaties verbeteren?

Tijdens de bijeenkomst van zorgfinancials is er ook gesproken over wat zorgorganisaties zou helpen om PNIL te verbeteren. Zij kwamen met de volgende suggesties.

1. Zorg voor een procedure voor de inzet van PNIL. Die blijkt er nu dus vaak niet te zijn;
2. Maak een verstandige personele planning, zodat je niet direct naar PNIL hoeft te grijpen;
3. Geef vaste zorgmedewerkers een groter contract als zij dat willen. Dit blijkt in de praktijk een probleem te zijn;
4. Bied zorgmedewerkers in de teams zelf inspraak en zeggenschap over de vervanging door PNIL.

De suggesties hierboven klinken vrij logisch, maar blijken ver af te staan van de praktijk. Ondanks dat zorgorganisaties veel last hebben van hoge kosten, lage kwaliteit en de mentaliteit van PNIL, worden hier geen maatregelen op bedacht. Daar tellen we bij op dat juist zorgorganisaties zelf ondernemerschap moeten gaan tonen op alle fronten van de arbeidsmarkt. Gaat dat lukken?