Onderzoek: leeuwendeel ex-zorgmedewerkers keert nooit meer terug

Onderzoek door Pensioenfonds Zorg & Welzijn (PFZW) laat zien dat veel uitgestroomde zorgmedewerkers de sector definitief de rug hebben toegekeerd. Ruim driekwart van de 2800 respondenten tussen 18 en 67 jaar ziet zichzelf niet meer zomaar terugkeren in de zorg. Samengevat stelt het onderzoek: leeuwendeel ex-zorgmedewerkers keert nooit meer terug.

Zijn ex-zorgmedewerkers bereid om terug te keren?

Pensioenfonds Zorg & Welzijn (PFZW) deed onderzoek onder 2800 oud zorgmedewerkers in de leeftijd van 18 en 67 jaar. Deze ex-zorgmedewerkers verlieten de zorgsector een jaar tot meer dan tien jaar geleden. Hoe kijken zij terug? De centrale vraag bij dit onderzoek was of ex-zorgmedewerkers bereid zouden zijn om terug te keren als werkgevers een passend aanbod zouden doen. ZZP-erindezorg.nl heeft het onderzoek bij PFZW opgevraagd.

Slechts 1 op de 10 ex-zorgmedewerkers geeft aan zeker terug te keren bij een passend aanbod. Bij de meest ervaren groep zorgverleners, die van 50 jaar of ouder, geeft 60% aan onder geen enkele voorwaarde terug te keren. Het onderzoek laat zien dat zorgmedewerkers na hun uitstroom uit de sector, zichzelf prima redden in andere sectoren. Uitstroom uit de zorg blijkt vooral een definitief karakter te hebben.

Waarom is dit belangrijk?

Er wordt inmiddels laagdrempelig gesproken over het terugdringen of opheffen van zorgmedewerkers die als zzp'er werken. Alsof dat geen grote consequenties heeft. Zo zijn er samenwerkende ziekenhuizen in Zuid-Holland, die via het concept Workflow samenspannen om zzp'ers in de zorg te belemmeren. Daarnaast riepen zorgverzekeraars de minister op om de groei van zzp'ers in de zorg te stoppen. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid spreekt dit jaar over een radicale koers om zzp'ers in de zorg het werk onmogelijk te maken. Zij rolt haar stappenplan uit om het vaste dienstverband weer de norm te maken. De trend in al dit soort berichtgeving? 'Als we de zzp'er in de zorg belemmeren, dan keert deze terug vast weer terug in vaste dienst.'Onderzoek laat zien dat meer dan de helft van de 181.000 zzp'ers de zorgsector verlaat als zij gedwongen worden tot een dienstverband. Dwang naar een dienstverband zou dus dramatische gevolgen kunnen hebben. Onafhankelijk onderzoek van een pensioenfonds dat onderstreept dat zorgmedewerkers niet terugkeren na uitstroom, is in dat opzicht relevant.

Hieronder lees je de meest opmerkelijke opbrengsten van het onderzoek.

Te laag loon voornaamste reden van uitstroom uit sector

Het onderzoek laat zien dat een tekort aan inkomen de meest voorname reden is om niet terug te keren in de zorg. In de leeftijd tot 50 jaar geeft maar liefst 60% van de respondenten aan dat een tekort aan loon de meest voorname belemmering is voor terugkeer. Het salaris en de secundaire arbeidsvoorwaarden concurreren slecht met andere sectoren. Dit probleem speelt bij alle sectoren binnen de zorg; van ziekenhuizen tot VG-sector. Deze resultaten komen overeen met onderzoek van de FNV Zorgbarometer, dat laat zien dat vooral jongere zorgmedewerkers de stap naar zzp overwegen vanwege het inkomen.

Inhoud van het werk en werksfeer ver onder de maat

De inhoud van het werk en de kwaliteit van het management komen ook in dit onderzoek terug als twee van de top drie belemmeringen. Een verkeerde manier van werken en aansturing wordt gezien als een reden om niet weer in de sector te willen werken. Onvoldoende uitdaging tijdens werkzaamheden komt eveneens terug als voorname belemmering. Deze resultaten komen overeen met onderzoek van samenwerkende pensioenfondsen, dat laat zien dat werkgevers hun eigen uitstroom veroorzaken. Ook werd eerder dit jaar bekend dat 86% van ex-medewerkers de oud werkgever niet aanraadt.

Werkdruk grote belemmering voor terugkeer

Ook de werkdruk komt in dit onderzoek als belemmering naar boven. Voor de leeftijdscategorie tot 35 jaar is dit een heel belangrijk argument om niet over terugkeer na te denken. "De hoge werkdruk door personeelstekort werd mij teveel. Ieder jaar hoop je dat het beter gaat." en "Na een lange burn-out heb ik besloten om ermee te kappen. Lichamelijk is de werkdruk niet vol te houden." Binnen het Integraal Zorgakkoord valt terug te lezen dat er niet meer collega's bijkomen in de zorg. We schreven al eerder over 5 redenen waarom de werkdruk in de zorg hoog blijft.

Werkomstandigheden zorgmedewerkers onder grote druk

Ook dit onderzoek laat eens te meer zien dat de werkomstandigheden van zorgmedewerkers in een vast dienstverband onder grote druk staan. Ex-zorgmedewerkers kijken niet bepaald positief terug op hun dienstverband. Dwang tot terugkeer in een vast dienstverband zal tienduizenden zorgmedewerkers de zorg doen verlaten. Uit het PFZW onderzoek blijkt het het leeuwendeel van ex-zorgmedewerkers voor de overheid en het onderwijs aan de slag gegaan is na hun vertrek uit de zorgsector. In een krappe arbeidsmarkt liggen er kansen genoeg voor zorgmedewerkers die een carrière stap willen maken. De vraag is of dit kabinet het zover gaat laten komen door het vaste dienstverband verplicht te maken.