Is het percentage zzp'ers in een organisatie te beïnvloeden?

Zorgvisie presenteerde onlangs de resultaten van haar poll: "wat is het ideale percentage zzp’ers in uw organisatie?". Daar komt wat ons betreft een vraag voor. Is het percentage zzp'ers in een organisatie te beinvloeden?

Het 'ideale percentage' aan zzp'ers

Is het percentage zzp'ers in een organisatie te beïnvloeden? Met regelmaat wordt de suggestie gewekt dat dit mogelijk is. Zo was er in april dit jaar een voorstel van het CDA en de PvdA om te komen tot een maximum aantal zorg zzp'ers. In juni dit jaar pleitte ook minister Helder voor maximaal aantal zorg zzp'ers. De zorgverzekeraar gaat al een stap verder en stelt dat je je contract kwijt raakt bij teveel inzet van zzp'ers in de zorg. Het medium Zorgvisie voegde daar onlangs een perspectief aan toe en vroeg het "ideale percentage zzp’ers" voor een organisatie uit. De conclusie is dat zo'n 10% aan inhuur van Personeel Niet In Loondienst (PNIL) als wenselijk en werkbaar wordt gezien. "Met goede sturing op inzet, kosten en kwaliteit is het een waardevolle aanvulling op de eigen medewerkers.”,  zo luidde een van de constructieve opmerkingen.

Voor de inhuur van zzp'ers

Vorig jaar november lanceerde Zorgvisie een poll met de titel "Moeten zorgorganisaties stoppen met inhuur zzp’ers?" De uitslag van die poll liet zien dat de meerderheid (67%) geen verbod wil op de inhuur van zzp. Bij de reacties viel op dat vooral zorgbestuurders last lijken te hebben van marktwerking op de arbeidsmarkt. Bestuurders "leggen hun loyaliteit veel meer bij koepels, verzekeraars en politiek, in plaats van bij hun organisatie en personeel", zo merkt een van de respondenten op. De signalen van zorgmedewerkers in loondienst liggen anders. Zij stellen dat zzp’ers nodig zijn. Daarmee komt het beeld naar boven dat voor de praktijk zzp'ers in de zorg allang omarmt heeft, terwijl zorgbestuurders nog vooral in verzet zijn. 

Tegen uitgaven aan PNIL

En hoe duur is die PNIL dan precies? Alhoewel de inhuur van externen in de sector zorg onder het landelijk gemiddelde ligt van andere sectoren, houden de uitgaven aan 'Personeel Niet In Loondienst' (PNIL) de gemoederen bezig. Zo was vorige week nog het verwijt dat de inhuur van externen bij zorgorganisatie AxionContinu met € 6,5 miljoen steeg en daardoor een verlies van 7,9 miljoen euro in 2022 ontstond. Een causaal verband leggen tussen verlies lijden en externe inhuur is heel gebruikelijk geworden. Daarmee slaan we een belangrijke oorzaak van externe inhuur over. Als ziekteverzuim records blijft breken, zullen de kosten aan PNIL stijgen. Je kunt tegen PNIL uitgaven zijn, maar de praktijk laat zien dat als medewerkers in verzuim raken er geen alternatief is. 

Is PNIL te regisseren?

Zijn de uitgaven en het percentage aan PNIL te regisseren als je aan de ene kant zorgplicht hebt en aan de andere kant kampt met hoog verzuim en onvervulbare vacatures? Polls die betrekking hebben op 'voor' of 'tegen' inhuur, of een passend 'percentage' aan inhuur lijken de suggestie te wekken dat PNIL te regisseren is. Maar zijn de kosten aan PNIL niet (deels) de prijs voor slecht werkgeverschap? Zorgorganisaties voelen zich dikwijls gedwongen opdrachtgever, omdat zij aangewezen zijn tot de inhuur flexwerkers en zzp'ers in de zorg. Dat is voor te stellen, maar een direct gevolg van het eigen handelen. Als onderzoek laat zien dat driekwart van de zzp'ers in de zorg start omdat een dienstverband niet past, is het dan geen tijd om vragen over 'wel / niet zzp' en 'percentages' los te laten? Is het niet tijd om de samenwerking met zelfstandig ondernemers te optimaliseren? Maken zzp’ers niet simpelweg onderdeel uit van een gemoderniseerde arbeidsmarkt? Wij denken van wel.