Onderzoek: 80% van zzp'ers in de zorg werkt volledig onregelmatig

Werken zzp'ers in de zorg alleen de "leuke diensten op de leuke dagen" en doen zij daarmee aan "cherry picking"? Of werken zelfstandige zorgmedewerkers op dezelfde onregelmatige wijze als hun collega's in loondienst? We kregen duidelijk antwoord op deze vraag via ons onderzoek: 80% van zzp'ers in de zorg werkt volledig onregelmatig.

In week 29 van 2023 deed ZZP-erindezorg.nl onderzoek onder zzp'ers in de zorg. Dit leverde ruim 1100 respondenten op.

80% van zzp'ers werkt volledig onregelmatig

Zzp'ers in de zorg zijn net zo flexibel van inzet als hun collega's in een dienstverband. Dit bleek uit de antwoorden op de vraag 'Werk je als ZZP'er ook in avond-, nacht en/of weekenddiensten?'. Van de zzp'ers die gevraagd wordt voor onregelmatig werk, antwoordde een kleine 80% met 'Natuurlijk, net zoals mijn collega's die geen ZZP'er zijn'. 12% reageerde met 'Indien nodig, maar liever niet' en slechts 8% van de ondervraagden werkt alleen tijdens kantooruren. Eind vorig jaar deden we eenzelfde onderzoek via bemiddelingsbureaus. Zij analyseerden de data van tienduizenden diensten. Ook daaruit bleek dat zzp'ers in de zorg alle diensten alle dagen werken. Via dat onderzoek werd zelfs bekend hoe de verhoudingen liggen gedurende de week.

• 52% van de inzet gaat naar dag- en avonddiensten op maandag tot vrijdag van 7.00 - 23.00;
• 16% van de inzet gaat naar nachtdiensten op maandag tot vrijdag van 23.00 - 7.00;
• 32% van de inzet gaat naar dag-, avond- en nachtdiensten tijdens het weekend.

Voor de groep als geheel valt te concluderen dat het leeuwendeel van de zelfstandige zorgmedewerkers onregelmatig werken geen enkel probleem vindt. Net als hun collega's in loondienst. Daarnaast staat vast dat de wijze waarop zij onregelmatig werken een logische mix is gedurende de week. Net als hun collega's in loondienst.

Het verwijt: "als eerste de leuke diensten"

De mantra dat zzp'ers opportunisten zijn die als eerste de leuke diensten op de leuke dagen afdwingen, doet al een tijd de ronde. Alhoewel dit beeld op geen enkele wijze recht doet aan de werkelijkheid, zien we dat allerlei organisaties meegaan in deze subjectieve beeldvorming.

• Juni dit jaar gaf de vakbond FNV aan trots te zijn dat er een einde komt aan cherry picking door zzp'ers bij het roosteren;
• Via de CAO werd vastgelegd dat vaste medewerkers 'voorrang' krijgen bij het plannen van het rooster. Dit werd landelijk nieuws;
• Het Integraal Zorgakkoord van het ministerie VWS kondigde maatregelen aan om zzp'ers te dwingen tot onregelmatig werken;
• Zorgverzekeraars riepen op tot een stop op zzp'ers in de zorg omdat zij 'minder deelname hebben aan avond-, nacht- en weekenddiensten';
• Vakbond CNV lanceerde een campagne met een karikatuur dat suggereert dat zzp'ers niet in het weekend willen werken;
• Een Taskforce 'Optimale inzet zorgprofessionals' stelde dat 'zzp'ers problemen veroorzaken bij het rooster voor onregelmatige diensten'.

Druk met niet bestaande problemen

Nogal wat organisaties in de zorg blijken druk met het oplossen van niet bestaande problemen. Waarom gaat hier zoveel aandacht naartoe? Als je het gesprek richt op zzp'ers, dan leidt dat af van uitgeputte medewerkers in vaste dienst. De negatieve framing van zzp'ers dient een doel. Dus houdt het aan. Het uitstelgedrag om de echte problemen in loondienst aan te pakken, uit zich onder meer in verzonnen verhalen over zzp'ers. Ondertussen trekt de zorgmedewerker zo haar eigen conclusies. We zien steeds meer zorgmedewerkers starten als zzp'er in de zorg. Van die groep geeft driekwart terug dat zij starten omdat het dienstverband niet past. Eenmaal werkzaam als zzp'er in de zorg, werken zij meestal zoals zij gewend waren: volledig onregelmatig.