Een zelfstandig ondernemer verdient niet meer dan iemand in loondienst

Zzp'ers in de zorg zijn in het verleden afgeschilderd als zorgmedewerkers die kiezen voor het grote geld. Ze zouden als zzp'er veel meer verdienen dan in een dienstverband. Een berekening van adviesbureau Berenschot laat het tegendeel zien. Een zelfstandig ondernemer verdient niet meer dan iemand in loondienst.

Het verschil tussen loondienst en zzp

In het programma Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (TAZ) staat dat het zzp tarief vanaf 2024 op het CAO-loon moet lijken. Als het verschil in inkomsten tussen zzp'ers in de zorg en iemand in loondienst te groot wordt, dan zou dat onredelijk zijn. Het zou zorgmedewerkers kunnen verleiden om puur op basis van de financiële voordelen te starten als zzp'er in de zorg. In de praktijk zijn al voorbeelden aanwezig die laten zien dat het zzp uurtarief en loonkosten niet ver uit elkaar hoeven te liggen. Toch was het wachten op een meer formele vergelijking tussen dienstverband en zzp. De factsheet 'Hoe vergelijk je een uurtarief van een zzp’er in de zorg met een CAO-uurloon?' lijkt de eerste stap te zijn naar een relatie tussen zzp uurtarief en uurloon. Adviesbureau Berenschot heeft in opdracht van bemiddelaarskoepel I-ZO een vergelijking gemaakt tussen zorgmedewerkers in een dienstverband en zelfstandig ondernemers.

Wat is een zelfstandig ondernemer in de zorg?

Om een goede vergelijking mogelijk te maken tussen een zorgmedewerker in loondienst en een zelfstandig ondernemer in de zorg, is het goed om specifiek te beschrijven wat er onder een zelfstandig zorgondernemer verstaan wordt. Een zelfstandig ondernemer in de zorg is een zorgmedewerker die voor eigen rekening en risico onderneemt, voldoet aan de eisen van de Belastingdienst voor IB-ondernemerschap en een aantal risico's verzekerd heeft.

• Zelfstandig ondernemers treffen maatregelen tegen ziekte en langdurige uitval;
• Een zelfstandig ondernemer reserveert voor de oude dag en heeft een financieel plan;
• Zelfstandig ondernemers investeren tijd en geld in scholing en opleiding;
• Er wordt een zakelijke beroepsaansprakelijkheidsverzekering zzp zorg afgesloten.

Wil je een zelfstandig ondernemer kunnen vergelijken met een zorgmedewerker in vaste dienst, dan dien je op dezelfde manier naar de randvoorwaarden van werk te kijken. Berenschot heeft in haar vergelijking doorgerekend welke bedragen zelfstandigen moeten reserveren om vergeleken te kunnen worden met iemand in loondienst. Mits zij bereid zijn zich op te stellen als een zelfstandig ondernemer. In haar berekening houdt Berenschot geen rekening met marktwerking door schaarste en houdt zij geen rekening met het feit dat zelfstandigen over het algemeen meer uren per week werken dan medewerkers in loondienst.

Een zelfstandig ondernemer verdient niet meer dan in loondienst

De factsheet van Berenschot laat zien dat een uurtarief van € 35 per uur voor een junior verzorgende, tot € 45 per uur voor een ervaren MBO opgeleide verpleegkundige vergelijkbaar is met de loonkosten van een zorgmedewerker in vaste dienst. Het € 45 uurtarief levert hetzelfde netto inkomen op als een verpleegkundige in loondienst. In haar berekening houdt het adviesbureau rekening met verzuim, pensioen, scholing, aansprakelijkheid, vakantietijd, vakantiegeld en een hoeveelheid niet-declarabele uren. Drie rekenvoorbeelden laten zien dat een uurtarief van € 35 tot € 45 euro voor verpleging en verzorging hetzelfde netto inkomen oplevert. Deze berekening staat in schril contrast met de negatieve framing van zzp'ers in de zorg over de jaren heen. Zelfstandig ondernemerschap zou niet solidair zijn en veel meer netto inkomsten opleveren. Dit blijkt dus niet het geval, mits de zzp'er zich gedraagt als zelfstandig ondernemer. 

Van zzp'er naar zelfstandig ondernemer

Niet iedere zzp'er in de zorg is een zelfstandig ondernemer die alle voorzieningen organiseert waar Berenschot rekening mee houdt. Een deel van de zzp'ers in de zorg kiest liever voor meer netto inkomsten op korte termijn, dan goede voorzieningen en verzekeringen voor de lange termijn. De eigen verantwoordelijkheid bij het zelfstandig ondernemerschap is hoog en de praktijk laat zien dat er een groep zzp'ers is die selectief omgaat met het organiseren van zekerheden. De afgelopen jaren is de aandacht vaak uitgegaan naar deze groep, die meer weg zou hebben van flexwerkers buiten dienstverband, dan zelfstandig ondernemers in de zorg. Maar een zelfstandig ondernemer is geen flexwerker. Als werkgevers liever geen oneerlijke concurrentie zien tussen zzp'ers en hun eigen medewerkers, dan ligt er nu een mogelijkheid om het contracteerproces te verstevigen. De stap van zzp'er naar echt zelfstandig ondernemer in de zorg wordt steeds belangrijker.