Dit zijn de redenen waarom het werkgeverschap in de zorg achterblijft

De discussie over de arbeidsmarkt in de zorg wordt steeds scherper gevoerd. Het salaris van zorgmedewerkers in loondienst schiet in veel gevallen ernstig tekort. Vorige week presenteerden koepelorganisaties het manifest 'De medewerker op 1'. De acht actiepunten laten vooral zien waar het op dit moment aan schort. Dit zijn de redenen waarom het werkgeverschap in de zorg achterblijft.

Discussie arbeidsmarkt zorg wordt steeds scherper

De discussie over de arbeidsmarkt in de zorg wordt steeds scherper gevoerd. Werkgevers in de zorg willen allereerst een 'leefbaar loon' voor zorgmedewerkers, voordat zij goed werkgever kunnen zijn. Zij realiseren zich dat de huidige werkomstandigheden de uitstroom veroorzaken.  Het staat zorgmedewerkers steeds meer tegen om voor een vast dienstverband te gaan. Een te laag loon is hierbij een steeds groter probleem. Al eerder gaven werkgevers in de ouderenzorg aan dat het uurloon van zorgmedewerkers omhoog moét. Het ministerie van VWS laat het verbeteren van de arbeidsmarkt in de zorg aan werkgevers, maar gaf halverwege vorig jaar alvast aan dat een passende salarisstijging onbespreekbaar is. Het overheidsprogramma Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (TAZ) gaf werkgevers de opdracht om de arbeidsmarkt te verbeteren, maar sprak met geen woord over de verhoging van salaris. Om deze reden werken werkgevers in de zorg voorlopig niet mee aan het TAZ programma van het ministerie van VWS. Vorige week was er een debat over de arbeidsmarkt in de zorg met minister Helder. De dag voor het debat presenteerden werkgevers in de VVT hun acht actiepunten in het manifest 'De medewerker op 1'.

De redenen waarom het werkgeverschap in de zorg achterblijft

De hoogte van het salaris in de Verzorging, Verpleging en Thuiszorg (VVT) staat onder grote druk. Maar dit is niet het enige. Als je de acht punten uit het manifest omdraait dan krijg je een goed beeld van de redenen waarom het werkgeverschap in de zorg onder druk staat. Volgens werkgevers zijn dit de redenen waarom goed werkgeverschap niet lukt.

Het kost € 2,5 miljard om de salarissen in de zorg gelijk te trekken

Het gat tussen wat zorgmedewerkers zouden moeten verdienen en wat zij nu krijgen is € 2,5 miljard groot. Sinds 1999 blijven salarissen in de zorg 6-9% achter.  Deze 'loonkloof' in de zorg bestaat dus nu bijna 25 jaar. De hoge inflatie van het moment levert hierbij extra financiële druk op voor zorgmedewerkers. Armoede blijkt een drijfveer om als zzp'er te starten. Een 'leefbaar loon' ligt een stuk hoger dan het huidige, zo stellen werkgevers. In het debat deed minister Helder geen toezeggingen over meer loon en koos zij voor een veelgebruikte uitstel techniek: meer onderzoek.

Méér werken loont niet

Als je meer geld verdient als zorgmedewerker in de VVT levert je dat nauwelijks iets op. Toeslagen zoals de zorgtoeslag en huurtoeslag die zorgmedewerkers ontvangen op hun inkomen verdwijnen als hun inkomen stijgt door meer te gaan werken. Het loont dus niet om meer te werken, terwijl juist dat meer werken wel nodig is met de huidige tekorten in het rooster.

Begeleiding van leerlingen en stagiaires wordt niet gefinancierd

De zorg moet een aantrekkelijke sector zijn waar een opleiding doen een goede ervaring met zich meebrengt. Dit blijkt niet de praktijk. De begeleiding van leerlingen en stagiaires wordt niet gefinancierd, waardoor er onder de huidige werkdruk vervelende ervaringen ontstaan. Leerlingen en stagiaires stromen als gevolg hiervan vroegtijdig uit.

De (landelijke) lat voor kwaliteit van zorg ligt te hoog

Een opvallend punt binnen het manifest 'De medewerker op 1' is dat er wordt aangestuurd op minder verwachtingen over de kwaliteit van zorg. "Om goede zorg te kunnen blijven bieden.. zijn afspraken over kwaliteitskaders nodig. Welke kwaliteit is gezien de huidige ontwikkelingen wenselijk en mogelijk?" De kwaliteitskaders voor de VVT sector liggen vast, maar die lat blijkt volgens werkgevers inmiddels te hoog te liggen met de huidige arbeidsmarkt tekorten.

Tarieven zijn niet kostendekkend, dit gaat ten koste van de CAO

In zoveel woorden zeggen werkgevers in de VVT dat de tarieven die zij krijgen vanuit zorgverzekeraars, gemeenten en zorgkantoren, onvoldoende zijn om de CAO van uit te kunnen voeren. Al eerder gaven grote zorgorganisaties aan dat de afbraak van werkgeverschap door de tarieven van zorgverzekeraars wordt veroorzaakt. Het laat zien dat de relatie tussen CAO afspraken en financiering van die CAO gebrekkig verloopt. De vraag is wat het afsluiten van een CAO in zo'n geval waard is.

Regionaal uitwisselen personeel is onvoldoende mogelijk

Het uitlenen van zorgmedewerkers tussen organisaties kan niet zomaar BTW vrij. Dit staat regionale samenwerking in de weg. Daarnaast bleek dat een concept voor een regionale flexpool, niet toegestaan is volgens de ACM. Daarom "moeten overheden ervoor zorgen dat samenwerking, uitwisseling en pooling tussen zorgorganisaties makkelijker en goedkoper wordt."

De administratieve lasten gaan maar niet naar beneden

Ondanks programma's zoals [Ont]Regel de Zorg zijn de administratieve lasten nog steeds te hoog. "Er moeten maatregelen komen om te kunnen stoppen met administratie die niet nodig is voor het bieden van zorg of om aan inspectienormen te voldoen."

Focus verschoven van flexibilisering naar goed werkgeverschap

De afgelopen jaren is de zzp'er in de zorg geplaagd met het verwijt dat de keuze voor zelfstandig ondernemerschap niet solidair is. De flexibilisering van de arbeidsmarkt was vaak onderwerp van gesprek. Inmiddels is deze focus verschoven naar het échte probleem: de kwaliteit van het werkgeverschap. Het is positief te noemen dat voor zowel zorgmedewerkers in vaste dienst, als voor zzp'ers in de zorg het echte probleem op tafel ligt. Als volgens werkgevers dit de redenen zijn waarom de arbeidsmarkt niet toekomst bestendig kan worden, dan ligt de vraag nu bij de politiek wat hiermee te doen. Ondertussen zal de toename van flexibilisering, verzuim, verloop en uitstroom verder oplopen. Zij hebben namelijk dezelfde oorzaak.

Meer lezen over de arbeidsmarkt?

• De loonkloof in de zorg uit 1999 inmiddels opgelopen tot 10%;
• Dit zijn de 7 redenen waarom de groei van zzp'ers in de zorg aanhoudt;
• Hier lees je een praktijkvoorbeeld waarom de salarissen in ziekenhuizen achter blijven;
• Bij een te laag loon, stuwt de groei van het aantal zzp'ers in de zorg.